MADDE BAĞIMLISI ERGENLERİN VAROLUŞSAL PROBLEMLERE İLİŞKİN GÖRÜŞ VE DENEYİMLERİ: FENOMENOLOJİK BİR ÇALIŞMA

Year 2025, Volume: 13 Issue: 3, 736 - 751

Mehtap Kızılkaya , Sema Toker , Gülçin Uzunoğlu

https://doi.org/10.33715/inonusaglik.1615723

Abstract

Bu çalışmanın amacı, madde bağımlısı ergenlerin varoluşsal problemlere ilişkin görüş ve deneyimlerini belirlemektir. Bu araştırma nitel araştırma desenlerinden biri olan fenomenolojik araştırma deseni ile gerçekleşmiştir. Araştırmaya 14-18 yaş arası 11 ergen dahil edilmiştir. Katılımcı görüşmeleri teke tek olarak ve yüz yüze gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde, Colaizzi’nin yöntemi kullanılarak yapılmıştır. Verilerin analizinde 4 tema (madde kullanımı, varoluşsal problemler, psikososyal deneyimler, tedavi ve değişim) on alt tema (başlama nedenleri, madde kullanımının etkileri, kimlik arayışı, hayatın anlamı ve değerler, varoluşsal boşluk, gelecek hedefleri ve beklentiler, aile ilişkileri, arkadaş çevresi ve sosyal etkileşim, maddeyi bırakma isteği ve motivasyon, geleceğe yönelik değişim umutları) saptanmıştır. Bu çalışma sonucunda katılımcıların çoğunun arkadaş etkisi ile maddeye başladıkları, hayatlarındaki anlam arayışını bulamadıkları ve varoluşsal boşluğu dolduramadıkları için kendilerini yalnız hissettikleri saptanmıştır. Aynı zamanda sorunlarla baş edemedikleri ve zorluklarla baş etmede maddeyi bir kaçış aracı olarak gördükleri ve varoluşsal açıdan madde aldıklarında kendilerini daha özgür hissettikleri belirlenmiştir. Ergenlerle çalışan hemşireler ve diğer sağlık profesyonellerinin problem çözme becerilerinin ve varoluşsal kaygılarla başa çıkma stratejilerinin geliştirilmesi ve madde bağımlılığı tedavi planlarına varoluşsal konuların dahil edilmesi önerilmiştir.

Keywords

ergenlik , madde bağımlılığı , varoluşculuk , fenomenoloji

VIEWS AND EXPERIENCES OF SUBSTANCE-ADDICTED ADOLESCENTS REGARDING EXISTENTIAL PROBLEMS: A PHENOMENOLOGICAL STUDY

Abstract

The aim of this study is to explore the views and experiences of adolescents with substance addiction concerning existential problems. This study was conducted using a qualitative design, specifically a phenomenological approach. The study included 11 adolescents aged between 14 and 18 years. One-on-one, face-to-face interviews were conducted with the participants. The data were analysed using Colaizzi’s phenomenological method. Four main themes (substance use, existential problems, psychosocial experiences, and treatment and change) and ten sub-themes (reasons for initiation, effects of substance use, search for identity, meaning of life and values, existential void, future goals and expectations, family relationships, peer group and social interaction, desire and motivation to quit substance use, and hopes for future change) were identified. The findings revealed that most participants started using substances due to peer influence, felt a sense of loneliness as they could not find meaning in life, and were unable to fill their existential void. Furthermore, it was observed that they struggled to cope with their problems, used substances as an escape mechanism, and reported feeling more existentially free while under the influence of substances.

Keywords

Adolescence , Existentialism , Existential Problem , Phenomenological Study , Substance Addiction

