Yeni Özbekistan'da Müzik Sanatının Gelişimindeki Modern Eğilimler

Year 2024, , 369 - 390, 26.10.2024

Anvar Lutfullayev

https://doi.org/10.53791/imgelem.1482259

Abstract

Yeni Özbekistan konsepti, Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev tarafından geliştirildi ve hayata geçiriliyor. Özbekistan Anayasası'nın Nisan 2023'te yapılan popüler referandumla kabul edilen yeni versiyonu bunun temelini oluşturuyor. Bu bakımdan Yeni Özbekistan, hedefleri piyasa ekonomisine dayalı demokratik bir sivil toplum oluşturmak, halkın refahını sağlamak ve sosyal, laik, demokratik, hukuksal ve insan dostu bir devlettir. Küreselleşme bağlamında dünya ülkeleriyle eşit ve stratejik işbirliklerine sahip olmak.
Bu nedenle 2023-2030 için "Özbekistan - 2030" stratejisi uygulanıyor. Bu stratejinin ana yönlerinden biri müzik sanatının modern düzeyde gelişmesidir. Ulusal müzik mirasını derinlemesine incelemek, modern müzik sanatının eserlerini öğrenmek ve dünya halklarının müzik sanatının nadide örneklerinden yararlanmak önemlidir. Bu anlamda 2016-2023 yılında Özbekistan'ın çok etnikli halkının müzikal düşüncesi ve kültürü yenilenmiş, maneviyatında ve kültüründe kavramsal müziğin temelleri oluşturulmuştur. Müzik sanatı, Yeni Özbekistan'da kalkınmanın önemli faktörlerinden biri olarak tanımlanmaktadır. Milli müzik sanatının tüm tür, tür ve yönlerinin gelişmesi ve dünya milletlerinin müzik sanatının nadide örneklerine hakim olunması önemli faktörler olarak kabul edilmektedir. Türk halklarının müziğinin bireysel ve genel özelliklerine uyumlu bir şekilde hakim olurken, modern ilkelere dayalı olarak Özbek müziği geliştirme eğilimlerine özel önem verildiği vurgulanmalıdır. Burada dikkatinizi Yeni Özbekistan'da müzik sanatının gelişimindeki modern eğilimlerin analizine çekiyoruz.

Keywords

müzik ve kültür, eğitim ve sanat, gelenek ve yenilik, enstrüman ve profesyonellik, öğretmen ve öğrenci.

Янги Ўзбекистонда Мусиқа Санъатини Ривожлантиришнинг Замонавий Тенденциялари

Abstract

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев томонидан Янги Ўзбекистон концепцияси ишлаб чиқилиб, амалиётга жорий этилмоқда. Бунда 2023 йил апрел ойида халқ референдуми асосида қабул қилинган янги таҳрирдаги Ўзбекистон Конституцияси асос бўлмоқда. Шу жиҳатдан Янги Ўзбекистон – бу ижтимоий, дунёвий, демократик, ҳуқуқий ва халқпарвар давлат бўлиб, унинг мақсад – муддаоларини бозор иқтисодиётига асосланган демократик фуқаролик жамиятини барпо этиш, халқ фаравонлигини таъминлаш ва глобаллашув шароитида дунё мамлакатлари билан тенг ҳамда стратегик ҳамкорлик қилиш ташкил қилади. Шу сабабли 2023-2030 йилларга мўлжалланган “Ўзбекистон - 2030” стратегияси амалга оширилмоқда. Бу стратегиянинг асосий йўналишларидан бирини мусиқа санъатини замонавий даражада ривожлантириш ташкил қилади. Бунда миллий мусиқа меросини чуқур ўрганиш, замонавий мусиқа санъати асарларини ўзлаштириш ва дунё халқлари мусиқа санъатининг нодир намуналаридан баҳраманд бўлиш муҳим ўрин тутади. Шу маънода 2016 – 2023 йилларда Ўзбекистон кўпмиллатли халқининг мусиқий тафаккури ва маданияти янгиланиб, унинг маънавияти ва маданиятида концептуал мусиқа асослари таркиб топди. Янги Ўзбекистонда тараққиётнинг муҳим омилларидан бири сифатида мусиқа санъати белгиланган. Бунда миллий мусиқа санъатининг барча жанорлари, турлари ва йўналишларинин ривожлантириш ҳамда жаҳон халқлари мусиқа санъатининг нодир намуналарини ўзлаштириш муҳим омиллар сифатида қабул қилинган. Айниқса, туркий халқлар мусиқа санъатининг индивидуал ва умумий хусусиятларини уйғун ўзлаштирган ҳолда ўзбек мусиқа санъатини замонавий принциплар асосида ривожлантириш тенденцияларига алоҳида эътибор қаратилаётганлигини таъкидлаб ўтиш лозим. Мазкур ўринда Янги Ўзбекистонда мусиқа санъатини ривожлантиришнинг замонавий тенденциялари таҳлилига эътиборингизни тортамиз.

