A REPUBLICAN INTELLECTUAL: C

Year 2023, Volume: 2 Issue: 1-2, 34 - 46, 02.01.2024

Sema Uğurcan

Abstract

Ceyhun Atuf Kansu is a Republican poet and writer. Born in 1919, the poet grew up in an epic atmosphere in Ankara, the city that fought the War of Independence and founded the Republic. After becoming a pediatrician, he opened a hospital in Altındağ, one of the poor districts of Ankara. Then he moved from Ankara to Turhal to work as a doctor. This opening to Anatolia fed his poetry. He reflected the Anatolian atmosphere in his works. He served as a member of the Turkish Language Association and the editorial board of Türk Dili [Turkish Language], a journal published by the association. The nine poetry books published by Kansu during his lifetime were collected in 1978 under the title Bütün Şiirleri [All Poems]. The titles of these nine books are as follows: Bir Çocuk Bahçesinde [In a Child’s Garden], Bağbozumu Sofrası [Vintage Table], Çocuklar Gemisi [Ship of Children], Yanık Hava [Lamenting Melody], Haziran Defteri [June Notebook], Yurdumdan [From My Country], Bağımsızlık Gülü [The Rose of Independence], Sakarya Meydan Savaşı [The Battle of Sakarya], and Buğday, Kadın, Gül ve Gökyüzü [Wheat, Woman, Rose, and Sky]. Güneş Salkımı [Bunch of Sun], Bir Kasabadan Resimler [Pictures from a Town], and Halk Albümü [Folk Album] are the works in which his poems not included in his books are compiled. In his poems, Kansu deals with subjects such as children, nature, Anatolian history and geography, Anatolian people, social compassion, the War of Independence, Atatürk, people’s struggle, citizenship, exotic countries, and the independence movement there. In Sakarya Meydan Savaşı [The Battle of Sakarya], he tells the story of a whole battle through the combination of individual poems. The book is like a combination of war history narrative and epic narrative. Ya Bağımsızlık ya Ölüm [Either Independence or Death], Atatürkçü Olmak [Being Atatürkist], Atatürk ve Kurtuluş Savaşı [Atatürk and the War of Independence], Halk Önderi Atatürk [People’s Leader Atatürk], Cumhuriyet Bayrağı Altında [Under the Flag of the Republic], Cumhuriyet Ağacı [The Republican Tree], and Söylevi Okurken [While Reading the Speech] are books in which his proses on Atatürk and the Republic are collected. These books address Atatürk’s personality, his integration with the people, his battles, what he did after the war, their impact on the people, the importance of Nutuk [The Speech], and its reflection on the personality of Kansu.

Keywords

Atatürk, the War of Independence, homeland poems, populism, Ceyhun Atuf Kansu

BİR CUMHURİYET AYDINI: CEYHUN ATIF KANSU

Abstract

Ceyhun Atuf Kansu Cumhuriyet şair ve yazarıdır. 1919’da doğan şair, Kurtuluş Savaşı’nı yapan ve Cumhuriyet’i kuran Ankara’da, destansı bir atmosfer içinde yetişir. Çocuk doktoru olduktan sonra Ankara’nın fakir semtlerinden Altındağ ilçesinde hastane açar. Sonra Ankara’dan Turhal’a doktor olarak çalışmaya gider. Bu Anadolu’ya açılma şiirini besler. Anadolu atmosferini eserlerinde yansıtır. Türk Dil Kurumu üyeliği, Türk Dili dergisi yayın kolu gibi görevlerde bulunur. Ceyhun Atuf Kansu’nun sağlığında yayınladığı dokuz şiir kitabı, 1978’de Bütün Şiirleri adı altında toplanır: Bu dokuz kitap, Bir Çocuk Bahçesinde, Bağbozumu Sofrası, Çocuklar Gemisi, Yanık Hava, Haziran Defteri, Yurdumdan, Bağımsızlık Gülü, Sakarya Meydan Savaşı, Buğday, Kadın, Gül ve Gökyüzü adlarını taşır. Güneş Salkımı, Bir Kasabadan Resimler, Halk Albümü kitaplarına girmemiş şiirlerinin derlendiği eserlerdir. Ceyhun Atuf Kansu şiirlerinde çocuk, tabiat, Anadolu tarih ve coğrafyası, Anadolu insanı, sosyal merhamet, Kurtuluş Savaşı, Atatürk, halk mücadelesi, yurttaşlık, egzotik memleketler, oralardaki bağımsızlık hareketi gibi konuları işler. Sakarya Meydan Savaşı kitabında tek tek şiirlerin birleşiminden bütün bir savaşın hikâyesini verir. Kitap harp tarihi anlatımıyla destan anlatımının birleşmesi gibidir. Ya Bağımsızlık ya Ölüm, Atatürkçü Olmak, Atatürk ve Kurtuluş Savaşı, Halk Önderi Atatürk, Cumhuriyet Bayrağı Altında, Cumhuriyet Ağacı, Söylevi Okurken kitapları, Atatürk ve Cumhuriyet konulu nesirlerinin toplandığı kitaplardır. Atatürk’ün şahsiyeti, halkla bütünleşmesi, savaşları, savaştan sonra yaptıkları, bunların halk üzerindeki etkisi, Nutuk’un önemi, Ceyhun Atuf Kansu’nun kişiliğine aksi gibi hususları dile getirir.

