TÜRKİYE’DE ANAYASA REFERANDUMLARI VE BASIN: 1961, 1982 ANAYASALARI İLE 2010 ANAYASA DEĞİŞİKLİK PAKETİ REFERANDUMLARININ TÜRKİYE BASININDAKİ SUNUMUNUN KARŞILAŞTIRMALI ÇÖZÜMLEMESİ

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 2, 108 - 131, 30.11.2017

Erdal Dağtaş , Lütfü Pınar

Öz

TÜRKİYE’DE ANAYASA
REFERANDUMLARI VE BASIN: 1961, 1982 ANAYASALARI İLE 2010 ANAYASA DEĞİŞİKLİK
PAKETİ REFERANDUMLARININ TÜRKİYE BASININDAKİ SUNUMUNUN KARŞILAŞTIRMALI
ÇÖZÜMLEMESİ^[1]

ÖZET

Bu çalışmada, 1961
ve 1982 Anayasaları referandumları ile 2010 Anayasa Değişiklik Paketi
referandumunun Türkiye basınındaki sunumları Cumhuriyet, Hürriyet ve Tercüman/Bugün
gazeteleri özelinde karşılaştırmalı olarak çözümlenmiştir. Sözü edilen
gazetelerin referandumlara (1961, 1982 ve 2010) ilişkin tutumları irdelenirken
referandum dönemlerinin ekonomi politik ve toplumsal arkaplanları göz önünde
tutulmuştur. Bu bağlamda, referandum dönemlerinin ekonomi politik ve toplumsal
arkaplanının irdelenmesi, 1961 ve 1982 anayasalarının ve 2010 Anayasa
Değişiklik Paketi’nin içerik özelliklerinin değerlendirilmesi ve örnek olarak
seçilmiş gazeteler özelinde Türkiye basınının referandumlara yönelik
yaklaşımının ortaya konulması çalışmanın genel çerçevesini oluşturmuştur.
Dolayısıyla, Cumhuriyet, Hürriyet
ve Tercüman/Bugün gazeteleri özelinde
Türkiye basınının sözü edilen referandumlara ilişkin tutumunun çözümlenmesi
çalışmanın problemini oluşturmuştur. Çalışmada, nitel çözümleme yönteminden yararlanılmış ve sözü edilen
gazetelerde yayımlanmış referandumlara ilişkin manşet ve sürmanşet haberleri
ile seçilmiş köşe yazılarının metinsel çözümlemesi
gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak, tarihsel süreçte Türkiye’nin ekonomik,
siyasal ve toplumsal yapısındaki dönüşümlere göre farklılık gösteren referandum
dönemlerindeki ekonomik, siyasal ve toplumsal koşullar ile sözü edilen
gazetelerin referandumlara yönelik tutumları arasında organik bir ilişki olduğu
saptanmıştır.

ANAHTAR KELİMELER: Referandumlar (1961, 1982 ve 2010), basın, sosyal
refah devleti, neo-liberal politikalar, küresel kapitalizm.

CONSTIUTION REFERENDUMS AND PRESS IN TURKEY: COMPERATIVE
ANALYSIS OF 1961, 1982 CONSTITUTIONS AND 2010 CONSTITUTIONAL AMENDMENT PACKAGE
REFERENDUMS AS PRESENTED IN TURKISH PRESS

ABSTRACT

In this study, 1961 and 1982 Constitution Referendums
and Constitutional Amendment Package Referendums are comparatively analyzed via
the examples of Cumhuriyet, Hürriyet and
Tercüman/Bugün newspapers. While
examining these newspapers’ approaches to the referendums of 1961, 1982 and
2010, the social background and political economy of their time were taken into
consideration. In this context, analyzing the political economy and social
background of referendum times, evaluating the content of 1961 and 1982
constitutions and 2010 constitutional amendment package and revealing the
approaches of Turkish press to these referendums specific to the selected
newspapers, form this study’s framework. Therefore, the problem of this study
is to comparatively analyzing the approaches of Turkish press to aforementioned
referendums specific to the selected newspapers i.e. Cumhuriyet, Hürriyet and Tercüman/Bugün.
To analyze this problematized issue, qualitative
method is used. In this study, text analysis of the selected column
writings and both headline and subhead news about referendums in the
aforementioned newspapers were done. As a result, an organic relation between
aforementioned newspapers’ approaches to referendums and Turkey’s economic,
political and social conditions, which differs according to Turkey’s
transforming economic, political and social structures during referendum times
in historical process, was explored.

KEYWORDS: Referendums (1961,
1982 and 2010), press, social welfare state, neo-liberal policies, global
capitalism.

Anahtar Kelimeler

Referandumlar (1961, 1982 ve 2010), basın, sosyal refah devleti, neo-liberal politikalar

Kaynakça

• Adaklı, Gülseren (2006). Türkiye’de Medya Endüstrisi: Neoliberalizm Çağında Mülkiyet ve Kontrol İlişkileri, Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Adaklı, Gülseren (2009). Türk Medyasında AKP Etkisi, Ed. İlhan Uzgel ve Bülent Duru, AKP Kitabı: Bir Dönüşümün Bilançosu, 559-613. Ankara: Phoenix Yayınları.
• Adaklı, Gülseren (2010). Neoliberalizm ve Medya: Dünyada ve Türkiye’de Medya Endüstrisinin Dönüşümü, Mülkiye Dergisi, Cilt: 34 Sayı: 269, 67-84.
• Albayrak, Mustafa (2004). Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (1946-1960), Ankara: Phoenix Yayınevi.