References

• Akkuş, D., Karaca, A., Konuk Şener, D., & Ankaralı, H. (2016). Lise öğrencileri arasında madde kullanım sıklığı ve etkileyen faktörler. Bağımlılık Dergisi, 17(4), 139–151.
• Altunay, E., Oral, G., & Yalçınkaya, M. (2014). A qualitative research about mobbing implications in educational institutions. Sakarya University Journal of Education, 4(1), 62–80.
• Arnaud, N., Sack, P. M., & Thomasius, R. (2019). Current state of family-based prevention and therapy of substance-use disorders in children and adolescents: A review / Zum aktuellen Stand der familienbasierten Prävention und Therapie bei substanzbezogenen Störungen im Kindes- und Jugendalter: Ein Überblick. Praxis der Kinderpsychologie und Kinderpsychiatrie, 68(5), 376–402.
• Bayraktar, A. H., Aktürk, İ., & Yaman, Ö. M. (2023). Madde kullanan kişilerde kendi kendini tedavi yönteminde öne çıkan unsurlar. Bağımlılık Dergisi, 25(1), 69–80.
• Bilaç, Ö., Kavurma, C., Önder, A., Doğan, Y., Uzunoğlu, G., & Ozan, E. (2019). Bir bölge ruh sağlığı hastanesi çocuk ve ergen yataklı servisinde madde kullanımı nedeniyle yatarak tedavi gören gençlerin klinik ve sosyodemografik özellikleri. Klinik Psikiyatri Dergisi, 22(4), 463–471.
• Bittencourt, A. L. P., França, L. G., & Goldim, J. R. (2015). Vulnerable adolescence: Bio-psychosocial factors related to drug use. Revista Bioética, 23, 311–319.
• Boyraz, G., Lightsey, O. R., Jr., & Can, A. (2013). Correction to: The Turkish version of the Meaning in Life Questionnaire: Assessing the measurement invariance across Turkish and American adult samples. Journal of Personality Assessment, 95(5), 551.
• Branstetter, S. A., Low, S., & Furman, W. (2011). The influence of parents and friends on adolescent substance use: A multidimensional approach. Journal of Substance Use, 16(2), 150–160.
• Brook, J. S., Brook, D. W., Arencibia-Mireles, O., et al. (2001). Risk factors for adolescent marijuana use across cultures and across time. Journal of Genetic Psychology, 162, 357–374.
• Bukstein, O. G., & Kaminer, Y. (2015). Adolescent substance use disorders: Transition to substance abuse, prevention, and treatment. In The American Psychiatric Publishing textbook of substance abuse treatment (pp. 641–650). American Psychiatric Publishing.
• Ceylan, İ. (2020). Madde bağımlısı bireylerin değişim sürecindeki farkındalık düzeylerine varoluşçu/manevi yaklaşım. Türk Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi, (2), 97–134.
• Cservenka, A. (2016). Neurobiological phenotypes associated with a family history of alcoholism. Drug and Alcohol Dependence, 158, 8–21.
• Csabonyi, M., & Phillips, L. J. (2020). Meaning in life and substance use. Journal of Humanistic Psychology, 60(1), 3–19.
• Erdem, G., Eke, C. Y., Ögel, K., & Taner, S. (2006). Lise öğrencilerinde arkadaş özellikleri ve madde kullanımı. Bağımlılık Dergisi, 7(3), 111–116.
• Frankl, V. (2018). İnsanın anlam arayışı (S. Budak, Çev.; 5. baskı). Okuyan Us., s.170.
• Fratila, I., & Berdychevsky, L. (2024). Aiming high in college: Phenomenological meanings of drug consumption in/as leisure through the lens of existential authenticity. Leisure Sciences, 46(3), 296–314.
• Garnow, T., Garmy, P., Edberg, A. K., & Einberg, E. L. (2022). Deeply lonely in the borderland between childhood and adulthood: Experiences of existential loneliness as narrated by adolescents. International Journal of Qualitative Studies on Health and Well-being, 17(1), Article 2132653.
• Gürses, İ., & Kuruçay, Y. (2018). Ergenlerde anlamsızlık ile ilgili problemlere dinin etkisi üzerine değerlendirmeler. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9(1), 87–111.
• Hammond, C. J., Mayes, L. C., & Potenza, M. N. (2014). Neurobiology of adolescent substance use and addictive behaviors: Prevention and treatment implications. Adolescent Medicine: State of the Art Reviews, 25(1), 15.
• İşbilen, N. (2022). Maneviyat temelli bağımlılık danışmanlığı: Alkol ve madde bağımlılığının rehabilitasyon sürecinde bir model önerisi [Doctoral dissertation, Marmara University].
• Kardaş, Ö., & Kardaş, B. (2023). Çocuk ve ergen madde bağımlılığı tedavi merkezine başvuran olguların sosyodemografik ve madde kullanım özelliklerinin incelenmesi. Bağımlılık Dergisi, 24(2), 174–185.
• Karakaya, Ş. (2020). İntihar olaylarında varoluşsal sorunlar: Felsefi sağaltım açısından yaklaşım. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AKSOS), 8, 71–91.
• Kızılgeçit, M., & Akça, E. (2023). Denetimli serbestliğe tabi tutulan madde kullanıcılarına yönelik din/maneviyat temelli bağımlılık programı model önerisi. Dicle İlahiyat Dergisi, 26(1), 82–116.