Keywords

Ceyhun Atuf Kansu, Atatürk, Kurtuluş Savaşı, memleket şiirleri, halkçılık

References

• AKSAL, Sabahattin Kudret, “Ceyhun Atuf Kansu”, Türk Dili 320, Ankara Mayıs 1978, s. 440-441.
• ANDAY, Melih Cevdet, Gökyüzü Haritası Toplu Yazıları 3, Haz. Sevengül Sönmez, Everest Yayınları, İstanbul 2012.
• ASİLTÜRK, Bâki, Cumhuriyet Dönemi Türk Şiiri, İkaros Yayınları, İstanbul 2021.
• AYDEMİR, Mustafa, “Ceyhun Atuf Kansu’nun Şiir Sanatı ve Şiirinde Çocuk”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 51, Erzurum 2014, s. 211-228.
• DOĞAN, Mehmet H., “Ceyhun Atuf Kansu’nun Yanık Hava’sı”, Varlık, Sayı: 1086, İstanbul 1998, s. 20-21.
• ENGİNÜN, İnci, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, Dergâh Yayınları, İstanbul 2007.
• ERDOST, Barışta, “Ekim 74’te Ceyhun Atuf Ağabey’le”, Türk Dili, Sayı: 319, Ankara Nisan 1978, s. 303-304.
• ERKAL, Metin, Ceyhun Atuf Kansu Hayatı, Sanatı ve Şiirlerinin Tema Bakımından İncelenmesi, Erzurum Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü basılmamış doktora tezi, Erzurum, 1998.
• KANSU, Ceyhun Atuf, Ya Bağımsızlık ya Ölüm, Bilgi Yayınevi, Ankara 1997.
• ------ Atatürkçü Olmak, Bilgi Yayınevi, Ankara 2007.
• ------ Atatürk ve Kurtuluş Savaşı, Bilgi Yayınevi, Ankara 2009.
• ------ Halk Önderi Atatürk, Bilgi Yayınevi, Ankara 1997.
• ------ Cumhuriyet Bayrağı Altında Yaşam Öykümde Devrim, Bilgi Yayınevi, Ankara 1998.
• ------ Cumhuriyet Ağacı, Bilgi Yayınevi, Ankara 1997.
• ------ Söylevi Okurken, Haz. Muzaffer Uyguner, Ankara: Bilgi Yayınevi, Ankara 1996.
• ------ Balım Kız Dalım Oğul, Bilgi Yayınevi, Ankara 2021.
• ------ Bütün Şiirleri, Haz. Vecihi Timuroğlu, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul, 2023.
• ------- Güneş Salkımı, Haz. Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi, Ankara 1991.
• ------- Bir Kasabadan Resimler, Haz. Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi, Ankara 1991.
• ------- Halk Albümü, Derleyen: Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi, Ankara 1994.
• KAPLAN, Mehmet, “Ceyhun Atuf Kansu”, Cumhuriyet Devri Türk Şiiri, Dergâh Yayınları, İstanbul 1975.
• ONARAN, Mustafa Şerif, “Dedem Kansu”, Türk Dili, Sayı: 319, Ankara Nisan 1978, s. 288.
• --------- “Kalpaksız Kuvvacı Ceyhun Atuf Kansu”, Varlık, Sayı: 1126, İstanbul Temmuz 2001, s. 30-33.
• ÖZDEMİR, Emin, “Sevginin Ezgicisi”, Türk Dili, Sayı: 319, Ankara Nisan 1978, s. 295.
• SÜREYA, Cemal, “Ceyhun Atuf Kansu Ceyhun Atuf Kansu Ceyhun Atuf Kansu”, Sevda Sözleri Bütün Şiirleri, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1999.
• TARUS, İlhan, Uzun Atlama Bir Endüstrileşmenin Romanı, H2O Yayınları, İstanbul 2018.