Sosyal Medyayı Bir “Alan” Olarak İşaretlemek

Year 2025, Issue: Yeni Medya Çalışmaları, 479 - 508, 28.09.2025

Yakup Cihat Güneş , Selcen Kök

https://doi.org/10.53791/imgelem.1666162

Abstract

Bu çalışma, sosyal medyayı Pierre Bourdieu’nun alan kuramı doğrultusunda, kendi özgül kuralları, mücadele dinamikleri ve sermaye yapılarına sahip özerk bir toplumsal alan olarak kavramsallaştırmayı amaçlamaktadır. Sosyal medya, sadece kullanıcılar arası etkileşimin gerçekleştiği bir mecra değil; aynı zamanda bireylerin sahip oldukları ekonomik, kültürel, sosyal ve sembolik sermayeleri sergilediği, meşrulaştırdığı ve bu sermayeleri dönüştürebildiği bir yapıdır. Bu bağlamda çalışma, sosyal medyada yürütülen stratejik pratikleri, yalnızca alan içi ödüllerle değil, aynı zamanda diğer toplumsal alanlara uzanan çok katmanlı ilişkiler içinde değerlendirmektedir. Sosyal medya, sahip olduğu meta-sermaye üretme kapasitesiyle, siyaset, kültür, ekonomi ve akademi gibi alanların işleyişini etkileme ve dönüştürme gücüne sahiptir Bir alan olarak sosyal medyanın yapısı incelenirken, Bourdieu’nun önerdiği yöntem izlenerek, önce sosyal medyanın iktidar alanına göre konumu, daha sonra alanda rekabet eden faillerin birbiriyle ilişkilerinin yapısı ve alandaki faillerin habitusu çözümlenmektedir.

Keywords

Sosyal Medya , Alan , Habitus , Ekonomik Sermaye , Kültürel Sermaye , Sosyal Sermaye , Sembolik Sermaye , Meta Sermaye

Marking Social Media As a “Field”

Abstract

This study aims to conceptualize social media as an autonomous social field in accordance with Pierre Bourdieu's field theory, characterized by its own specific rules, dynamics of struggle, and forms of capital. Social media is not merely a medium for user interaction; it is also a structure through which individuals display, legitimize, and transform their economic, cultural, social, and symbolic capital. In this regard, the study evaluates the strategic practices conducted within the realm of social media not only in terms of internal rewards but also through the lens of multi-layered relationships extending into other social fields. Possessing the capacity to produce meta-capital, social media holds the power to influence and transform the functioning of fields such as politics, culture, economy, and academia. In examining the structure of social media as a field, the study follows Bourdieu’s methodological approach by first addressing the field’s position relative to the broader field of power, then analyzing the structure of relationships among competing agents within the field, and finally exploring the habitus of these agents.

Keywords

Social Media , Field , Habitus , Economic Capital , Cultural Capital , Social Capital , Symbolic Capital , Meta-Capital

