Dijital Mekânlarda Neo-Folklor: YouTube’da Transmedia Anlatım ve Kültürel Aktarım

Year 2025, Issue: Yeni Medya Çalışmaları, 351 - 372, 28.09.2025

Talha Turhan , Mehmet Şimşek , Mustafa Şeker

https://doi.org/10.53791/imgelem.1751281

Abstract

Çalışma, sözlü kültür ürünü olan masalların dijital kültür platformu YouTube’da yeniden üretilme sürecini inceleyerek, geleneksel anlatıcılık pratiklerinin dijital ortamdaki dönüşümünü sistematik olarak analiz etmeyi amaçlamaktadır. YouTube platformunda Türkçe masal anlatımı yapan üç ana kanal seçilmiş, her kanaldan rastgele 5 video seçilerek içerik analiz yapılmıştır. Videolar, anlatıcı profili, izleyici etkileşimi, anlatım teknikleri, mekânsal tasarım ve dijital platform özellikleri kategorileri altında incelenmiştir. Kodlayıcılar arası güvenirlik Cohen’s Kappa katsayısı ile 0,78 olarak hesaplanmıştır. Araştırma bulguları, sözlü kültürden dijital kültüre aktarılan masal anlatıcılığının geleneksel anlatı pratiklerinden önemli farklılıklar gösterdiğini ortaya koymaktadır. Anlatıcı profili açısından profesyonelleşme ve bireyselleşme eğilimi, dijital platformların anlatıcılığı ticari bir faaliyet haline dönüştürdüğünü göstermektedir. İzleyici etkileşimi geleneksel yüz yüze anlatımdan köklü farklılıklar sergilemekte, anlık tepkiler yerini zamana yayılmış yazılı geri bildirimlere bırakmaktadır. Anlatım teknikleri multimedya karaktere bürünmüş, salt söze dayalı anlatım görsel, işitsel ve teknolojik öğelerle desteklenen hibrit bir forma dönüşmüştür. YouTube platformunda üretilen masallar, sözlü kültürün korunması ve geliştirilmesi bakımından fırsatlar sunmakla birlikte, özgün bağlamlarından koparılma riski taşımaktadır. Araştırma, dijital kültürün geleneksel anlatı pratiklerini sadece teknolojik adaptasyon değil, kültürel aktarım süreçlerinin temel dinamiklerinde paradigmatik değişimler yaratarak dönüştüğünü göstermektedir. Bu dönüşüm, kültürel süreklilik ve değişim arasındaki hassas dengenin dikkatli yönetimini gerektirmektedir.

Keywords

Dijital Folklor , Kültürel Dönüşüm , Dijital Kültür , Masal Anlatıcılığı , Sözlü Kültür.

Ethical Statement

Bu araştırma makalesinin verileri anket veya mülakat teknikleri kullanılarak elde edilmediğinden etik kurul izni gerekmemiştir.

Neo-Folklore in Digital Spaces: Transmedia Narrative and Cultural Transmission on YouTube

Abstract

This study aims to analyse the reproduction of the fables, which are one of the pillars of oral tradition, aired on YouTube by examining the digital transformation of traditional expressivity systematically. Three main channels that share Turkish fables on the YouTube platform were selected, and five videos from each channel were randomly chosen for content analysis. The videos were examined under the categories of narrator profile, audience interaction, narrative techniques, spatial design, and digital platform features. Inter-coder reliability was calculated using Cohen’s Kappa coefficient at 0.78. The findings of this paper reveal that storytelling transferred from oral culture to digital culture exhibits significant differences from traditional narrative practices. In terms of narrator profile, the tendency toward professionalization and individualization indicates that digital platforms have transformed storytelling into a commercial activity. Besides that, audience interaction shows fundamental differences from traditional face-to-face narration, with instant reactions being replaced by written feedback spread over time. Narrative techniques have taken on a multimedia character, transforming purely verbal narration into a hybrid form supported by visual, auditory, and technological elements. While the fables produced on the YouTube platform offer opportunities for the preservation and development of oral culture, they also carry the risk of being detached from their original contexts. Overall, this paper demonstrates that digital culture transforms traditional narrative practices not merely through technological adaptation but by creating paradigmatic shifts in the fundamental dynamics of cultural transmission processes. This transformation, therefore, requires careful management of the delicate balance between cultural continuity and change.