• Kuygun Karcı, C., Arıcı Gürbüz, A., Akkuş Özdemir, F., Altun Varmış, D., & Yolga Tahiroğlu, A. (2022). Madde kullanan ergenlerde psikiyatrik eş tanı, bağımlılık profili ve tedavi isteği: Çematem verileri. Bağımlılık Dergisi, 23(1), 61–68.
• Messas, G., & Fulford, K. (2021). A values-based phenomenology for substance use disorder: A new approach for clinical decision-making. Estudos de Psicologia (Campinas), 38, e200102.
• Moore, L. J., & Goldner-Vukov, M. (2009). The existential way to recovery. Psychiatria Danubina, 21(4), 453–462.
• Morrow, R., Rodriguez, A., & King, N. (2015). Colaizzi’s descriptive phenomenological method. The Psychologist, 28(8), 643–644.
• Nery Filho, A., MacRae, E., Tavares, L. A., Nuñez, M. E., & Rêgo, M. (Eds.). (2012). As drogas na contemporaneidade: Perspectivas clínicas e culturais. SciELO-EDUFBA.
• Rodriguez, L. M., Resett, S. A., & Zinoni, M. J. (2024). Relationship between meaning of life and permissiveness in substance using and abusing adolescents. In P. Á. Gargiulo & H. L. Mesones-Arroyo (Eds.), Psychiatry and Neuroscience Update – Vol. V. Springer, Cham.
• Santor, D. A., Messervey, D., & Kusumakar, V. (2000). Measuring peer pressure, popularity, and conformity in adolescent boys and girls: Predicting school performance, sexual attitudes, and substance abuse. Journal of Youth and Adolescence, 29(2), 163–182.
• Sarvey, D., & Welsh, J. W. (2021). Adolescent substance use: Challenges and opportunities related to COVID-19. Journal of Substance Abuse Treatment, 122, 108212. https://doi.org/10.1016/j.jsat.2020.108212
• Simons-Morton, B. (2004). Prospective association of peer influence, school engagement, drinking expectancies, and parent expectations with drinking initiation among sixth graders. Addictive Behaviors, 29(2), 299–309.
• Smith, D. C., Davis, J. P., Ureche, D. J., & Dumas, T. M. (2016). Six month outcomes of a peer-enhanced community reinforcement approach for emerging adults with substance misuse: A preliminary study. Journal of Substance Abuse Treatment, 61, 66–73.
• Soares, F. R. R., Oliveira, D. I. D. C., Torres, J. D. M., Pessoa, V. L. M. D. P., Guimarães, J. M. X., & Monteiro, A. R. M. (2020). Reasons of drug use among adolescents: Implications for clinical nursing care. Revista da Escola de Enfermagem da USP, 54, e03566.
• Springer, J. F., Sale, E., & Herman, J. (2004). Characteristics of effective substance abuse prevention programs for high risk youth. Journal of Primary Prevention, 25, 171–219.
• Thomasius, R., Paschke, K., & Arnaud, N. (2022). Substance-use disorders in children and adolescents. Dtsch Arztebl Int, 119(25), 440–450. https://doi.org/10.3238/arztebl.m2022.0122
• Tilim, E., & Murat, M. (2019). Ergenlerde madde bağımlılığından korunmaya ilişkin özyeterlik ile akran baskısı, kendini ifade edebilme becerisi ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişki. OPUS International Journal of Society Researches, 14(20), 929–955.
• Tong, A., Sainsbury, P., & Craig, J. (2007). Consolidated criteria for reporting qualitative research (COREQ): A 32-item checklist for interviews and focus groups. International Journal for Quality in Health Care, 19(6), 349–357.
• Vatikioti, C., Triantafyllou, K., Chara, T., & Paparrigopoulos, T. (2024). Death anxiety, life’s meaninglessness, and mental resilience among women with symptoms of behavioral addictions and alcohol use disorder: Using the existential approach. Psychiatriki. https://doi.org/10.22365/jpsych.2024.026
• Yaman, Ö. M. (2014). Uyuşturucu madde bağımlısı gençlerin aile içi ilişkilere yönelik görüşleri: Esenler-Bağcılar örneği. Türkiye Yeşilay Cemiyeti, 1(1), 99–132.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, D., Çiftçi, A., & Yalçın, Ö. (2020). Bir çematem kliniğinde yatan ergen hastalarda madde kullanım eğilimleri, psikososyal travmalar, psikiyatrik komorbiditeler ve cinsiyet farklılıkları. Dusunen Adam: The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 33, 190–202.
• Yule, A. M., & Prince, J. B. (2012). Adolescent substance use disorders in the school setting. Child and Adolescent Psychiatric Clinics, 21(1), 175–186.
• Whitesell, M., Bachand, A., Peel, J., & Brown, M. (2013). Familial, social, and individual factors contributing to risk for adolescent substance use. Journal of Addiction, 2013, Article 579310.
• Willig, C. (2022). Introducing qualitative research in psychology. Open University Press.