TÜRKİYE’DE SOSYAL BELEDİYECİLİĞİN GELİŞİMİ VE SORUN ALANLARI

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 2, 171 - 186, 31.12.2016

Murat Sezik

Öz

 Devletlerin en önemli
görevlerinden birisi vatandaşlarına asgari bir yaşam düzeyi sağlamakve  insan onurunu korumaktır. Sosyal devlet, bunu
gerçekleştirmek için sosyal ve ekonomik yaşama aktif müdahale ederek sosyal
adaleti sağlamayı kendisine görev kabul etmiştir. Yirminci yüzyılın son
çeyreğinde meydana gelen ve kapitalist gelişmiş ülkeleri etkisi altına alan
ekonomik krizin sorumlusu sosyal devlet uygulamaları olarak görülmüş, bu
nedenle sosyal devlet uygulamaları yerini sosyal belediyecilik uygulamalarına
ve STK’ların iyilik hareketlerine bırakmıştır. Sosyal Devlet ve Sosyal
Belediyecilik uygulamaları bazı değerlendirmelere göre kapitalizmin kentlerde,
kendini yeniden üretme süreci olarak görülmüş, başka bazı değerlendirmelerde
ise siyasi bir kaynak olarak değerlendirilmiştir. Sosyal Devletin boşalttığı
alana giren belediyeler geliştirdikleri sosyal politika ve uygulamalar ile bir
yandan kent halkının refah, huzur ve esenliğini artırarak sosyal barışı ve
dengeyi sağlamakla görevlendirilmiş, böylece siyasal sistemin devamlılığını
sağlama yönünde bir çaba içinde olunmuş öte yandan yerel düzlemde sosyal
kalkınmayı gerçekleştirme gibi sorumluluklarla karşı karşıya kalmıştır. 1980
sonrası yıllarda sosyal belediyecilik uygulamaları çıkartılan çeşitli mevzuat hükümleri
gereği,sosyal yardımlar ve sosyal hizmetler olmak üzere iki temel başlık
üzerinde yürütülmektedir.  Çalışmada
günümüz Türkiye’sinde yerel düzeyde karar vericilerin sosyal belediyeciliğin
önemini hala kavrayamamaları veya partizanca yaklaşımları nedeniyle bu
uygulamaların sürekliliği olmayan, faydası geniş toplum kesimlerini kuşatamayan
çalışmalara dönmüş olması, belediyelerin mali imkânsızlıkları ve yetişmiş
eleman eksikliği gibi nedenlerle sosyal belediyeciliğin etkin uygulanamaması
tartışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Sosyal Politika, Belediye, Sosyal Sorumluluk, Sosyal Belediyecilik

