ATÖLYE TİPİ ÜRETİM YAPAN KOBİ’LERDE ERGONOMİ: MOBİLYA ve TAMİR BAKIM ATÖLYELERİ ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 1, 80 - 95, 30.06.2018

Mustafa Deste , Gizem Berber

Öz

Ergonomi, çalışma
ortamının ya da yaşanan çevrenin insanlarla uyumlu hale getirilmesi ile yapılan
işlerin daha etkin ve verimli bir şekilde gerçekleştirilmesini amaçlamaktadır.
Bu nedenle ergonomi, her alanda olduğu gibi imalat işletmeleri açısından da son
derece önemli bir yere sahiptir.  Çalışma
ortamının çalışanlar üzerindeki olumsuz etkilerini azaltma, üretim kalitesini
ve çalışanların verimliliğini artırma, iş sağlığı ve güvenliğini sağlama vb.
amaçlarla iş yerinde yapılacak olan ergonomik düzenlemelerin, işletmelere sağlayacağı
verimlik ve maliyet avantajı ile rekabet gücünü de artıracağı söylenebilir.

Bu çalışmada, atölye tipi üretim yapan işletmelerde ergonomik
açıdan yaşanan sorunların değerlendirilmesine yönelik nitel bir araştırma
gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla oluşturulan kontrol listesi çerçevesinde bir
mobilya ve bir tamir bakım atölyesinde örnek olay çalışması yapılmıştır. İşletmelerde
yapılan mevcut durum analiziyle birlikte, kontrol listesinde yer alan bütün
maddelere yönelik değerlendirmelerde bulunulmuştur. Yapılan incelemeler ve
değerlendirmeler neticesinde, başta iş yeri düzeni olmak üzere aydınlatma,
iklimlendirme ve kullanılan malzemeler ile ilgili önemli sorunlar olduğu ve
ergonomik farkındalığın olmayışının bu sorunların temel nedenini oluşturduğu
belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Ergonomi, Çalışma Ortamı Koşulları, Mobilya ve Tamir Bakım Atölyeleri

ERGONOMICS IN WORKSHOP TYPE SMEs: SAMPLE OF FURNITURE AND REPAIR MAINTENANCE WORKSHOPS

Öz

Ergonomics aims
to make the working more effectively and efficiently by harmonizing the working
environment or the living environment with the people. Therefore, ergonomics is
extremely important in terms of manufacturing enterprises as in every area. It
will be possible to increase the competitiveness with the efficiency and cost
advantage that the ergonomic regulations that will be made at the workplace,
with the aim of decreasing the adverse effects of the work environment on the
employees, increasing the production quality and productivity of the employees,
ensuring the health and safety of the workers.

In this study, a qualitative
research was carried out to evaluate ergonomic problems in workshop type
manufacturing enterprises. In the frame of the checklist created for this
purpose, a case study was carried out at a furniture and repair maintenance
workshop. Along with the current situation analysis in the enterprises,
evaluations were made on all items in the control list. As a result of the
reviews and evaluations made, it has been determined that there are important
problems related to lighting, air conditioning and used materials, especially
in the workplace, and that lack of ergonomic awareness is the main cause of
these problems.

Anahtar Kelimeler

Ergonomics, Working Environment Conditions, Furniture and Repair Maintenance Workshops