References

• Arlı, A. (2014). Klasik Sosyolojide Derin Revizyon: Pierre Bourdieu Sosyolojisi (Der.), Ocak ve Zanaat (Pierre Bourdieu Derlemesi) içinde (131-160), G. Çeğin vd., İstanbul: İletişim.
• Bayer, J. B. vd. (2016). Sharing the small moments: Ephemeral social interaction on Snapchat, Information, Communication & Society, 19(7). Doi: https://doi.org/10.1080/1369118X.2015.1084349
• Bourdieu P. (1995). Pratik Nedenler: Eylem Kuramı Üzerine, İstanbul: Kesit Yayıncılık.
• Bourdieu, P. (1986). The forms of capital. In J. Richardson (Ed.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education (241-258), Greenwood Press. https://home.iitk.ac.in/~amman/soc748/bourdieu_forms_of_capital.pdf (Erişim: 21.01.2025).
• Bourdieu, P. (1989). Social space and symbolic power. Sociological Theory, 7(1), 14-25. https://www.d.umn.edu/cla/faculty/jhamlin/4111/Readings/BourdieuPower.pdf (Erişim: 18.05.2025).
• Bourdieu, P. (2015). Bilimin Toplumsal Kullanımları, Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Bourdieu, P. (2015b). Ayrım: Beğeni yargısının toplumsal eleştirisi, D. F. Şannan & A. G. Berkkurt (Çev.), Ankara: Heretik Yayınları.
• Bourdieu, P. (2016). Sosyoloji Meseleleri, Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Bourdieu, P., Wacquant, L. (2017). Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar, İstanbul: İletişim.
• Boyd, D. (2008). Taken out of context: American teen sociality in networked publics (Doktora Tezi), University of California, Berkeley.
• Boyd, D. M., Ellison, N. B. (2007). Social network sites: Definition, history, and scholarship, Journal of Computer-Mediated Communication, 13(1), 210-213. Doi: https://doi.org/10.1111/j.1083-6101.2007.00393.x
• Bozkuş, B. N. (2024). Bourdieu’nun Sınıf, Habitus ve Beğeni Kavramları: Netflıx “Aaahh Belinda” Film Örneği, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 48-64.
• Business of Apps. (2025). TikTok Revenue and Usage Statistics. https://www.businessofapps.com/data/tik-tok-statistics/ (Erişim: 09.12.2025).
• Calhoun, C. (2006), Pierre Bourdieu and Social Transformation: Lessons from Algeria, Development and Change, (37), 1403-1415. Doi: https://doi.org/10.1111/j.1467-7660.2006.0053
• Coşar, Ç. (2023). Sosyal Medya Kullanım Pratiklerinin Bourdieu’cu Perspektiften İncelenmesi: YouTube Örneği, Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 9(2), 179-201.
• Couldry, N. (2003). Media meta-capital: Extending the range of Bourdieu’s field theory, Theory and Society, 32(5-6), 653-677. Doi: 10.1007/1-4020-2589-0_8 https://eprints.lse.ac.uk/17655/1/Couldry_Media_meta_capital_2003.pdf (Erişim: 09.03.2025).
• Çakır, A. (2025). Bourdıeu’nun “Alan” ve “Habitus” Kavramları Çerçevesinde Youtube Spor Kanallarının Canlı Yayın Yorumları Üzerine Bir İnceleme, İletişim Bilimi Araştırmaları Dergisi, 5(1), 1-15.
• Çelik, H. (2020). Yeni Medyayı Bourdieu Açısından Okumak, İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi, 8(18), 10-24.
• De Veirman, M. M., Cauberghe, V. & Hudders, L. (2017). Marketing through Instagram influencers: the impact of number of followers and product divergence on brand attitude, International Journal of Advertising, 36(5), 798-828. Doi: https://doi.org/10.1080/02650487.2017.1348035
• Dikkol, S. (2020). Sosyal medya alanına Bourdieucü bir yaklaşım: Facebook üzerine bir inceleme, Erciyes İletişim Dergisi, 7(1), 169-188. Doi: https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.621243
• Ergan, S. N., Ergan, Ç. (2021). Sosyal Medyanın Eğitsel Kullanımı Üzerine Bir Örnek Olay Araştırması, Nitel Sosyal Bilimler, 3(1), 72-106. Doi: https://doi.org/10.47105/nsb.849355
• Güzel, E. (2016). Dijital kültür ve çevrimiçi sosyal ağlarda rekabetin aktörü: Dijital habitus, İletişim Fakültesi Dergisi, 4(1). Doi: https://doi.org/10.19145/guifd.26114
• Julien, C. (2014). Bourdieu, social capital and online interaction, Sociology, 49(2), 356-373. Doi: https://doi.org/10.1177/0038038514535862
• Kaya, A. (2014). Pierre Bourdieu’nün pratik kuramının kilidi: Alan kavramı (Der.), Ocak ve Zanaat (Pierre Bourdieu Derlemesi) içinde (397-419), G. Çeğin vd., İstanbul: İletişim.
• Kök, S., Tekerek, M. (2012). Sokak Siyasetinden Sosyal Ağlara Yeni Aktivizm: Arap Baharı Deneyimi, I. Bölgesel Sorunlar ve Türkiye Sempozyumu, Kahramanmaraş, 59-65.
• Kwak, H. vd. (2010). What is Twitter, a social network or a news media? In Proceedings of the 19th International Conference on World Wide Web. https://snap.stanford.edu/class/cs224w-readings/kwak10twitter.pdf (Erişim: 18.12.2024).
• Lindell, J. (2017). Bringing Field Theory to Social Media, and Vice-Versa: Network-Crawling an Economy of Recognition on Facebook, Social Media + Society, 3(4). Doi: https://doi.org/10.1177/2056305117735752
• Lundahl, O. (2020). Algorithmic meta-capital: Bourdieusian analysis of social power through algorithms in media consumption, Information, Communication & Society, 25(10), 1440-1455. Doi: https://doi.org/10.1080/1369118X.2020.1864006
• Macrotrends. (2024). Meta Platforms revenue 2010–2024. https://www.macrotrends.net/stocks/charts/META/meta-platforms/revenue (Erişim: 14.12.2025).
• O’Reilly, T. (2005). What Is Web 2.0 Design Patterns and Business Models for the Next Generation of Software. http://www.oreilly.com/pub/a/web2/archive/what-is-web-20.html (Erişim: 10.01.2025).
• Omar, A., Ondimu, K. (2024). The Impact of Social Media on Society: A Systematic Literature Review, The International Journal of Engineering and Science, 13(6), 96-106. Doi: 10.9790/1813-130696106
• Özdemir, M. (2023). Yapı-Eylem Etkileşiminde Dijital Sosyal Ağların Yeniden Üretimi: Giddens ve Bourdieu Sosyolojisi Çerçevesinde Dijital Sosyal Ağlar Üzerine Bir Değerlendirme, Uluslararası Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli Dergisi, 6(1), 128-152. Doi: https://doi.org/10.33464/mediaj.1198931
• Özkan, S. (2024). Pierre Bourdieu sosyolojisinde bilim: Bilimsel alan ve bilimsel habitus, Paris Social Sciences Congress, Paris, 419-431.
• Öztürk, H. S., Meral, K. & Yarımbaş, M. (2023). Bourdieu’nün “Habitus” Kavramıyla Twitter’daki Eğilimleri Pekiştirme Olgusunun Aşı Tartışmaları Üzerinden İncelenmesi, Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi, (11), 26-50. Doi: https://doi.org/10.56676/kiad.1259613
• Papacharissi, Z., Easton, E. (2013). In the habitus of the new, J. Hartley, J. Burgess & A. Bruns (Eds.), in A Companion to New Media Dynamics, 171-184. Doi: https://doi.org/10.1002/9781118321607.ch9
• Swartz, D. (1997). Culture and Power: The Sociology of Pierre Bourdieu, University of Chicago Press.
• Thomson, P. (2010). Field, D. Grenfell (Ed), Pierre Bourdieu: Key Concepts içinde (67-84), Durham: Routledge.
• Tufekci, Z. (2017). Twitter and Tear Gas: The Power and Fragility of Networked Protest, Yale University Press.
• Van Dijck, J. (2013). The culture of connectivity: A critical history of social media, Oxford University Press.