Modernism in the Cinema of Yılmaz Güney and Nuri Bilge Ceylan

Year 2025, Volume: 12 Issue: 40, 11 - 24, 01.07.2025

Göksel Aymaz

https://doi.org/10.29224/insanveinsan.1668016

Abstract

This article aims to identify the modernist character in the cinema of Yılmaz Güney and Nuri Bilge Ceylan. The critique of man and the world has always been transformed into a promise of happiness in classical modernism. This promise is tied to the ability and action of man to change the world by changing himself, to emancipatory praxis. This modernist attitude in Güney's cinema, in addition to the semantic dimension of his stories, is most visibly manifested in the iconic impact of the “valiant” characters he portrays in his films, which is sometimes reinforced by his real-life persona. Through his protagonists, ranging from the “bandit” in the countryside to the “bully” in the city, Güney develops an objection against the evil world, and with his iconic image, he encourages his fans to aspire to a similar kind of objection. The modernist character of Ceylan's cinema stems from the way it depicts the evil of man and the world, and the way it shows why man and the world are in a state of evil and pessimism. Evil exposed without deception is the guiding image of goodness, and Ceylan's cinema becomes a promise of goodness and happiness by showing evil without deception.

Keywords

Yılmaz Güney , Nuri Bilge Ceylan , Modernism , Promise of happiness , Emancipatory praxis

Ethical Statement

This article does not require an ethics committee report.

Supporting Institution

No

Yılmaz Güney ve Nuri Bilge Ceylan Sinemasında Modernizm

Abstract

Bu makale, Yılmaz Güney ve Nuri Bilge Ceylan sinemasındaki modernist karakteri tespit etmeye yöneliktir. İnsan ve dünya eleştirisi, klasik modernizmde her zaman bir mutluluk vaadine dönüşmüştür. Bu vaat, insanın kendisini değiştiren dünyayı değiştirme becerisine ve eylemine, özgürleşimci praksise bağlanmıştır. Güney sinemasında içerilen bu modernist tavır, hikayelerindeki semantik boyutun yanı sıra, en görünür şekliyle, filmlerinde canlandırdığı ve zaman zaman gerçek yaşamdaki kişiliğiyle de pekişen “yiğit” tiplemeleri etrafında oluşan ikonik etki ile açığa çıkar. Kırdaki “eşkıya”dan kentteki “kabadayı”ya uzanan kahramanları aracılığıyla Güney, kötü dünyaya karşı itiraz geliştirmekte, ikonik imgesiyle hayranlarını da benzer türde bir itiraza heveslendirmektedir. Ceylan sinemasının modernist karakteri ise, insanın ve dünyanın kötülüğünü tasvir edişinden, insanın ve dünyanın neden kötülük ve karamsarlık içinde olduğunun gösterilme biçiminden kaynaklanmaktadır. Aldanımsız biçimde açığa çıkartılmış kötülük, iyiliğin yol gösterici imgesidir ve Ceylan’ın sineması kötülüğü hilesiz gösteriyor oluşuyla iyiliğin ve mutluluğun bir vaadine dönüşmektedir.

Keywords

Yılmaz Güney , Nuri Bilge Ceylan , Modernizm , Mutluluk vaadi , Özgürleşimci praksis

Ethical Statement

Bu makele etik kurul raporu gerektirmemektedir.

Supporting Institution

Yok.

