Atatürk’ün gazeteciliğe ilgisi üzerine bir inceleme

Yıl 2021, , 249 - 258, 30.06.2021

Mustafa İnce

https://doi.org/10.46442/intjcss.877508

Öz

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, başta askeri dehasının bir unvanı olan başkomutanlık olmak üzere vatanseverlik, ileri görüşlülük, disiplinlilik gibi pek çok özellikleriyle anılan bir liderdi. Ancak Atatürk’ün bütün bunların dışında önemli bir yönü daha vardı; Gazetecilik. Atatürk, hayatı boyunca gazeteciliğe özel önem vermiş, gazete çıkarmış, çıkarttırmış ve gazetecilik faaliyetlerini vatan savunmasının önemli bir parçası olarak görmüştür. Öyle ki; öğrencilik yılarından başlayarak gazeteciliği deneyimlemiş, milli mücadele döneminde de gazete çıkarmış, çıkarılmasını teşvik etmiş, başyazarlık yapmış ve gazetecilik faaliyetlerini desteklemiştir.
Bu çalışmanın amacı Mustafa Kemal Atatürk’ün gazeteciliğe ve gazetecilik faaliyetlerine ilgi duyduğunu ve milli mücadele döneminde gazetecilik faaliyetlerine doğrudan destek verdiğini ortaya koymaya çalışmaktır. Çalışma kapsamında Atatürk’ün, kuruluşuna ve yayın faaliyetlerine bizzat dahil olduğu Minber, İrade-i Milliye ve Hakimiyet-i Milliye gazeteleri genel olarak incelenmiş ve yayın politikası açısından değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Atatürk ve gazetecilik,, Minber,, İrade-i Milliye,, Hakimiyet-i Milliye,

An evaluation on Ataturk’s interest in journalism

Öz

Republic of Turkey's founder, Mustafa Kemal Ataturk, which is a title of supreme patriotism and military genius was a leader known by many features, such as multidisciplinarity and farsightedness. However, there was another important aspect of Atatürk; Journalism. Throughout his life, Atatürk attached special importance to journalism, published, printed newspapers, and saw his journalistic activities as an important part of the defense of the homeland. Such that: Starting from his student years, he experienced with journalism, published newspapers during the national struggle, encouraged its publication, acted as editor and supported journalistic activities.
The aim of this study is to show that Mustafa Kemal Atatürk is interested in journalism and journalism activities and directly supports journalism activities during the national struggle period. Within the scope of the study, Minber, İrade-i Milliye and Hakimiyet-i Milliye newspapers, in which Atatürk was personally involved in the establishment and publication activities, were handled and evaluated in terms of publication policy.

Anahtar Kelimeler

Atatürk and Journalism,, Minber,, İrade-i Milliye,, Hakimiyet-i Milliye

Kaynakça

• Arı, K. (2006). Atatürk’ün yazarlığı ve gazeteciliği, ÇTTAD, V/13, (2006/Güz), s.s. 3–23
• Atatürk, M., K., (2005). Nutuk, Alfa, İstanbul: 2005
• Aydemir, Ş.S. (2003). Tek adam 1881-1919, Cilt 1, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Bayur, Y. H. (1990). Atatürk, Hayatı ve Eseri, Ankara: ATAM Yayınları.
• Borak, S. (2004). Atatürk ve Edebiyat, İstanbul: Kırmızı Beyaz Yayınları.
• Çavuş, D. (2006) Minber gazetesi, basındaki yeri ve önemi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Doğramacıoğlu, H. (2007). Hâkimiyet-i Milliye gazetesi üzerine bir inceleme, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Güner, Z. (1999), “Millî Mücadele Başlarken Türk Kamuoyu (Basın, Siyasi Partiler, Türk Kamuoyu)”, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Güner, Z. Ve Kabataş, O. (1990), “Millî Mücadele Dönemi Beyannameleri ve Basını”, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.
• İğdemir, U. (1969). Sivas Kongresi Tutanakları, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, S. 1
• İnce, M. (2018). “Haber edinme aracı olarak internet ve internet haberciliği”, Konya: Eğitim Yayınevi
• İnce, M. ve Koçak, M. C. (2017). Basın (Ulusal Gazeteler) 15 Temmuz’u Nasıl Gördü? Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12/35, p. 239-254
• İnuğur, M. N. (1982) Basın ve yayın tarihi, İstanbul: Çağlayan Kitabevi
• Kaya, E. (2000). “Mustafa Kemal Atatürk'ün İlk Gazetesi: Minber; Açıklamalı Çevirisi”, Ankara: Ebabil Yayıncılık
• Müjdeci, M. (2014) Hakimiyet-i Milliye gazetesinde büyük taarruz, Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/1 Winter 2014, p. 387-408.
• Okyar, F. (1980) Üç devirde bir adam, (Yay. Haz.: Cemal Kutay), İstanbul: Tercüman Yayınları
• Önder, M. (1994). Millî Mücadele’nin Gazetesi Hâkimiyet-i Milliye Nasıl Çıkarıldı? Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Özkaya, Y. (1985) Millî mücadele başlangıcında basın ve Mustafa Kemal Paşa’nın basınla ilişkileri, Atatürk Araştırma Merkezi (ATAM) Dergisi, Cilt 1, Sayı 3
• Öztoprak, İ. (1981). Kurtuluş Savaşında Türk Basını, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, No: 230
• Pancar, E. (2013). Millî mücadelenin halka anlatılmasında İrade-İ Milliye gazetesiyle yürütülen propaganda faaliyeti, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 1, Sayfa: 291-306.
• Tevetoğlu, F. (1988). Atatürk’ün Minber gazetesinde kullandığı takma adı: Hatib, Milli Kültür, Sayı 63.
• Tevetoğlu, F. (1991). Atatürk’ün güvendiği bir kişi: Dr. Rasim Ferid Talay, Atatürk Araştırma Merkezi (ATAM) Dergisi, Cilt VII.
• Ulu, C. (2012). Çanakkale Muharebeleri Sırasında Basının Propaganda Aracı Olarak Kullanılması: Harp Mecmuası Örneği, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Sayı: 12, Bahar 2012, s.61
• Ural, S. (2002). Ali Galip Olayının Millî Mücadele Taraftarı Gazetelerdeki (İrade-i Milliye ve Albayrak) Yankıları, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, ss. 29-30.
• Yıldırım, H. (1992). İrade-i Milliye Gazetesi, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı: 23, ss. 325-330