Türkiye’nin Kalkınma Planlarında Eğitim Politikalarının Değerlendirilmesi

Yıl 2017, Özel Sayı 2, 394 - 403, 22.12.2017

Yaşar Akça , Gülsüm Şahan Ayşegül Tural

Öz

Eski adıyla Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), yeni
adıyla Kalkınma Bakanlığı tarafından hazırlanan Beş Yıllık Kalkınma Planları,
Türkiye’nin ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda, uzun dönemde
gerçekleştireceği büyümeyi ortaya koyan temel politika dokümanlarıdır. 1963
yılından itibaren 2018 yılını da kapsayacak biçimde on tane kalkınma planı
hazırlanmıştır. Kalkınma planları sadece kamu kesimi için değil aynı zamanda
toplumun geneli için hedef birliği sağlar. Söz konusu tüm kalkınma planlarının
temel hedefi; Türk insanının mesut ve müreffeh hale gelmesidir. Eğitim, ülke
kalkınmasında dikkate alınması gereken önemli faktörlerden biridir. Eğitim
politikası denildiğinde kamu kesimi tarafından eğitimin yaygınlaştırılmasına ve
geliştirilmesine yönelik alınan tedbirler anlaşılır. Ülkenin eğitim politikası
öncelikle kalkınma planlarında tespit edilir. Tüm eğitim kurumları ülkedeki
genç nüfusu bedeni, zihni, ahlâki, manevi, sosyal, kültürel niteliklerle
geliştirmeyi, çağın gerektirdiği bilgi ve becerilerle donatarak geleceğe
hazırlamayı hedef edinmiştir. Öğrencilerin mezuniyetten sonra karşılaşacakları
sorunları çözebilmesi, fırsatları değerlendirebilmesi, işe girmesi, alanında
ilerlemesi, değişime uyum sağlaması başlıca amaçtır. Eğitime hem devlet hem de
aileler olağanüstü miktarlarda para, zaman, insan, araç-gereç gibi kaynakları
harcamaktadır. Eğitimin ülke kalkınmasına katkı sağlayabilmesi için
çeşitlendirmeye gidilmesine ve eğitim altyapısının sürekli geliştirilmesine
ihtiyaç vardır. Bu çalışmanın amacı kalkınma planlarında yer alan eğitim
politikaları konusunda gelecek dönemler için yapılan hazırlıkları ortaya koymak,
mevcut ve muhtemel problemlere dikkati çekmek, tespit edilen sorunlara çözüm
yolları geliştirmek ve önerilerde bulunmaktır. Bu araştırmada nitel desenli
doküman analizi tekniği kullanılmış olup 10 kalkınma planının eğitim bölümleri
incelenmiştir. Çalışmanın sonunda araştırmanın bulgularına, sonuç ve önerilere
yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kalkınma Planları, Eğitim Politikası, Türk Eğitim Sistemi, Öğretmen, Öğrenci

Evaluation of Education Policies in Turkey’s Development Plans

Öz

Five
Years Development Plans, which are prepared by the Ministry of Development,
which was previously named State Planning Organization, are the basic policy
documents that include plans for Turkey’s economic, social and cultural
development issues in the long term. Ten different special development plans
for the years between 1963 and 2018 are prepared. Development plans have the
same basic goal both for government and for the society in general. The basic
goal of all these different plans are the same: Enabling Turkish society has a
happy and prosperous life. Education is one of the most significant factors
while determining a nation’s development. Educational policy means the steps
taken in order to enable more individuals get education and develop the quality
of education. Educational policy of a nation is firstly determined in
development plans. All of the educational institutions aim at developing young
population in terms of physical, mental, moral, spiritual, social and cultural
features, and preparing them for the future by giving sufficient and quality
information and abilities as much as possible. The basic goal of education in
Turkey is to ensure students solve problems that they meet after graduation, to
find and use opportunities, to find proper work and to keep pace with changes.
Both governments and families spend a lot of money, give extraordinary amount
of effort and use resources on education. Diversification of education and
development of education substructure are the two important factors that are
crucial in order to enable education contribute to a nation’s development. The
goal of this study is to present the preparations made for the future in terms
of educational policies in the above mentioned development plans, to attract
attention to present and potential problems in the field, to develop ways to
solve the determined problems and make suggestions. Qualitative design document
analysis technique is used in this study and educational sections of 10
development plans are analyzed. Research findings, results and suggestions are
presented at the end of the study. 