Keywords

Мусиқа Ва Маданият, Таълим Ва Санъат, Анъанавийлик Ва Янгилик, Чолғу Ва Профессионаллик, Муаллим Ва Талаба.

Development Tendencies of Music Art in New Uzbekistan

Abstract

The concept of New Uzbekistan has been developed and implemented by the President of the Republic of Uzbekistan Shavkat Mirziyoyev. The new version of the Constitution of Uzbekistan adopted on the basis of a popular referendum in April 2023. In this regard, New Uzbekistan is a social, secular, democratic, legal and people-friendly state, the goals of which are to establish a democratic civil society based on the market economy, to ensure the well-being of the people, and to have equal and strategic cooperation with the countries of the world in the context of globalization. Therefore, the "Uzbekistan 2030" strategy for 2023-2030 is being implemented. One of the main directions of this strategy is the development of the art of music at a modern level. It is important to study the national musical heritage in depth, master the works of modern music art and enjoy the rare examples of the music art of the people of the world. In this sense, in 2016-2023, the musical thinking and culture of the multi-ethnic people of Uzbekistan was renewed, and the foundations of conceptual music were formed in its spirituality and culture. In this work, we draw your attention to the analysis of trends in the development of musical art in New Uzbekistan.

Keywords

Music and Culture, Education and Art, Tradition and Innovation, Instrument and Professionalism, Teacher and Student.

References

• Қобилова, Э., Б., (2023). Мусиқа ўқитиш методикаси ва мактаб реперетуари. Тошкент, Тамаддун нашриёти.
• Лутфуллаев Анвар. (2022) Халқ чолғуларида ижрочилик: тарихийлик ва замонавийлик. – Тошкент, “Файласуфлар” нашриёти.
• Лутфуллаев, А. К. (2023) Халқ чолғулари ижрочилиги: манбалар, тажрибалар ва замонавий ёндашувлар. – Тошкент, “Файласуфлар” нашриёти.
• Лутфуллаев, А.К., Рахимов, Ш.Н., (2021). Чолғушунослик. – Тошкент, “Мусиқа” нашриёти.
• Лутфуллаев, А.К., Соломонова, Т.Е. (2010). Узбекские народные музыкальные инструменты. – Тошкент, “Мусиқа” нашриёти.
• Одилов, Аҳмад, (1993). Ўзбек халқ чолғуларида ижрочилик тарихи. Тошкент, “Ўқитувчи” нашриёти.
• Петрушин, В., И. (1986) «Музыкальная психология»., Москва, «Советский композитор» нашриёти.
• Рахимов, Ш., Н. (2017). Чолғу ижрочилиги ва ансамбли. – Тошкент, “Мусиқа” нашриёти.
• Румий, Жалолиддин, (1988). Учмоққа қанот йўқ, вале учгайман. – Тошкент, “Гафур Ғулом” нашриёти.
• Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ўзбекистон республикасини янада ривожлантиришнинг бешта устувор йўналишлари бўйича “Ҳаракатлар стратегияси тўғрисида”ги Фармони. // “Халқ сўзи” газетаси 2017 йил 8 февраль сони.
• Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Янги Ўзбекистоннинг Тараққиёт стратегияси тўғрисида”ги Фармони. // “Халқ сўзи” газетаси.
• Файзиев, О. (1991). Мактабда мусиқий тарбия. Тошкент, “Ўқитувчи” нашриёти.
• Фитрат, Абдурауф, (1993). Ўзбек классик мусиқаси ва унинг тарихи. – Тошкент, “Ўқитувчи” нашриёти.
• “Ўзбекистон - 2030” стратегияси. – Тошкент, 2023.