EVLİ KADINLARIN PSİKOLOJİK İYİ OLUŞ DÜZEYLERİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER: TÜRKİYE -AZERBAYCAN KARŞILAŞTIRMASI

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 29 - 47, 29.06.2021

Elnara Maharramova , Hatice Kumcağız

https://doi.org/10.51533/insanbilimleri.934313

Öz

Bu araştırmada Türkiye’de ve Azerbaycan’da yaşamakta olan evli kadınların psikolojik iyi oluş düzeylerinin çeşitli faktörlere göre incelenerek karşılaştırılması amaçlanmıştır. Araştırma Türkiye’den 207, Azerbaycan’dan ise 225 evli kadın ile yürütülmüştür. Araştırmanın verileri araştırmacı tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” ve “Evli Kadın ve Erkeklerde Psikolojik İyi Oluş Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, t- testi, varyans analizi ve gruplar arasındaki farklılıkların belirlenmesi amacı ile Duncan çoklu karşılaştırma testi yapılmıştır Araştırmadan elde edilen bulgularda, Türkiye’de ve Azerbaycan’da yaşayan evli kadınların algıladıkları ekonomik gelir düzeyi, istek / sorunlarını eşleri ile paylaşma durumu, eşlerini tanıma durumları, evlilikten memnun olma durumları, evliliği bitirmeyi düşünme durumları ile psikolojik iyi oluş düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Araştırma bulguları ilgili literatür ile tartışılarak önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Evlilik, psikolojik iyi oluş, evli kadın

THE FACTORS AFFECTING THE PSYCHOLOGICAL WELL-BEING LEVELS OF MARRIED WOMEN: COMPARISON OF TURKEY AND AZERBAIJAN

Öz

This study aims at examining and comparing the psychological well-being levels of married women living in Azerbaijan and Turkey in terms of various factors. The research was carried out with 207 married women from Turkey and 225 married women from Azerbaijan. The data were gathered from the "Personal Information Form" developed by the researcher and the "Psychological Well-Being Scale in Married Women and Men" adapted to Turkish by Özmete (2016). During the analyses of the data, descriptive statistics, t-test, analysis of variance, and Duncan multiple comparison test were used in order to determine the differences between the groups. It is found that there is a significant difference between the psychological well-being levels and their perception of financial income, sharing their desires and problems with their husbands, being sincere and acquainted with their husbands, being satisfied with the marriage and thinking of ending their marriages of the married women both in Turkey and in Azerbaijan. The findings are discussed in terms of related research in literature, and suggestions are presented.

