İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Okul Yaşam Kalitesini Algılama Düzeylerinin İncelenmesi

Year 2011, Volume: 10 Issue: 1, 285 - 301, 26.06.2011

Gülbahar Korkmaz Fatma Sadık

Abstract

Bu araştırmada, Adana ili merkez ilçelerindeki ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okul yaşam kalitesi algılama düzeylerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, nicel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı tarama modelinde bir çalışmadır. Araştırmaya 13 devlet okulu ve 2 özel okul olmak üzere toplam 15 ilköğretim okulunda görev yapan öğretmenlerden gönüllük esasına dayalı olarak 414 öğretmen katılmıştır. Okul Yaşam Kalitesi Ölçeği uygulanarak elde edilen verilerin analizinde betimsel istatistiklerin yanı sıra t-testi, varyans analizi, Kruskall Wallis ve Mann-Whitney U analizleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin okullarının yaşam kalitesini genel olarak orta düzeyin biraz üzerinde olumlu algıladığı, erkek öğretmenlerin okul yönetimine yönelik algılarının bayan öğretmenlere göre daha olumlu olduğu, 40 yaş ve üzerindeki öğretmenlerin okuldaki öğretmenleri, okul yönetimi ve öğrencileri daha olumlu algıladığı görülmüştür. Alt sosyo-ekonomik düzeydeki çevrelerde ve ikili öğretim yapan okullarda görev yapan öğretmenlerin okul yaşam kalitesi algıları daha olumsuz olurken, mesleki kıdeme göre okul yönetimi ve öğretim programına yönelik algılarda anlamlı bir farklılık olmamıştır

Keywords

Öğretmen, öğretmenlik mesleği, okul yaşam kalitesi

The Analysis of Perception Levels of Primary School Teachers with regard to Quality of School Life

Abstract

This study aims at investigating the perception levels of teachers working at primary schools
located in the main districts of Adana with regard to the quality of school life. In this quantitative study, 414
teachers from a total of 15 primary schools 13 of which were state schools and 2 were private schools
participated voluntarily. The results of the study reveal that (1) primary school teachers perceived the quality of
school life as a little higher than average level; (2) the perception levels of male teachers regarding the school
administration were more positive than those of female teachers; (3) the teachers aged 40+ perceived their
colleagues, administrators and students more positive. The results also shows that teachers working at schools in
low-socio-economic districts have more negative perceptions on the quality of school life, and there is no
significant difference among the perceptions of the teachers with various professional status on administrative
staff and curriculum of the school.