References

• Adorno, T. W. (1998). Minima moralia. (O. Koçak ve A. Doğukan, Çev.). Metis Yayınları.
• Akad, L. (2004). Işıkla karanlık arasında. İş Bankası Kültür Yayınları.
• Akbulut, H. (2005). Nuri Bilge Ceylan sinemasını okumak: Anlatı, zaman, mekân. Bağlam Yayınları.
• Anderson, P. (2003). Tarihten siyasete eleştiri yazıları. (S. Coşar, Çev.). İletişim Yayınları.
• Aymaz, G. (2023). İçinde Pamuk. B. Yılmaz ve E. Gülsen (Der.). 100 sene 100 nesne (ss. 761-771). Alfa Yayınları. https://100sene100nesne.com/pamuk/
• Aytekin, P. (2015). Nuri Bilge Ceylan sinemasının anlatısal dönüşümü: Fotografik anlatımdan, öyküsel anlatıma. Selçuk İletişim Dergisi, 9(1), 247-265.
• Balcı, M. E. (2020). Önsöz. İçinde Balcı, M. E. (Der.). Sinema ve sosyoloji (ss. 7-20). Alfa Yayınları.
• Balzac, H. (1972). Goriot baba. (T. Yücel, Çev.). Varlık Yayınları.
• Baran, T. (2017, Kasım 16). Metin Erksan, Sinematek ve bitmeyen kavga. Fikrisinema. https://fikrisinema.com/metin-erksan-sinematek-bitmeyen-kavga
• Baudrillard, J. (1998). Kötülüğün şeffaflığı. (I. Ergüden, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Bazin, A. (1967). What is cinema. University of California Press.
• Benjamin, W. (1995). Pasajlar. (A. Cemal, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Benjamin, W. (1999). Tek yön. (T. Turan, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Berman, M. (1994). Katı olan her şey buharlaşıyor. (Ü. Altuğ ve B. Peker, Çev.). İletişim Yayınları.
• Bilici, M. (2024, Mart 21). Kuru Otlar Üstüne boca edilen. Serbestiyet. https://serbestiyet.com/featured/kuru-otlar-ustune-boca-edilen-160869/
• Bloch, E. (2007). Umut ilkesi (Cilt 1). (T. BoraÇev.). İletişim Yayınları.
• Cicero (1998). Dostluk. (A. Sarıgül ve T. Tunga, Çev.). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Ceylan, N. B. (2003). Sanki her şey kendiliğinden oluyor gibi. Sonsuzkare Dergisi, 1-9.
• Ceylan, N. B. (2004). Uzak. Norgunk Yayıncılık.
• Ceylan, N. B. (2008). Üç Maymun kurgu günlüğü. [Altyazı Aylık Sinema Dergisi’nin ücretsiz eki].
• Dostoyevski, F. (1990). Yeraltından notlar. (N. Y. Taluy, Çev.). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Dostoyevski, F. (1993). Karamazov kardeşler. (N. Y. Taluy, Çev.). Adam Yayınları.
• Eczacı, G. (2024, Mart 8). Nerede o güzel insanları anlatan filmler! Gerçek Edebiyat. https://www.gercekedebiyat.com/haber-detay/kuru-otlar-ustune-ve -hakkâride-bir-mevsim-karsilastirmasi-guldem-eczaci/11413
• Elmacı, T. (2017). Kara film anlatısı olarak Bir Zamanlar Anadolu’da otopsisi. Journal of Turkish Studies. 12(2), 265-286. http://dx.doi.org/10.7827/ TurkishStudies.12246
• Engels, F. (1974). İngiltere’de emekçi sınıfların durumu. (O. Emre, Çev.). Gözlem Yayınları.
• Eroğlu, N. (2024). Temsil ettiklerinin ifade ettikleri. Sol. https://haber.sol.org.tr/haber/temsil-ettiklerinin-ifade-ettikleri-394375
• Esen, Ş. K. (2007). Türkiye’de üçüncü sinema. E. Biryıldız ve Z. Ç. Erus (Der.). Üçüncü sinema ve Üçüncü Dünya sineması (ss. 310-354). Es yayınları.
• Genç, S. (2006). Kasaba üçlemesinden İklimler’e. Yeni Film, 12, 43-55. https://yenifilm.net/2006/11/12-sayi/