Keywords

Digital Folklore , Cultural Transformation , Digital Culture , Storytelling , Oral Culture.

Ethical Statement

In this research article, ethics committee permission was not required as the data were not obtained using survey or interview techniques.

References

• Bacon, J. (2011). The digital folklore project: Tracking the oral tradition on the world wide web, Electronic Theses and Dissertations, Paper 1398.
• Baki, Y. (2022). Web 2.0 araçlarının dijital okuryazarlık becerilerinin ve web pedagojik içerik bilgisinin gelişimine etkisi, Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(3), 671-695.
• Başgöz, İ. (1986). Folklor yazıları, Adam Yayıncılık.
• Baudrillard, J. (2024). Simülakrlar ve simülasyon, O. Adanır (Çev.), Doğu Batı Yayınları.
• Benjamin, W. (2021). Hikâye anlatıcısı & yalnızlıktan doğan masallar, E. Arıcan (Çev.), Heretik Yayıncılık.
• Beyaz Özbey, İ. (2022). Dijitalleşme, sosyal medya ve risk toplumu, İmgelem, 6(10), 141-158.
• Burgess, J., Green, J. (2009). YouTube: Online video and participatory culture, Polity Press.
• Çakmak, T., Yılmaz, B. (2012). Türkiye’de kültürel bellek kurumlarındaki dijitalleştirme çalışmalarının düşünce özgürlüğü bağlamında değerlendirilmesi, Bilgi Dünyası, 13(2), 418-436.
• Çokluk, N., Ökmen, Y. E. (2020). Sözlü kültürden dijital kültüre hikâye anlatımı: youtuberlar üzerine kültürel bir çözümleme, Selçuk İletişim, 13(3), 1114-1148.
• Denzin, N. K. (2009). The research act: A theoretical introduction to sociological methods, Routledge Publisher.
• Dundes, A. (1984). Defining identity through folklore (Abstract), Journal of Folklore Research, 21(2/3), 149-152.
• Ersoy, R. (2004). Sözlü kültür ortamı kaynaklarının medyada kullanımı bağlamında Gaziantep’te nevruzla ilgili bir inancın dansa dönüştürülmesi serüveni, Türklük Bilimi Araştırmaları, 16, 85-94.
• Evren, F. B., Kanlı İ. (2022). Folklorun dijitalleşmesine ilişkin temel sorunlar ve sınırlılıklar, Milli Folklor, 17(136), 126-139.
• Gümüş, T. (2021). Kültür aktarımı ve kadın: Sözlü anlatı türleri üzerinden bir değerlendirme, YAZIT Kültür Bilimleri Dergisi, 1(1), 10-17.
• Hofstede, G. (2003). Culture’s consequences: Comparing values, behaviors, institutions and organizations across nations, SAGE Publications.
• İgit, A., Gürbüz, A. (2024). Dijital çağda hikâye anlatıcılığını yeniden tanımlamak: Sürükleyici deneyimler, Medeniyet Sanat Dergisi, 10(2), 213-225.
• İlhan, E., Görgülü Aydoğdu, A. (2018). Türkiye’de YouTube yayıncılığı ve YouTuber olmak, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 2022(47), 141-166.
• Jenkins, H., Ito, M. ve Boyd, D. (2015). Participatory culture in a networked era: A conversation on youth, learning, commerce, and politics, Polity Press.
• Kaba, D., Törenli Kaya, Z., Akın Sarı, B. vd. (2024). Koronavirüs pandemisinde kaygının yordayıcıları: Sağlık çalışanları ve diğer meslek gruplarının karşılaştırılması, Türk Psikoloji Dergisi, 39(Özel Sayı), 83-101.
• Kaya, C., Pekel Uludağlı, N. (2025). Erkek beliren yetişkinlerde instagram kullanımının beden imajı ve kas dismorfisi ile ilişkisinin incelenmesi: Mükemmeliyetçilik ve narsisizm düzenleyici rolü, Türk Psikoloji Dergisi, 40(95), 107-125.