Anahtar Kelimeler

Marriage, psychological well-being, married women

Kaynakça

• AKDAĞ, Funda Gülyüksel, Zeynep Cihangir ÇANKAYA, “Evli bireylerde psikolojik iyi oluşun yordanması”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11/3, 2015, ss. 646-662.
• AMARO, Hortensia, Nancy Felipe RUSSO and Julie JOHNSON, “Family and work predictors of psychological well-being among Hispanic women professionals”, Psychology of Women Quarterly, 11/4, 1987, ss. 505-521.
• ARIDAĞ, Nermin Çiftçi, Seher M. ERUS ve Sedef ÜNSAL, Seyidoğulları, “Eş Desteğinin Evlilik Doyumu ve Psikolojik İyi Oluş ile İlişkisi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18/71, 2019, ss. 1014-1024.
• AYTEKİN, İhsan ve Önder SAKAL, “Erillik-Dişilik ve Psikolojik İyi Oluş İlişkisinde Yaşamda Anlamın Aracılık Etkisi”, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10/25, 2021, ss. 249-284.
• BEKTAŞ, Mahmut ve Şüheda ÖZBEN, “Evli Bireylerin Psikolojik Dayanıklılık Düzeylerinin Bazı Sosyo-Demografik Değişkenler Açısından Incelenmesi, Celal Bayar University Journal of Social Sciences/Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14/1, 2016, ss. 216-240.
• BRUDBURN, Norman M., “The structure of psychological well-being”, 1969.
• BRISCOE, Monica, “Sex differences in psychological well-being”, Psychological Medicine Monograph Supplement, 1, 1982, ss. 1-46.
• BÜLBÜL, Şahamet ve Selay GİRAY, “Sosyodemografik Özellikler ile Mutluluk Algısı Arasındaki İlişki Yapısının Analizi”, Ege Academic Review 11, 2011, ss. 113-123.
• CANEL, Azize Nilgün, “Ailede problem çözme, evlilik doyumu ve örnek bir grup çalışmasının sınanması”, (Yayımlanmamış doktora tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2007.
• DEMİR, Ramazan, Tanhan AHMET, Çicek İLHAN, “Yaşam Kalitesinin Yordayıcıları Olarak Psikolojik İyi Oluş ve Yaşam Doyumu”, Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 35/1, 2021, ss. 192-206.
• DIENER, Ed, “Subjective well-being”, Psychological Buletin , 95/3, 1984, ss. 542-575.
• DÜNDAR, Zeynep ve Cihad DEMİRLİ, “Medeni Durumları Farklı Olan Bireylerin Psikolojik İyi Olma Düzeylerinin incelenmesi”, Eğitim Yansımaları Dergisi, 2/2, 2018, ss. 1-10.
• DZIAK, Ewelina, Bonnie L. JANZEN, and Nazeem MUHAJARINE, “Inequalities in the psychological well-being of employed, single and partnered mothers: the role of psychosocial work quality and work-family conflict”, International Journal for Equity in Health, 9/1, 2010, ss. 1-8.
• EKŞİ, Halil, Ferit GÜNEŞ ve Neslihan YAMAN, “Öğretmenlerin evlilik uyumlarının psikolojik iyi oluşları ve toplumsal cinsiyet rolleri açısından incelenmesi”, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8/50, 2018, ss. 203-233.
• ELEY, Thalia C., “Behavioral genetics as a tool for developmental psychology: Anxiety and depression in children and adolescents”, Clinical Child and Family Psychology Review, 2/1, 1999, ss. 21-36.
• ERBİL, Didem Demir ve Oya HAZER, “Çalışan bireylerin evlilik uyumlarının incelenmesi”, International journal of eurasian education and culture, 3/5, 2018, ss. 99-116.
• EROL, Atila, Gülser TOPRAK ve Fadime YAZİCİ, “Üniversite öğrencisi kadınlarda yeme bozukluğu ve genel psikolojik belirtileri yordayan etkenler”, Türk Psikiyatri Dergisi, 13/1, 2002, ss. 48-57.
• EROĞLU, Fulya ve Hanifi PARLAR, “Evli kadın ve erkeklerde psikolojik iyi oluşun ebeveyn tutumuna etkisinin incelenmesi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17/33, 2018, ss. 89-101.
• ERYILMAZ, Ali, Mutluluğun Başucu Kitabı, Pegem Akademi, Ankara 2016.
• ERYILMAZ, Ali, “Pozitif Psikoterapiler”, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9/3, 2017, ss. 346-362.
• GRAVETTER, J. F., and L. B. FORZANO, “Research methods for the behavioral sciences”, USA: Linda Schreiber-Ganster, 2012.
• GLENN, D. Norval, “The contribution of marriage to the psychological well-being of males and females”, Journal of Marriage and the Family, 37/3, 1975, ss. 594-600.
• GÖÇEN, Ahmet, “Öğretmenlerin yaşam anlamı, psikolojik sermaye ve cinsiyetinin psikolojik iyi oluşlarına etkisi”, Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 8/1, 2019, ss. 135-153.
• GÜNAY, Gülay ve Özgün BENER, “Kadınların toplumsal cinsiyet rolleri çerçevesinde aile içi yaşamı algılama biçimleri”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 153/153, 2011, ss. 157-171.
• HORTAÇSU, Nuran, “Family‐versus couple‐initiated marriages in Turkey: Similarities and differences over the family life cycle”, Asian Journal of Social Psychology, 10/2, 2007, ss. 103-116.
