Dinler Tarihçisinin Anlamayı Hedefleyen Bir İmanlı Olarak Portresi: Joachim Wach

Year 2015, Volume: 5 Issue: 10, 73 - 92, 15.12.2015

Betül Avcı

Abstract

Günümüz dinler tarihi disiplininin kurucularından sayılan Joachim Wach (1898-1955) aslında çok katmanlı bir yaklaşıma sahiptir. Bunlardan ilki, dinler tarihi disiplininin sınırlarını çizmeye ve metodunu belirlemeye çalışan bir dinler tarihçisi; ikincisi, din ve toplumun birbiriyle ilişkisini tipolojiler yoluyla sistemleştirmeye çalışan bir din sosyoloğu ve fenomenoloğu; üçüncüsü ise Tanrı’nın kendini İsa Mesih’te en üstün şekilde açımladığına inanan Hıristiyan bir imanlı ve Hıristiyanlık dışı dinlere nasıl yaklaşılması gerektiği üzerinde düşünen bir teolog. Elinizdeki bu yazıda Wach’ın “din sosyolojisi” adı altında nasıl bir din fenomenolojisi yaptığı, yarattığı tipolojiler ve mukayeseler vasıtasıyla nasıl bir teoloji ortaya koyduğunu ele alacağım. Üstelik bilimsel, otonom ve objektif metodolojiyi önceleyen bir dinler tarihçisi olma iddiasında olan Wach, ne tam bir dinler tarihçisi ne de tam bir teolog gibi davranabilmiştir.

Keywords

Joachim Wach, dinler tarihi, Religionswissenschaft, din fenomenolojisi, din sosyolojisi, teoloji, tipoloji, mukayese

A Portrait of the Historian of Religions: Joachim Wach and His Faith Seeking Understanding

Abstract

Joachim Wach (1898-1955), considered one of the founding fathers of the contemporary history of religions, has a multilayered personality: In order, he is a historian of religions who tries to demarcate the field’s boundaries and determine its methods, a phenomenologist of religion as he attempts to systematize the relationship between religion and society via typologies, and a faithful Christian who believes in the superior revealing of God in the person of Jesus Christ as well as a theologian who reflects upon how to approach nonChristian traditions. Within the scope of this paper, I will argue that Wach’s attempt to establish the history of religions as an autonomous, objective, and scientific discipline failed even in his own eyes as he is involved in the phenomenology of religion under the name of the “sociology of religion.” In addition, he acts as a quasitheologian when he is involved in the phenomenology of religion and when he provides us with comparisons and typologies. Moreover, although Wach seems to be a historian of religions who prioritizes methodology, he does not fit into either the field of the history of religions or theology.

Keywords

Joachim Wach, history of religions, Religionswissenschaft, phenomenology of religion, sociology of religion, theology, typology, comparison

References

• Allen, D. (2005). Phenomenology of Religion. J. Hinnells (Ed.), The Routledge Companion to the Study of Religion içinde (s. 182-207). London and New York: Routledge.
• Alles, G. (2010). After the Naming Explosion: Joachim Wach’s Unfinished Project. C. K. Wedemeyer ve W. Doniger (Ed.), Hermeneutics, Politics and the History of Religions: The Contested Legacies of Joachim Wach & Mircea Eliade içinde (s. 51-79). New York: Oxford University Press.
• Alıcı, M. (2005). Kutsal’a Giden Yol: Dinler Tarihi’nde Bir Metodolojik Yaklaşım veya Bir Bilim Olarak Din Fenomenolojisi. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 5 (3), 73-120.
• Avcı, B. (2014). Joachim Wach’ın Religionswissenschaft Çerçevesinde İslam Dinine Yaklaşımı. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 30, 195-216.
• Baird, W. (2003). History of New Testament Research Volume 2: From Jonathan Edwards to Rudolf Bultmann. Minneapolis: Fortress Press.
• Bird, D. L. ve Smith, S. G. (Ed.). (2009). Theology and Religious Studies in Higher Education: Global Perspectives. London & New York: Continuum International Publishing Group.
• Chapman, M. D. (2010). History of Religion School. D. Fergusson (Ed.), The Blackwell Companion to the Nineteenth
• Century Theology içinde (s. 434-454). Chichester, U.K., Malden, Mass.: Wiley-Blackwell.
• Cox, J. L. (2006). A Guide to the Phenomenology of Religion: Key Figures, Formative Influences and Subsequent
• Debates. New York: The Continuum International Publishing Group.
• Fitzgerald, T. (2000). The Ideology of Religious Studies. New York, Oxford: Oxford University Press.
• Flasche, R. (1978). Die Religionswissenschaft Joachim Wachs. Berlin, New York: W. de Gruyter.