TÜKETİM KÜLTÜRÜNÜN BİREYCİLİĞİNE BİR MEYDAN OKUMA: “THE PLATFORM” FİLMİ

Yıl 2022, , 111 - 128, 27.05.2022

Pınar Basmacı

https://doi.org/10.47107/inifedergi.977747

Öz

Kapitalizm kavramında meta önemli bir yer kaplamaktadır. Marx sıklıkla metaya vurgu yapmakta ve kapitalist döngünün meta ile başlayıp, meta ile bittiğini söylemektedir. Ancak ilk üretim sürecine giren meta ile üretim sürecinden çıkan meta arasında önemli bir değer farkı bulunmaktadır. Pazara tüketilmek üzere sunulan meta, önceki halinden daha kıymetlidir. Tüketici kendisine sunulan metaları hızla tüketmekte ve ardından yeniden tüketeceği metaları aramaktadır. Hızın değerli olduğu tüketim kültüründe, olabildiğince az maliyetle üretilen metaların, olabildiğince fazla fiyata satılması önemlidir. Bu noktada ise tüketicinin bir ürünü alıp kullanması kapitalist döngüye yetmemektedir. Bu yüzden tüketimi sürekli canlı tutmak ve tüketiciyi de her daim tüketmeye yönlendirmek gerekmektedir. Kapitalizmin tüketim kültürünün yarattığı bu ortam beraberinde birçok sorunu getirmektedir. Bireycilik sorunu da en önemlilerindendir. Tüketim kültürünün ürünleriyle birlikte vaatlerini de tüketen tüketici için, tüketmek kavramı hayati bir önem taşımaya başlamıştır. Tüketerek kendisini var eden bireyler için bir başkasını düşünme fikri ise anlamını yitirmiştir. Bu doğrultuda, kapitalizmin tüketim kültürünün yarattığı bireycilik kavramı bağlamında The Platform filminin ele alındığı çalışmada, film içerisinde söz konusu kapitalizm, tüketim kültürü ve bireycilik kavramlarının işlenip işlenmediğini ortaya koymak çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Bu kavramların nasıl ortaya konduğunu, başka bir deyişle bu kavramlara yönelik filmdeki eleştirilerin ne olduğunu saptamak ise çalışmanın problemini oluşturmaktadır. Örneklem olarak The Platform filminin seçildiği çalışmada, söylem analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda ise filmin kapitalizme, tüketim kültürüne ve bireyciliğe yönelik önemli eleştiriler sunduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte değişimin spontane olamayacağı, emek istediği ve yalnız değil, ötekiyle bir arada olabileceği sonucuna varılmıştır. Ayrıca filmin sonunda toplumun kurtarıcısı rolünün bir çocuğa verildiği, çocuğun geleceğe yönelik tek umut olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kapitalizm, meta, tüketim kültürü, bireycilik.

Kaynakça

• Adorno, T. W. ve Horkheimer, M. (2010). Aydınlanmanın Diyalektiği. (Çev. Nihat Ülner ve Elif Öztarhan Karadoğan), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Baudrillard, J. (2018). Tüketim Toplumu. (Çev. Nilgün Tutal ve Ferda Keskin), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2018). Modernite, Kapitalizm, Sosyalizm-Küresel Çağda Sosyal Eşitsizlik. (Çev. F. Doruk Ergun), İstanbul: Say Yayınları.
• Bauman, Z. (2018a). Akışkan Hayat. (Çev. Akın E. Pilgir), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2018b). Bireyselleşmiş Toplum. (Çev. Yavuz Alogan), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Eagleton, T. (2015). Postmodernizmin Yanılsamaları. (Çev. Mehmet Küçük), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Elliott, A. ve Lemert, C. (2011). Yeni Bireycilik-Küreselleşmenin Duygusal Bedelleri. (Çev. Başak Kıcır), İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Frisby, D. (2017). George Simmel-İlk Modernite Sosyoloğu. (Çev. Tanıl Bora, Utku Özmakas, Nazile Kalaycı ve Elçin Gen), George Simmel (Haz.) Modern Kültürde Çatışma (s. 7-52). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Maigret, E. (2019). Medya ve İletişim Sosyolojisi. (Çev. Halime Yücel), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Marx, K. (2015). Kapital I. (Çev. Alaattin Bilgi), Ankara: Sol Yayınları.
• Marx, K. (2015a). Kapital II. (Çev. Alaattin Bilgi), Ankara: Sol Yayınları.
• Marx, K. (2016). Kapital III. (Çev. Alaattin Bilgi), Ankara: Sol Yayınları.
• Niedzviecki, H. (2011). Ben Özelim! (Çev. Sibel Erduman), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Ritzer, G. (2016). Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek. (Çev. Funda Payzın), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Robins, K. (2013). İmaj. (Çev. Nurçay Türkoğlu), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sarı, C. (2010). Marksist Değer Teorisi Hakkında. N. Chomsky, T. Demirer, Ö. Orhangazi vd. (Haz.). Kriz, Kapitalizm, İsyan (s. 53-58). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Stauth, G. ve Turner, B. S. (2018). Nostalji, Postmodernizm ve Kitle Kültürü Eleştirisi. (Çev. Mehmet Küçük), Mehmet Küçük (Der.), Modernite Versus Postmodernite (s. 451-474). İstanbul: Say Yayınları.
• Taylor, C. (2018). Benliğin Kaynakları-Modern Kimliğin İnşası. (Çev. Selma Aygül Baş ve Bilal Baş), İstanbul: Küre Yayınları.
• Touiraine, A. (2018). Modernliğin Eleştirisi. (Çev. Hülya Uğur Tanrıöver), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Twenge, J. M. ve Campbell, W. K. (2015). Asrın Vebası: Narsisizm İlleti. (Çev. Özlem Korkmaz), İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Wallace, R. A. ve Wolf, A. (2018). Çağdaş Sosyoloji Kuramları. (Çev. Leyla Elburuz ve M. Rami Ayas), Ankara: Doğu Batı Yayınları.