Anahtar Kelimeler

Development Plans, Education Policy, Turkish Education System, Teacher, Student

Kaynakça

• Altundemir, ME. (2012). Kalkınma planlarından eğitime bakış: Kamusal mallar teorisi perspektifinden, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 7(I): 94-105
• Doğan, S., Uğurlu, T., Demir, A. (2014). 4+4+4 Eğitim sisteminin okul paydaşlarına olumlu ve olumsuz etkilerinin yönetici görüşlerine göre incelenmesi, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 13(1): 115-138. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/223231 (7 Ekim 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Erat, V., Arap, İ. (2017). Kalkınmadan rekabete Türkiye’de planlamanın dönüşümü, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 18: 137-156. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/261289 (22 Eylül 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır)
• Keser, H., Çetinkaya, L. (2013). Öğretmen ve öğrencilerin etkileşimli tahta kullanımına yönelik yaşamış oldukları sorunlar ve çözüm önerileri, Turkish Studies, 8(6): 377-403. https://www.researchgate.net/profile/Levent_Cetinkaya/publication/286214420_Ogretmen_ve_ogrencilerin_etkilesimli_tahta_kullanimina_yonelik_yasamis_olduklari_sorunlar_ve_cozum_onerileri/links/56d18aad08ae4d8d64a5c213.pdf (7 Ekim 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Küçüker, E. (2010). Türkiye’de eğitim planlaması neyi hedefliyor?, International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 11-13 Kasım, Antalya. http://www.iconte.org/FileUpload/ks59689/File/33.pdf (15 Eylül 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Küçüker, E. (2012). Türkiye’de kalkınma planları kapsamında yapılan eğitim planlarının Analizi, (Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(1): 9-26. http://www.kefdergi.com/pdf/20_1/20_1_2.pdf (11 Eylül 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Özyılmaz, Ö. (2013). Türk milli eğitim sisteminin sorunları ve çözüm arayışları, 4.Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı (1963). Birinci beş yıllık kalkınma planı (1963-1967), Ankara: Başbakanlık Devlet Matbaası. http://ekutup.dpt.gov.tr/plan1.pdf (10.09.2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı (1968). İkinci beş yıllık kalkınma planı (1968-1972), Ankara: Başbakanlık Devlet Matbaası. http://ekutup.dpt.gov.tr/plan2.pdf (10.09.2017 tarihinde erişim sağlanmıştır)
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı (1972). Üçüncü beş yıllık kalkınma planı (1973-1977), Ankara: DPT Yayın No: 1272. http://ekutup.dpt.gov.tr/plan3.pdf (10.09.2017 tarihinde erişim sağlanmıştır)
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (1978). Dördüncü beş yıllık kalkınma planı (1979-1983), Ankara: DPT Yayın No: 1664. http://ekutup.dpt.gov.tr/plan4.pdf (10.09.2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (1984). Beşinci beş yıllık kalkınma planı (1985–1989), Ankara: DPT Yayın No: 1974. http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan5.pdf (10.09.2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (1989). Altıncı beş yıllık kalkınma planı (1990–1994), Ankara: DPT Yayın No: 2174. http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan6.pdf (12.09.2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (1995). Yedinci beş yıllık kalkınma planı (1996–2000), Ankara: 25 Temmuz 1995 Sayılı Resmi Gazete No: 22554. http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/vii/plan7.pdf (13.09.2017 tarihinde erişim sağlanmıştır)
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (2000). Sekizinci beş yıllık kalkınma planı (2001–2005), Ankara: DPT Yayınları. http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/viii/plan8str.pdf (14.09.2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (2006). Dokuzuncu kalkınma planı (2007–2013), Ankara: DPT Yayınları. http://ekutup.dpt.gov.tr/plan9.pdf (15.09.2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• T.C. Kalkınma Bakanlığı (2013). Onuncu Kalkınma Planı (2014–2018), Ankara. http://ekutup.dpt.gov.tr/plan10.pdf (16 Eylül 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Yıldırım A, Şimşek H (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.