• KABAKLI, Çimen, Türk Ailesinde Karar Mekanizmaları ve Kadının Rolü. (Yayımlanmamış doktora tezi) Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya, 2003.
• KHAJEH, Amirhesam, Mohammad GOODARZI, Fatemeh SOLEİMANİ, “The relationship of psychological well-being with marital quality and the dimensions of the married students”, Indian Journal of Science Research, 7/1, 2014, ss. 534-538.
• KİRK, W. Brown, and Richard M. RYAN, “The benefits of being present: mindfulness and its role in psychological well-being”, Journal of personality and social psychology, 84/4, 2003, ss. 822.
• KUBLAY, Deniz ve Vesile OKTAN, “Evlilik uyumu: değer tercihleri ve öznel mutluluk açısından incelenmesi”, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5/44, 2015, ss. 25-35.
• MARGELISCH, Katja, Klaus A. SCHNEEWIND, Jeanine VIOLETTE, Pasqualina Perrig- CHIELLO, “Marital stability, satisfaction and well-being in old age: variability and continuity in long-term continuously married older persons”, Aging & mental health, 21/4, 2017, ss. 389-398.
• MCINTYRE, Anne and Thomas, Y. KEESLER, “Psychological disorders among foster children”, Journal of Clinical Child Psychology, 15/4, 1986, ss. 297-303.
• MYERS, David, G. and Ed DIENER, "Who is happy?." Psychological science, 6/1, 1995, ss. 10-19.
• ÖZER, Arif ve Hüdayar, CİHAN-GÜNGÖR, “Yükleme tarzları, bağlanma stilleri ve kişilik özelliklerine göre evlilik uyumu”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8/2, 2012, ss. 11-24.
• ÖZMETE, Emine, “Evli kadınlar ve erkekler için psikolojik iyi oluş ölçeğinin Türkçe’ye uyarlaması”, Bilig, 78, 2016, ss. 361-391.
• PEHLİVAN, Kadriye, “Psikiyatrik kadın hastalarda evlilik ve ebeveyn olma: Bir gözden geçirme”, Düşünen Adam Dergisi, 3/19, 2006, ss. 143-154.
• PROULX, Christine M., Heather M. HELMS and Cheryl BUEHLER, “Marital quality and personal well‐being: A meta‐analysis”, Journal of Marriage and family, 69/3, 2007, ss. 576-593.
• RYAN, Andrea Kay and Fern K. WILLITS, “Family ties, physical health, and psychological well being”, Journal of aging and health, 19/6, 2007, ss. 907-920.
• RYFF, Carol D., “Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being”, Journal of personality and social psychology, 57/6, 1989, ss. 1069-1081.
• RYFF, Carol D., and Corey Lee M. KEYES. "The structure of psychological well-being revisited", Journal of personality and social psychology, 69 /4, 1995, ss. 719-727.
• RYFF, Carol D., Burton SINGER, “Psychological well-being: Meaning, measurement, and implications for psychotherapy research”, Psychotherapy and psychosomatics, 65/1, 1996, ss.14-23.
• RYFF, Carol D., William J. MAGEE, Kristen C. KLING and Edgar. H. KING, “Forging Macro-Micro Linkages In The Studies Of Psychological Well-Being”, The Self and Society İn Aging Processes, 1999, ss. 247-278.
• RYFF, Carol D., and Burton H. SINGER, “Know thyself and become what you are: A eudaimonic approach to psychological well-being”, Journal of happiness studies, 9/1, 2008, ss. 13-39.
• RYFF, Carol D., “Psychological well-being revisited: Advances in the science and practice of eudaimonia”, Psychotherapy and psychosomatics, 83/1, 2014, ss. 10-28.
• SECCOMBE, Karen and Rebecca L. WARNER, “Marriages and families: Relationships in social context”, Wadsworth Publishing Company, 2004.
• SHAPIRO, Adam and Corey Lee M. KEYES, “Marital status and social well-being: Are the married always better off?”, Social Indicators Research, 88/2, 2008, ss. 329-346.
• STACY, J. Rogers, and Danelle D. DEBOER, “Changes in wives' income: Effects on marital happiness, psychological well‐being, and the risk of divorce”, Journal of Marriage and Family, 63/2, 2001, ss. 458-472.
• TATLIOĞLU, Kasım, “Üniversite Öğrencilerinin Aylık Gelir ve Harcama Düzeyi ile Psikolojik İyi Oluşları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Bingöl Üniversitesi Orneği)”, Electronic Journal of Social Sciences, 14/55, 2015, ss. 14-55.
• TELEF, Bülent Baki, Ersin UZMAN, Enes ERGÜN, “Öğretmen Adaylarında Psikolojik İyi Oluş ve Değerler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Electronic Turkish Studies, 8/12, 2013, ss. 1297-1307.
• TIEMENS, Bea G., Johan ORMEL, and Gregory E. SIMON, “Occurrence, recognition, and outcome of psychological disorders in primary care”, The American journal of psychiatry ,153/5, 1996, ss. 636-644
• UMBERSON, Debra, Tetyana PUDROVSKA and Corinne RECZEK, “Parenthood and marital satisfaction: a meta- analytic review”, Journal of Marriage and Family, 65/3, 2010, ss. 574-583.