Üçüncü Dünya Ülkelerindeki Kadınlık Deneyimlerini Feminizm İçerisine Dahil Etmek Ve Ötesi

Year 2024, Issue: 14, 251 - 276, 17.07.2024

İdil Ece Çınarlı

https://doi.org/10.53791/imgelem.1487922

Abstract

19. yüzyılda aydınlanmacı fikirler çerçevesinde ortaya çıkan feminizmin ilk kaygısı kadın ve kadının hak savunusu temeli bir mücadele yürütmek iken günümüz feminizmi artık tarihsel ve mekânsal bağlamda aktörlerin değişen rollerinin de farkında varılmasıyla birlikte tek bir kadın kimliğinden fazlasını ele almaya başlamıştır. Feminizmin ilk dönemlerinde ele almış olduğu ataerki ile mücadele eden ve dolayısıyla feminizmin ilk ve birincil öznesi olan kadın, genel tanımı ile Batılı, beyaz ve burjuva kadını ifade etmekte idi. İlerleyen dönemlerde feminizmin Avrupa’da yaygın bir ideoloji haline gelmesine karşın Üçüncü Dünya’daki kadınların feminist perspektiften sorunları, Batılı kadınlara göre çok farklıydı. Üçüncü Dünya kadınları için feminist mücadele, diğer hayatta kalma mücadeleleriyle bir arada yürütülen bir hareket biçimindeydi. Esasında eleştirel bir yaklaşım olan feminizm, erkek egemen kanonlara karşı mücadele yürütürken bir yandan kendi içerisinde yarattığı kanonların çok sonra farkına varmıştır. Bu araştırma; ataerki tarafından kadınlara konulan sınırlama ve kalıp yargıları belirlemenin ötesine geçerek, bizzat feminizmin kendi yarattığı kanonlara içeriden eleştirel bir bakışla Üçüncü Dünya kadınları özelinde örnek oluşturabilmeyi ve böylece feminizm içerisindeki dışlamaların çözülmesine katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Çalışma, feminist bir konuyu kapsadığından ve özelleştirilmiş kadın deneyimlerini merkeze aldığından, benzer yöntemleri kullanan feminist metodolojiyi benimsemekte ve literatür araştırmasına dayalı nitel yöntemi kullanmaktadır.

Keywords

Feminizm, Kanon, Üçüncü Dünya, Kadınlık Deneyimleri, Post-Modernizm

References

• Abramson, J. (2022). Minerva'nın Baykuşu - Batı Siyasi Düşünce Tarihi, Ankara: Dipnot Yayınları.
• Alptekin, D. (2008). Üçüncü Dünya Ülkelerinde Kadın Hakları Bağlamında Feminizm, Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi, 20, 21-33.
• Beauvoir, S. d. (2023). İkinci Cinsiyet, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Butler, J. (2019). Cinsiyet Belası, İstanbul: Metis Yayınları.
• Collins, P. H. (1996). Siyah Feminist Düşüncenin Toplumsal Yapısı, S. Çakır ve N. Akgökçe (Der.), Kadın Araştırmalarında Yöntem içinde (99-122), İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Collins, P. H. (2006). Patricia Hill Collins : Intersecting Oppressions. https://www.sagepub.com/sites/default/files/upm-binaries/13299_Chapter_16_Web_Byte_Patricia_Hill_Collins.pdf
• Crenshaw, K. (1989). Demarginalizing the Intersection of Race and Sex: A Black Feminist Critique of Antidiscrimination Doctrine Feminist Theory and Antiracist Politics, University of Chicago Legal Forum, 139-167.
• Çalık, A. F. (2023). Feminizmin Dalgaları Üzerine. 2https://www.alegoridergi.com/feminizmin-dalgalari-uzerine/ Davies, M. (1983). Üçüncü Dünyada İkinci Cins, İstanbul: Pencere Yayınları.
• Donovan, J. (2019). Feminist Teori, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Durakbaşa, A. (2011). Türk Modernleşmesinin Kamusal Alanı ve “Kadın Yurttaş”, S. Sancar (Ed.), Birkaç Arpa Boyu içinde (463), İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Dyhouse, C. (2015). Gösteriş: Kadınlar, Tarih, Feminizm.
• Foucault, M. (2007). Cinselliğin Tarihi, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gaard, G. (2015). Ecofeminism and Climate Change, Women's Studies International Forum, 49, 20-33.
• Giddens, A. (2013). Sosyoloji, İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Güç, A. (2008). İslamcı Feminizm: Müslüman Kadınların Birey Olma Çabaları, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(2), 649-673.
• Haraway, D. (2006). Siborg Manifestosu, İstanbul: Agora Kitaplığı.