SULTAN HASAN DÖNEMİ MEMLÛK TÜRK DEVLETİ TARİHİ: GENEL BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 1, 79 - 90, 01.07.2016

Murat Zengin

Öz

Memlûk Türk Devleti, el-Melikü’n-Nâsır Muhammed’in
1341’de ölümünden sonra çok sık yaşanan taht değişiklikleriyle istikrar kaybına
uğramıştır. Nâsır Muhammed’in küçük yaştaki çocuklarının belli ümerâ grupları
tarafından iktidara getirilmeleri ve bu gruplar arasındaki çatışmalar
neticesinde iktidardan alınmaları, Kalavun Hanedanı döneminde tesis edilen
siyâsî, askerî, iktisadî ve kültürel istikrarı tehdit etmiştir.
el-Melikü’n-Nâsır Muhammed b. Kalavun’un tahta çıkan son oğlu olan Sultan
Hasan, babası döneminde elde edilen istikrarı tekrar tesis ettiği gibi devleti
belli alanlarda ileriye götürmüştür. Bu nedenle de dönemin tarihçileri
tarafından-diğer kardeşlerinden ayrı olarak- birçok yönden babası Nâsır
Muhammed’e benzetilmiştir. 1347-1351 ve 1354-1361 yılları arasında olmak üzere
iki kez tahta çıkan Sultan Hasan, devlet içerisinde aldığı ekonomik tedbirler
ve mimarî-kültürel faaliyetleriyle temayüz etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sultan Hasan, Kültürel Gelişim, Mencek, Şeyhûn, Kahire.

Kaynakça

• Ağırman, C., (2006), “Müksirûn”, Diyânet İslâm Ansiklopedisi, C. XXXI, Türkiye Diyânet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Beksaç, A. E., (2009), “Sultan Hasan Külliyesi”, Diyânet İslâm Ansiklopedisi, C. XXXVII, Türkiye Diyânet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Çetin, Altan, (2007), Memlûk Devleti’nde Askerî Teşkilât, Eren Yayınları, İstanbul.
• Ebû’l-Fidâ, (1997), el-Muhtasâr fî Ahbar el-Beşer, Nşr. Mahmûd Deyyûb, C. II, Lübnân-Beyrût.
• İbn Dokmak, (1982), el-Cevher es-Semîn fî Seyr el-Hülefâ ve’l-Mülûk ve’s-Selâtîn, Tahkîk Dr. Sâid Abdulfettâh Âşûr, yy.
• İbn Hacer, (1993), ed-Dürer el-Kâmine fî Âyan el-Mâe es-Sâmine, C. II, Beyrut.
• İbn Îyâs, (1960), Bedaî ez-Zuhûr fî Vekâî ed-Duhur, C. I, yy.
• İbn Tağrıberdî, (1988), el-Menhel es-Sâfî ve’l-Müstevâ fî Bâd el-Vâfî, Tahkîk Dr. Nebîl Muhammed Abdülazîz, C. V, Kahire.
• İbn Tağrıberdî, (1992), en-Nücûm ez-Zâhire fî Mülûk-ı Mısr ve’l-Kâhire, Tahkîk Muhammed Hüseyin Şemseddîn, C. 10, Beyrût-Lübnan.
• Kadı Şuhbe, (1997), Tarih-i İbn Kadı Şuhbe, Tahkîk Adnan Derviş, C. I-II, Dımaşk.
• Kallek, Cengiz, (2000), “İrdeb’, Diyânet İslâm Ansiklopedisi, C. XXII, Türkiye Diyânet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Kandemir, M. Yaşar, (1992), “Beyhakî, Ahmed b. Hüseyin”, Diyânet İslâm Ansiklopedisi, C. VI, Türkiye Diyânet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Makrizî, (1998), el-Mevâiz ve’l-Îtibar bi-zikr el-Hıtat ve’l-Âsâr (bi’l-Hıtat el-Makrizîye), Tahkik Dr. Muhammed Zeynuhum-Mediha eş-Şarkavî, C. III, Kahire.
• Makrizî, (1997), es-Sülûk li-Marifet-i Düvel el-Mülûk, Tahkîk Muhammed Abdülkâdir Âtâ, C. IV, Beyrût-Lübnan.
• Özaydın, A., (1997), “Hasan b. Muhammed b. Kalavun”, Diyânet İslâm Ansiklopedisi, C. XVI, Türkiye Diyânet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Safedî, (2000), el-Vâfî bi’l-Vefîyât, Tahkîk Ahmed el-Arnavut-Türkî Mustafa, C. XII, Beyrût-Lübnan.
• Verdî, (1970), Tetimmet el-Muhtasar fî Ahbâr el-Beşer, Tahkîk Ahmed Rıfat el-Bedravî, C. I, Beyrût-Lübnan.