Kaynakça

• AKIN, G., (2013), Ergonomi, Alter Yayıncılık, Ankara.
• BABALIK, F. C., (2014), Mühendisler İçin Ergonomi (İşbilim), Dora Yayıncılık, Bursa.
• BAYAZIT HAYTA, A., (2007), “Çalışma Ortamı Koşullarının İşletme Verimliliği Üzerine Etkisi”, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 1, ss. 21-41 , <file:///C:/Users/pc/Downloads/2007-1- 2%20(10).pdf>, (04.04.2017).
• CAMKURT, M. Z., (2007), “İş Yeri Çalışma Sistemi ve İş Yeri Fiziksel Faktörlerinin İş Kazaları Üzerindeki Etkisi”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt: 20-21, Sayı: 6-1, ss. 80-106 , <http://www.tuhis.org.tr/upload/dergi/cilt20_21_sayi6-1_bolum5.pdf>, (04.04.2017).
• DUL, J. ve WEERDMEESTER, B., (2007), Ergonomi Ne, Neden, Nasıl, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• DURAN SAĞOCAK, M., (2005), “Ergonomik Tasarımda Renk”, Trakya University Journal of Natural Sciences, Cilt: 6, Sayı: 1, ss. 77-83, <http://dergipark.gow.tr/download/article-file/213706>, (04.04.2017).
• DOĞRU, G. ve Ö. ÇAKIR, (2015), “Reklam Ajanslarında Çalışanların Motivasyonunu Etkileyen Ergonomik Faktörler Üzerine Betimsel Bir İnceleme” Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 3, ss. 615-621, <http://dergipark.ulakbim.gov.tr/sdumuhtas/article/view/5000148610/5000147776>, (08.04.2017).
• DÜŞÜNGÜLÜ, F., D. TENGİLİMOĞLU, Z. ÖZTÜRK, (2014), “Çalışma Ortamlarının Ergonomik Tasarımının Akademik Personel Üzerindeki Verimliliğine Etkisi Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Örneği”, Electronic Journal of Vocational Colleges, Cilt: 4, Sayı: 4, ss. 93-103, <http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ejovoc/article/view/5000087410/5000081233>, (04.04.2017).
• ERKAN, N., (1995), Ergonomi: Verimlilik, Sağlık ve Güvenlik için İnsan Faktörü Mühendisliği, Milli Prodüktive Merkezi Yayınları, Ankara; aktaran AKSOY, U. T. ve Ö. KELEŞOĞLU, (2004), “Fırat Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Atölyelerinin Ergonomik Özelliklerinin İncelenmesi”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 2, ss. 167-173, <http://web.firat.edu.tr/sosyalbil/dergi/arsiv/cilt14/sayi2/167-174.pdf>, (04.04.2017).
• GÜREL, E., (2001), “Çalışma Yaşamında Işık ve Aydınlatmanın Önemi”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 5, ss. 1-11, <http://www.sobbiad.mu.edu.tr/index.php/asd/article/view/76/81>, (04.04.2017).
• GILLIAND, W. J., (1978), Sound: Its Effect On Teaching and Learning, Modem Schoo Shops Planning, Michigan; 39. sayfadan aktaran, KÜÇÜKOĞLU, A. ve M. A. ÖZERBAŞ, (2004), “Eğitim Ergonomisi ve Sınıf İçi Fiziksel Değişkenlerin Organizasyonu”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, ss. 121-134, <http://edergi.atauni.edu.tr/ataunisosbil/article/view/1020000110>, (08.04.2017).
• İŞLERİ, B., G. SÖZEN, Ö. MELİK, vd., (2005) “ Çalışan Çocuk; Sosyo- Kültürel Özellikler ve Sağlık Taraması - İzmir Otomotiv Sanayi”, İzmir Tepecik Hatanesi Dergisi, Cilt. 15, Sayı: 1, ss. 45-56, <htpps://www.journalagent.com/terh/pdfs/TERH_15_1_45_56.pdf>, (08.04.2017).
• MANAV, B. ve M. Ş. KÜÇÜKDOĞU, (2006), “Aydınlık Düzeyi ve Renk Sıcaklığının Performansa Etkisi”, itüdergisi/a mimarlık, planlama, tasarım, Cilt: 5, Sayı: 2, ss. 3-10, <http://itudergi.itu.edu.tr/index.php/itudergisi_a/article/viewFile/903/829>, (04.04.2017).
• MELEMEZ, K. ve M. TUNAY, (2010), “Ormancılıkta Traktör Titreşiminin Ergonomik Değerlendirilmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, Sayı: 1, ss. 96-108, <htpp://dergipark.gow.tr/download/article-file/195753>,(08.04.2017).
• ÖNDER, H. H., M. GÜL, G. ERGÜLDÜRENLER, (2013), “Eğitim Ortamında Ergonomi Kullanılması ve Örnek İdeal Sınıf Çalışması”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 1, ss. 28-38 , <http://dergipark.gow.tr/sbe/issue/23225/248009>, (04.04.2017).
• SU, B. A., (2001), Ergonomi, Atılım Üniversitesi Yayınları: 5; Mühendislik Fakültesi Yayınları: 2, Ankara.
• ŞAHİN, M., Y. OĞUZ, F. BÜYÜKTÜMTÜRK, (2014), “İç Mekan Aydınlatmasında Renk Seçiminin Aydınlatma Ekonomisi ve Görselliğe Etkisi”, Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi, Cilt: 10 , Sayı: 3, ss. 15-26, <http://teknolojikarastirmalar.com/pdf/tr/01_2013_10_3_156_892.pdf>, (04.04.2017).
• ŞİMŞEK, M., (1994), Mühendislikte Ergonomik Faktörler, Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi, İstanbul.
• TURGUT, T., M. H. MUZ, F. DEVECİ, vd., (2005), “Elazığ Merkezinde Oto ve Mobilya Atölyelerinde Çalışan Boya İşçilerinde Mesleki Astım Sıklığı”, Türk Tüberküloz ve Toraks Dergisi, Cilt: 53, Sayı: 4, ss. 371- 379, <htpp://www.tubertoraks.org/abstracttext.aspx?_id=29&ref_ind_id=435>, (08.04.2017).
• UZUN, M. ve U. MÜNGEN, (2011), “Çalışma Ortamında Ergonomik Koşulların İşçi Sağlığı ve İş Kazaları Açısından Önemi”, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu, 21-23 Ekim, Çanakkale, ss. 311-319, <htpp://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/16773_39_12,pdf>, (04.04.2017).
• YAPICI, F. ve H. BAŞ, (2015), “Ergonomik Faktörler”, Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 3, ss. 591-595, <htpp://dergipark.ulakbim.gow.tr./sdumuhtas/article/view/5000147754/5000147773>, (04.04.2017).
• YILDIRIM, A. ve H. ŞİMŞEK, (2011), “Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri”, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• YUMUŞAK, S., (2007), “İş Görende İş Stresini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt:5, Sayı :1, ss. 101-112, <htpp://dergipark.gov.tr/download/article-file/46380>, (08.04.2017).