Keywords

Teacher, teaching profession, quality of school life

References

• Ainley, J. , Foreman, J. ve Sheret, M. (1991). High school factors that influence students to remain in school. Journal of Educational Research, 85(2), 69-80.
• Altınışık, S. (1999). On yıl öncesine kıyasla öğretmenlerin okul müdürlüğündeki sayısal azlığının görünümü. 4. Ulusal eğitim bilimleri kongresi bildirileri, Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayını, 51, 94–107.
• Ataünal, A. (1994). Türkiye’de ilkokul öğretmeni yetiştirme sorunu (1923-1994) ve ABD, İngiltere, Fransa Ve Almanya’daki çağdaş uygulama ve eğitimler. Ankara: Ders Aletleri Yapım Merkezi Matbaası.
• Atıcı, M. (2000). An exploration of the relationships between classroom management strategies and teacher efficacy in English and Turkish primary school teachers. PhD Thesis, Leicester University, England.
• Aydın, B. (2001). İlköğretim okullarında sınıf disiplinin sağlanması. Doktora Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Bourke, S. ve Smith, M. (1989). Quality of school life and intentions for further education: The case of rural high scholl. Paper of presented at the annual conference of the Australian association for research in education at Adelaide, South Australia,
• Burden, P. E. (1995). Classroom management and discipline, methods to facilitate cooperation and instraction. USA: Longman Publishers.
• Camuzcu, S. (2007). Normal (tam gün) ve ikili öğretim (yarım gün) yapan ilköğretim okullarında birinci kademe öğrencilerinin genel başarılarının karşılaştırılması (Gaziantep üniversitesi örneği). Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Celep, C. (2002). Sınıf yönetimi ve disiplini (2. baskı), Ankara: Anı Yayıncılık.
• Chase, C.I. (1985). Two thousand teachers view their profession. Journal of Educational Research, 79 (1), 12– Demirbulak, D. (2003). Veli öğretmen görüşmeleri ile ilgili bir çalışma. [Online]: http/yayim.meb.gov.tr/yayimlar/146/demirbulak.htm adresinden 10 Mart 2008 tarihinde indirilmiştir.
• Doyle, W. (1986). Classroom organization and management. In M. C. Wittrock (Ed.). Handbook of research on teaching. New York: Mc. Millan.
• Edwards, C. H. (1993). Classroom discipline and management, Newyork: Macmillan Publishing Company.
• Erdem, Y. (2005). Eğitimde yabancılaşma olgusu ve öğretmen: lise öğretmenleri üzerine sosyolojik bir araştırma. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(4), 395–417.
• Erden, M. (1998). Öğretmenlik mesleğine giriş. İstanbul: Alkım Yayınları.
• Gökçe, F. (2006). Eğitim yöneticilerinin değişme sürecinde gösterdikleri davranışların yönetim kuramları açısından değerlendirilmesi (Bursa ili örneği). XV. Ulusal eğitim bilimleri kongresi, bildiri özetleri, 215- 216.
• Gömleksiz, M. ve Temel, A. (1993). Yapıları açısından devlet okullarının görünümü. Ç.Ü. Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü, Adana.
• Güngör, S. (2004). Eğitim yönetiminde paradigmalara ilişkin ilköğretim okul yöneticileri, öğretmenleri ve müfettişlerinin görüşler. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• İnal, U. (2010). Adana ili sınırları içerisindeki yatılı ilköğretim bölge okullarında bulunan öğrenci ve öğretmenlerin okul yaşam kalitesi algılarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1999). Yeni insan ve insanlar (10. basım). İstanbul: Evrim Yayınevi ve Bilgisayar San. Tic. Ltd. Şti.
• Karahan, H. (2005). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan coğrafya öğretmenlerinin diğer öğretmenlerle öğretmenlik tutumları açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Karatzias, A. , Power, K.G. ve Swanson, V. (2001). Quality of school life, development and preliminary standardisation of an instrument based on performance indicators in Scottish secondary schools. School Effectiveness and School Improvement, 12 (3), 265 – 284.
• Kocabaş, İ. ve Karaköse, T. (2005). Okul müdürlerinin tutum ve davranışlarının öğretmenlerin motivasyonuna etkisi (özel ve devlet okulu örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (1), 79-91.
• Leonard, C. A. R. (2002). Quality of school life and attendance in primary schools. PhD Thesis, University of Newcastle Faculty of Education and Arts, Australia.
• Linnakylä, P. ve Brunell, V. (1996). Quality of school life in the Finnish and Swedish speaking schools in Finland. In M. Binkley, K. Rust, T. Williams (Eds.). Reading literacy in an international perspective (pp. 203 – 217). U.S. Department of Education Office of Educational Research and Improvement, NCES 97- 875.
• Mahiroğlu, A. ve Buluç, B. (2003). Ortaöğretim kurumlarında fiziksel ceza uygulamaları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Kış 1 (1), 81-93.
• Malin, A. ve Linnakyla, P. (2001). Multilevel modeling in repeated measures of the quality of Finnish school life. Scandinauian Journal of Educational Research, 45(2), 145-166.
• Mete, A.Y. (2006). İlköğretim okul yöneticilerinin ve öğretmenlerinin zihni modelleri, okul etkiliği ve yöneticilerinin liderlik davranışları arasındaki ilişki. XV. Ulusal eğitim bilimleri kongresi bildiri özetleri, 217-218.
• Mok, M. M. C. ve Flyyn, M. (2002). Determinants of students’ quality of school life: A path model. Learning Environments Research, 5. 275–300.
• Öztürk, B. , Koç, G. ve Şahin, F. T. (2003). Sınıf öğretmenlerinin öğrencileri arasında ayrım yapma durumu ve bu ayrımın bazı değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Kış, 1(1), 109–118.
• Pang, N. S. K. (1998). Students quality of school life in band five schools. Assian Journal of Counseling, 6, 76– 106.
• Perry, G. (2000). Optimistic visions and satisfaction with life. Paper presented at the annual conference of the Australian association for research in education, Sydney, Australia.
• Sadık, F. (2006). Öğrencilerin istenmeyen davranışları ve bu davranışlarla baş edilme stratejilerinin öğretmen, öğrenci ve veli görüşlerine göre incelenmesi ve güvengen disiplin modeli temele alınarak uygulanan eğitim programının öğretmenlerin baş etme stratejilerine etkisi. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Sarı, M. (2007). Demokratik değerlerin kazanımı sürecinde örtük program, düşük ve yüksek okul yaşam kalitesine sahip iki ilköğretim nitel bir çalışma. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Sarı, M. ve Cenkseven, F. (2007). İlköğretim öğrencilerinde okul yaşam kalitesi ve benlik kavramı. 16. Ulusal eğitim bilimleri kongresi, sözlü bildiri, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Sartori, M. A. H. (2001). The relationdhips among student membership in group qality of school life, sense of belongingness and sellected performance factors. PhD Thesis, Sam Houston Unıversıty, The Faculty Of The Department Of Educational Leadership and Counseling, USA.
• Sayın, N. (2001). Sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları istenmeyen öğrenci davranışları ve bu davranışların nedenlerine ilişkin görüşleri ile istenmeyen davranışları önleme yöntemleri. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Schmidt, L. J. ve Lunenburg, F. C. (1989). Pupil control ideology, pupil control behavior and the quality of school life. Journal of Research and Development in Education, 22, 36-44.
• Tanrıöğen, A. (1997). Buca eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 55–67.
• Tanrıverdi, H.D. (2008). Anasınıfı öğretmenlerinin mesleğe yönelik tutumlarıyla anasınıfı eğitim programında öngörülen hedeflere ulaşılma derecesi arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Taş, S. (2009). İlköğretim okulu müdürlerinin etkili iletişimi ile okul iklimi arasındaki ilişki. 1.Uluslararası Türkiye eğitim araştırmaları kongresi bildiri kitabı, 531-543.
• Tümkaya, S. (1996). Öğretmenlerdeki tükenmişliğin sosyo-demografik özellikler ve iş ortamı ile ilişkisi. III. Ulusal psikolojik danışma ve rehberlik kongresi sözlü bildiri. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Ünal, S. (1998). Yönetici davranışlarının öğretmenler üzerindeki etkileri. 7. Ulusal eğitim bilimleri kongresi sözlü bildiri. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Weber, W. A. (1986). Classroom management. In J. M. Cooper (Ed.), Classroom teaching skills (pp. 272–357). Toronto: DC. Heath and Company, Lexington Massachusetts.
• Yalın, H. İ., (2001). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yavuz, M. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinden beklenen roller ve karşılanma düzeyleri. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yavuzer, H. (1992). Çocuk ve suç (6. baskı). İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Yavuzer, H. (1986). Ana baba ve çocuk (Ailede çocuk eğitimi). İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Yörükoğlu, A. (1997). Çocuk ruh sağlığı (21. baskı). Ankara: Özgür Yayınları.