Kaynakça

• 1. ABB, (Ankara Büyükşehir Belediyesi) (2009) Faaliyet Raporu, Ankara Büyükşehir Belediyesi Yayını
• 1. ATEŞ, Hamza (2009), Sosyal Belediyecilik, Çerçeve Ekonomi ve Düşünce Dergisi 17(49) 88-95
• 2. AYDIN, Murat (2008) Sosyal Politika ve Yerel Yönetimler, İstanbul, Yedirenk yayınları
• 3. AYDINLI, Halil İbrahim (2004) Sosyo-Ekonomik Dönüşüm Sürecinde Belediyeler, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım
• 4. BAŞBUĞ, Aydın (2005) “Sosyal Haklar ve Türk sosyal Devlet Yapısında İkilemler”, Siyaset ve Toplum, Sayı 3.
• 5. BAYRAKTAR, S.Ulaş (2008) “Başka Bir Kentsel Gelişme Tahayyülü Mümkündür” Mülkiye Dergisi,32(261),55-88
• 6. BOSTANOĞLU, Özer (1990) “Türk Belediyeciliğinde Güncel Tarihsellik” Amme İdaresi Dergisi,23(2) 74-93
• 7. BUĞRA, Ayşe (2008) Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika,2.Baskı, İstanbul İletişim Yayınları
• 8. BUĞRA, Ayşe ve Çağlar Keyder (2003) Yeni Yoksulluk ve Türkiye’nin Değişen Rejimi, Ankara, UNDP
• 9. DEMİR, İrfan (2006) Yerel Yönetimlerin Sosyal Politika Fonksiyonları: Kocaeli Büyükşehir
• 10. Belediye Örneği, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış YüksekLisans Tezi.
• 11. ERSÖZ, Yunus Halis (2011) Sosyal Politikada Yerelleşme, İstanbul Ticaret Odası Yayınları
• 12. ERSÖZ, Yunus Halis (2009) “Sosyal politikalarda Yerelleşme” Çerçeve Ekonomi veDüşünce Dergisi Dergisi 17(49),80-87
• 13. FİDAN, Ali (2006) Sosyal Politikaya Katkısı Açısından 5393 Sayılı Belediye Kanunu, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi
• 14. GÜLER, Ayman Birgül (2006) “Sosyal Devlet ve Yerelleşme” Memleket Siyaset Yönetim, sayı.2 15. GÜLER, Ayman Birgül (1998) Yerel Yönetimler. Liberal Açıklamalara Eleştirel Yaklaşım, Ankara, TODAİE
• 16. GÜLOĞLU, Tuncay (1999), Yaşlı Nüfusun Sosyal Güvenliği, İstanbul Üniversitesi SosyalBilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• 17. GÜRKAN, Alper (2011) “Adalet ve Kalkınma Partisinin Muhafazakâr Demokrat KimliğininOluşumunda Sosyal politikanın Etkileri” Opus, sayı1, Ankara, Ekim-Kasım-Aralık
• 18. GÖYMEN, Korel(2004) “Yerel kalkınma Önderi ve Paydaşı Olarak Belediyeler”, YerelKalkınmada Belediyelerin Rolü, İstanbul, Uluslar arası Sempozyum, Pendik BelediyesiKültür Yayını
• 19. GÜLEÇ, Sertaç (2008) “ 1945-1980 yılları arasında Türkiye’de Refah Devleti”, Yerel SiyasetDergisi, Sayı13,48-55
• 20. IŞIKLI, Alpaslan (1990) Sendikacılık ve Siyaset, Ankara, İmge KitapeviİBB,(2009) Faaliyet Raporu, İstanbul: İBB Yayını.
• 21. KARAKIŞ, Engin (2009) Küreselleşen Dünya Yönetiminde Yerel Yönetimler Bağlamında Sosyal Politika, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi
• 22. KAYA, Erol (2003) Yerel Yönetimlerde Yeniden Yapılanma, İstanbul, İlke Yayıncılık
• 23. KELEŞ, Ruşen (2006) Yerinden Yönetim ve Siyaset, 5. Baskı, Cem Yayınevi, İstanbul.
• 24. KELEŞ, Sümeyra (2008) Türkiye’de Sosyal Belediyecilik uygulamaları ve Ankara Büyükşehir Belediye Örneği, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sos. Bil. Enstitüsü Kamu Yönetimi AnaBilimDalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi
• 25. KESKİN, Bedrettin (2008) Yoksulluğa Yerel Müdahale “Sosyal Belediyecilik” Karşılaştırmasında Eminönü ve Beşiktaş Belediyeleri Örnekleri, Marmara Üniversitesi, SBE Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• 26. ÖZAYDIN; M. Mehmet (2011) “Türkiye’de Sosyal Devletin Dinamikleri: Batı Geleneğinden Farklılıklar” Opus, sayı 1 Ekim-kasım- Aralık: Ankara
• 27. ÖZDEMİR, Süleyman (2007) Küreselleşme Sürecinde Refah Devleti, İstanbul, İTO yayını
• 28. PEKTAŞ, Ethem Kadri (2010) “Türkiye de Sosyal Belediyecilik Uygulamaları ve Temel Sorunlar” Akademik İncelemeler Dergisi 5(1), 5-22
• 29. SARIHAN; Ayhan (1997) “ Dünden Bugüne Vakıflar” e kütüphane- Eğitim Birsen 30-34
• 30. SEYYAR, Ali (2008) “Yerel Siyasetin Gelişiminde Sosyal Politikaların Önemi” Yerel Siyaset Dergisi, sayı 25, 30-34
• 31. ŞEKER, Murat (2011), Yerel Yönetimlerde Sosyal Bütçeyi İzleme Raporu, İstanbul: TESEV yayınları
• 32. ŞENGÜL, H. Tarık (2001) “ Sınıf Mücadelesi ve Kent Mekânı” Praksis, (2),9-31
• 33. ŞENTÜRK, Recep (2009) “ Değerlerimiz ışığında Sosyal Devlet Anlayışımız” Çerçeve Ekonomi ve Düşünce Dergisi 17(49)
• 34. TAŞÇI, Faruk (2009) “Bir Sosyal Politika Sorunu Olarak Göç” Kamu-İş Dergisi 10(4),177-205
• 35. TEKELİ, İlhan (1992) “Belediyecilik Yazıları 1976-1991” İstanbul, İULA- EMME Yayınları
• 36. TEKELİ, İlhan (1987) Türkiye’de Belediyeciliğin Evrimi, Ankara Belediyesi Yayınları
• 37. YILDIRIM, Uğur ve Göktürk İsmail (2008) “Toplumsal Sorunların Çözümünde Yeni Belediyecilik Anlayışı: Sosyal Belediyecilik Yaklaşımı” 1. Ulusal Yerel Yönetimler Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, Sakarya
• 38. ZENGİN, Eyüp (2009) “Yerel Yönetimler ve Sosyal Yardımlar: Üsküdar Belediyesi Örneği” Aile ve Toplum, Eğitim, Kültür ve Ar