• Görmüş, A. (2024, Mart 7). Nuri Bilge Ceylan kötümser değil karamsar; öğretmen Samet “kötücül ve karanlık” değil, insan. Serbestiyet. https://serbestiyet.com/gunun-yazilari/nuri-bilge-ceylan-kotumser-degil-karamsar-ogretmen-samet-kotucul-ve-karanlik-degil-insan-159479/
• Güney, Y. (1978). Proleter devrimci kültür cephesini güçlü bir devrim mevzîsi kılalım. Proleter Devrimci Kültür Mücadelesinde Güney, 10, 18-19.
• Güney, Y. (1999). Duvar. Güney Yayınları.
• Hayır, C. ve Kole, A. (2017). Cinematic search for identity in the shade of Turkey’s 1960 coup: The social realism debate and the hope. Border Crossing. 7(1). 153-168. https://bordercrossing.uk/bc/article/view/483
• Kayalı, K. (2018). Gelenekselliğin ve farklılaşmanın iç içe geçmesiyle şekillenen Türk sineması geçmişten kopmadan yenileşiyor. TRT Akademi, 3(5), 436-443.
• Kazım, M. (2023, Ekim 7). Kuru Otlar Üstüne: Apolitik vs politik. Birikim. https://birikimdergisi.com/guncel/11514/kuru-otlar-ustune-apolitik-vs-politik
• Kracauer, S. (1997). Theory of film. Princeton University Press.
• Kutlar, O. (2004). Sinema bir şenliktir. İş Bankası Kültür Yayınları.
• Lukacs, G. (1969). Çağdaş gerçekçiliğin anlamı. (C. Çapan, Çev.). Payel Yayınevi.
• Memiş, M.S. (2019, Nisan 24). Ahlat Ağacı’nın kökleri nerede?. Yeni E. https://yenie.net/mahmut-sezgin-memis-ahlat-agacinin-kokleri-nerede/
• Nuyan, N. (2023, Ekim 2). Kuru otlar ya da umut etmenin yorgunluğu üzerine. Birikim. https://birikimdergisi.com/guncel/11511/kuru-otlar-ya-da-umit-etmenin-yorgunlugu-ustune
• Odabaş, B. (2007). Filistin sineması. E. Biryıldız ve Z. Ç. Erus (Der.). Üçüncü sinema ve üçüncü dünya Sineması (ss. 418-437). Es Yayınları.
• Odabaş, B. (2013). Üçüncü sinema. Agora Kitaplığı.
• Oskay, Ü. (1995). Müzik ve yabancılaşma. Der Yayınlar.
• Oskay, Ü. (2014). Kitle iletişiminin kültürel işlevleri. İnkılâp Yayınları.
• Özgüç, A. (2005). Bütün filmleriyle Yılmaz Güney. Agora Kitaplığı.
• Özonur, D. (2016). Bir sinema filminde sınıfların temsili ve politik duruş: Kış Uykusu. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 43, 98-117.
• Özyazıcı, K. (2020). Nuri Bilge Ceylan ve yavaş sinema. Sinecine, 11(2), 193-225.
• Özyılmaz, Ö. (2007). İçine düşülen zaman, bizi kuşatan mekân: Kasaba’dan Mayıs Sıkıntısı’na seyirci için bırakılmış zaman ve mekân boşlukları. D. Bayraktar (Der.). Türk film araştırmalarında yeni yönelimler 6 (ss. 129-135). Bağlam Yayınları.
• Scognamillo, G. (2003). Türk sinema tarihi. Kabalcı Yayınevi.
• Solanas, F. ve Gettino, O. (2008). Üçüncü bir sinemaya doğru. B. Bakır, Y. Ünal, S. Salij (Der.) Sinema ideoloji politika. (E. Yılmaz, Çev.). Orient Yayınevi.
• Suner, A. (2006). Hayalet ev. Metis Yayınları.
• Şen, S. (2023, Aralık 22). Kuru Otlar Üstüne’nin pharmakonları. Altyazı. https://altyazi.net/yazilar/kuru-otlar-ustunenin-pharmakonlari/
• Tarkovski, A. (1986). Mühürlenmiş zaman. (F. Ant, Çev.). Afa Yayınları.
• Tosun, N. (1992). Mesut Uçakan’la sinema söyleşileri. Nehir Yayınları.
• Uçakan, M. (2010). Türk sinemasında ideoloji. Sepya Yayınevi.
• Vardan, U. (2023, Eylül 30). Sen insanlığın resmini yapabilir misin Samet?. Hürriyet. https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ugur-vardan/sen-insanligin-resmini-yapabilir-misin-samet-42337990
• Wayne, M. (2024). Politik film: üçüncü sinemanın diyalektiği. (E. Yılmaz, Çev.). Yordam Kitap.