Aşk Filmlerinin Unutulmaz Yönetmeni ya da Yeşilçam’da Sembolik İktidarın Sosyolojik Analizi

Year 2025, Volume: 12 Issue: 40, 25 - 36, 01.07.2025

Mahmut Hakkı Akın

https://doi.org/10.29224/insanveinsan.1668652

Abstract

Aşk Filmlerinin Unutulmaz Yönetmeni filmi, yönetmen Yavuz Turgul’un önemli filmlerinden biridir. Bir yönetmenin yeni bir film yapma macerasını anlatan bu film, Türk sineması açısından öz düşünümsel bir yapıt olarak kabul edilebilir. Alışılmış tarzından farklı bir film yapmak isteyen yönetmen Haşmet Asilkan, kendisini de farklılaştırmak ve üst sınıf olarak kabul ettiği kültür çevresi tarafından onaylanmak istemiştir. Bu arzusu dolayısıyla daha önceki halinden farklı giyinmeye ve farklı mekanlara gitmeye başlamıştır. Eski kültürel çevresinin kaynaklarını kullanarak yeni bir film yapma çabası pek çok ironik durumun ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Bu makalede Aşk Filmlerinin Unutulmaz Yönetmeni filminde işlenen sembolik iktidar ilişkileri, özellikle Bourdieu sosyolojisinin alan, habitus, hysteresis ve doxa gibi kavramları üzerinden analiz edilmiştir. Türk sineması, Türkiye’de kültür ve sanat alanına bağlı toplumsal gerçekliği yansıtan bir alt alandır. Bir film, yönetmenin bireysel arzusundan çok alanda oluşmuş ve yapılaşmış sosyal ve kültürel konumlara bağlı olarak sınırlandırılmıştır. Film, bu gerçeği başarılı bir şekilde yansıtmıştır.

Keywords

Sinema sosyolojisi , Türk sineması , Sembolik iktidar , Habitus , Hysteresis

The Unforgettable Director of Love Films or the Sociological Analysis of Symbolic Power in Yeşilçam

Abstract

The Unforgettable Director of Love Films is one of the important films of director Yavuz Turgul. This film, which tells the adventure of a director making a new film, can be considered a self-reflective work in terms of Turkish cinema. Wanting to make a film that was different from his usual style, director Haşmet Asilkan wanted to differentiate himself and be approved by the cultural circle he considered as upper class. Because of this desire, he started to dress differently than before and go to different places. His effort to make a new film using the resources of the old cultural environment has given rise to many ironic situations. In this article, the symbolic power relations in the film, The Unforgettable Director of Love Films are analyzed, especially through the concepts of Bourdieu's sociology such as field, habitus, hysteresis and doxa. Turkish cinema is a sub-field that reflects the social reality of culture and art in Türkiye. A film is limited by the social and cultural positions that have been formed and structured in the field rather than by the individual desire of the director. The film successfully reflected this reality.

Keywords

Sociology of cinema , Turkish cinema , Symbolic power , Habitus , Hysteresis

References

• Bostan, M. (2020, Nisan 11). Türk toplumuna sinemadan bakmak. Star Gazetesi.
• Bourdieu, P. (1999). Sanatın kuralları. (N. K. Sevil, Çev.). Yapı ve Kredi Yayınları.
• Bourdieu, P. ve Wacquant, L. (2014). Düşünümsel bir antropoloji için cevaplar. İletişim Yayınları.
• Bourdieu, P. (2015). Ayrım: Beğeni yargısının toplumsal eleştirisi. D. F. Şannan ve (A. F. Berkut, Çev.). Heretik Yayınları.
• Bourdieu, P. (2018). Bir pratik teorisi için taslak: Kabiliye üzerine üç etnolojik çalışması. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Bourdieu, P. (2023). Kültür üretimi: Sembolik ürünler/sembolik sermaye. S. (Yardımcı ve E. Gen, Çev.). İletişim Yayınları.
• Calhoun, C. (2014). Bourdieu sosyolojisinin ana hatları. (G. Çeğin, Çev.). İçinde G. Çeğin, E. Göker, A. Arlı ve Ü. Tatlıcan (Der.), Ocak ve zanaat (ss. 29-77). İletişim Yayınları.
• Çil, H. (2020). Kültürel iktidar: Kavramlar, kuramlar ve tartışmalar. Sosyoloji Divanı, 8(15), 11-34.
• Çil, H. (2022). Türkiye’de kültürel alan ve sembolik mücadele: Tematik bir analiz. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 5(1), 129-158. https://doi.org/10.47951/mediad.1117840
• Diken, B. ve Laustsen C. B. (2010). Filmlerle sosyoloji. (S. Ertekin, Çev.). Metis Yayınları.
• Esen, H. ve Kayador, V. (2009). Yavuz Turgul sinemasında nostalji. Selçuk İletişim Dergisi, 6(1), 154-171.
• Gökçek, Y. Z. (2022). Erken cumhuriyetin hayra yorduğu düş: Yerli ve muasır çizgiler arasında Türk sineması. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 5(1), 159-176. https://doi.org/10.47951/mediad.1120687
• Hardy, C. (2008). Hysteresis. İçinde M. Grenfell (Der.), Pierre Bourdieu: Key concepts (ss. 131-148). Acumen Publishing.
• Kaya, A. (2014). Pierre Bourdieu’nün pratik kuramının kilidi: Alan kavramı. İçinde G. Çeğin, E. Göker, A. Arlı ve Ü. Tatlıcan (Der.), Ocak ve zanaat (ss. 397-419). İletişim Yayınları.
• Kayalı, K. (2015). Yönetmenler çerçevesinde Türk sineması. Tezkire Yayınları.
• Maton, K. (2008). Habitus. İçinde M. Grenfell (Der.), Pierre Bourdieu: Key concepts (ss. 49-65). Acumen Publishing.
• Odabaşı, İ. A. (2017). Milli sinema: Osmanlı’da sinema hayatı ve yerli üretime geçiş. Dergâh Yayınları.
• Özbek, D. (2023). Türk tiyatro yazınında Başar Sabuncu [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pasco, A. H. (2016). Balzac, literary sociologist. Palgrave Macmillan.
• Scognamillo, G. (2005). Türk sinemasında Şener Şen. Kabalcı Yayınları.
• Thomson, P. (2008). Field. İçinde M. Grenfell (Der.), Pierre Bourdieu: Key concepts (ss. 67-81). Acumen Publishing.
• Turgul, Y. (Yönetmen). (1987). Muhsin Bey [Film]. Umut Film.
• Turgul, Y. (Yönetmen). (1990). Aşk Filmlerinin Unutulmaz Yönetmeni [Film]. Erler Film.
• Webb, J., Schirato, T. ve Danaher, G. (2002). Understanding Bourdieu. Allen&Unwin.
• Yüksel, S. E. (2013). Yavuz Turgul sinemasında toplumsal değişim ve kriz anlatısı. Selçuk İletişim Dergisi, 8(1), 282-294.