• Kayabaşı, O. A., Salman, F. (2025). Şor destanlarında merkezi kahraman ve karakter tipolojisi: Davranışsal özellikler ve toplumsal rollerin izinde, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 18(50), 715-732.
• Kaygusuz, İ. (2025). Dijital kültürde gündelik hayat ve kimlik sunmanın yeni biçimleri, TAM Akademi Dergisi, 4(1), 10-27.
• Koç, Ç. T., Yavalar, D. E. (2024). Çocukların değişen mizah kültürü: Youtube parodi hikâyelerinde çocukların tüketim öyküleri, Folklor/Edebiyat, 30(118), 311-336
• Lambert, J., Hessler, B. (2018). Digital storytelling: Capturing lives, creating community, Routledge Publisher.
• Landis, J. R., Koch, G. G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data, Biometrics, 33(1), 159-174.
• Livingstone, S., Sefton-Green, J. (2016). The class: Living and learning in the digital age, NYU Press.
• Marshall, G. (Ed.). (2020). Sosyoloji sözlüğü, O. Akınhay ve D. Kömürcü (Çev.), Bilim ve Sanat Yayınları.
• Miller, D., Costa, E., Haynes, N. vd. (2016). How the world changed social media, UCL Press.
• Nair, V., Yunus, M. M. (2021). A systematic review of digital storytelling in improving speaking skills, Sustainability, 13(17), 9829.
• Nerse, S. (2023). Dijital çağda kültürel dönüşüm: Yeni sosyokültürel kimlikleriyle genç kuşağın eleştiri, ilgi ve beğenileri, Medya ve Kültür, 3(1), 24-41.
• Oğuz, E. S. (2011). Toplum bilimlerinde kültür kavramı, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 28(2), 123-139.
• Ong, W. J. (2013). Sözlü ve yazılı kültür: Sözün teknolojileşmesi, S. Postacıoğlu Banon (Çev.), Metis Yayınları.
• Öztemiz, S., Yılmaz, B. (2017). Kültürel bellek kurumlarında dijitalleştirme: Kültürel miras ürünlerine yönelik uygulamalar üzerine bir araştırma, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 57(1), 493-523.
• Patton, M. Q. (2014). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice, SAGE Publications.
• Pink, S., Horst, H., Postill, J. vd. (2015). Digital ethnography: Principles and practice, SAGE Publications.
• Propp, V. (2018). Masalın biçimbilimi, M. Rifat ve S. Rifat (Çev.), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Semerci, M., Aktürk, İ. ve Yaman, Ö. M. (2023). Farklı cinsel kimliklerdeki bireylerin çocukluk dönemi aile ilişkileri: “Bizim hikayemiz ailede başlar”, İmgelem, 7(12), 171-206.
• Slavina, Z. (2022). Transmedia storytelling: Structure, audiences and social change, Digital Humanities Quarterly, 14(3), 45-67.
• Van Dijck, J. (2013). The culture of connectivity: A critical history of social media, Oxford: Oxford University Press.
• Yamaç, M. (2024). Postmodern çağ ve sosyal medya: Beğeni toplumunun panoraması, Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 35, 90-118.
• Yılmaz, Y., Üstündağ, M. T., Güneş, E. vd. (2017). Dijital hikayeleme yöntemi ile etkili türkçe öğretimi, Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 7(2), 254-275.
• Yin, R. K. (2017). Case study research and applications: Design and methods, SAGE Publications.
• Zhang, Y. (2021). A big-data analysis of public perceptions of service robots amid Covid-19, Advances in Hospitality and Tourism Research (AHTR), 9(1), 234-242.