Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Dijital Etik Kavramına İlişkin Görüşleri

Year 2022, Volume: 23 Issue: 3, 1302 - 1323, 31.12.2022

Fatih Öteleş , Zihni Merey

https://doi.org/10.17679/inuefd.1135696

Cited By: 1

Abstract

21. yüzyılda bilim ve teknolojide önemli ilerlemeler yaşanmıştır. Teknoloji tüm yaşam alanlarına nüfuz etmiştir. Genel manada teknolojinin özelde ise dijital araç ve gereçlerin yaygınlık kazanması ise birtakım sonuçlar doğurmuştur. Bu sonuçlar olumlu ve olumsuz olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Fakat özellikle teknolojinin olumsuz sonuçları yaşanılan yüzyılda ön plana çıkmaktadır. Bu durum ise beraberinden dijital etiği getirmiştir. Dijital etik, dijital araçların ve internetin kullanımında etik ilkelerin dikkate alınmasının gerekliliğini ifade eden kavramdır. Bireylerin dijital etik konusunda bilinçlendirilmesi ise önem taşımaktadır. İlgili hususta ise eğitim-öğretim süreci dolayısıyla bazı dersler ön plana çıkmaktadır. Sosyal bilgiler amaç ve içeriği dijital etiğin kazandırılacağı derslerden biridir. Mevcut araştırmada, sosyal bilgiler öğretmenlerinin dijital etiğe yönelik görüşlerinin saptanması amaçlanmıştır. Araştırma, nitel yöntemle yapılan bir durum (vaka) çalışmasıdır. Araştırmanın çalışma grubunu, Muş İli merkez ortaokullarında görev yapan 30 sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma verileri, görüşme tekniği kullanılarak yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmıştır. İçerik analizi yöntemi ile araştırma verileri çözümlenmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular öğretmenlerin dijital etiği doğru olarak algılayıp yorumladığını göstermektedir. Araştırma kapsamında elde edilen diğer bulgular ise öğretmenlerin önemli bir kısmının dijital araç ve gereçlerin amacı dışında kullanıldığı, dijital etik ihlallerinin engellenmesine yönelik farklı tedbirlere başvurulması gerektiği ve okullarda dijital etiğe yönelik bir derse yer verilmesi yönünde görüşe sahip olduğudur. Bunun yanı sıra öğretmenlerin tamamının dijital etik ihlaliyle karşılaştığı ve bu ihlalleri önlemek amacıyla farklı yöntem ve etkinliklere başvurduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Araştırma bağlamında elde edilen son bulgu ise öğretmenlerin büyük çoğunluğunun yenilenen sosyal bilgiler öğretim programında dijital etiğin yer alma düzeyini yetersiz bulduğudur.

Keywords

Dijital etik, sosyal bilgiler, görüşme tekniği, içerik analizi.

References

• Ateş, E. C. & Tokay, A. (2018). Sosyal ağ (medya) kullanımı ve suç mağduriyeti. Online Journal Of Technology Addition ve Cyberbullying, 5(1), 1-33.
• Balcı, A. (2001). Sosyal Bilimlerde Araştırma. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED), 3(1). 1-15.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Demirel, F., Karadeniz, Ş., ve Çakmak, E. K. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Pegem Net.
• Capurro, R. (2009). Digital ethics, global forum on civilization and peace (http://www.Capurro.De/Korea). Erişim tarihi: 31.08.2020.
• Creswell, J.W. (1998). Qualitative ın quiry and research design: Choosing among five traditions. Thous and Oaks, CA: Sage Publications.
• Çubukcu, A. & Bayzan, Ş. (2013). Türkiye’de dijital vatandaşlık algısı ve bu algıyı internetin bilinçli, güvenli ve etkin kullanımı ile artırma yöntemleri. Middle Eastern ve African Journal of Educational Research, 5, 148-174.
• Ercan, C. (2009). İnternet kullanımında etik kaygılar ve etik kaygıların giderilmesi yönünde organizasyonların sorumlulukları. Mevzuat Dergisi, 141, 1-11
• Erdem, Z. (2008). Öğretmen adaylarının bilişim teknolojilerini kullanımlarının etik açıdan değerlendirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi) Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Gardner, M. C. (2010). Principals perceptions of cyber bullying policies in selected florida middle schools. Florida: University of Central Florida, College of Education: Doctoral thesis
• İlhan, M.N., Dikmen, A. U., Uslı, İ., Medeni, V., Altun, B., Tezel, A. (2014). Ankara’da on beş yaş üstü kişilerin internet kullanımı sıklığı ve bağımlılığı, Literatür Sempozyum, 1(4), 34-42.
• Kılıçoğlu, G. (2014). Sosyal bilgiler tanımı, dünyada ve ülkemizde gelişimi ve önemi. (Ed. Mustafa Safran), Sosyal Bilgiler Öğretimi, içinde (s. 3-16). Ankara: Pegem Yayınlar.
• Miles, M. B., ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expended sourcebook (2nd ed.) Thousand Oaks, CA: Sage
• Önce, Ş. (2019). Etiğin dijital etiğe dönüşümü üzerine. International Journal Of Information, Technology And Philosophy, 2(3), 59-85.
• Ribble, M. & Bailey, G. (2007). Digital citizenship in schools. Washington, DC: ISTE. ISBN:978-1-56484-232- 9.
• Rideout, V.J., Vandewater, E.A., ve Wartella, E.A. (2003). Zero to six: Electronic media in the lives of infants, toddlers, and preschoolers. Menlo Park, CA: Kaiser Family Foundation
• Sert, G., Kurtoğlu, M., Akıncı, A., ve Seferoğlu, S. S. (2012). Öğretmenlerin teknoloji kullanma durumlarını inceleyen araştırmalara bir bakış: Bir içerik analizi çalışması. Akademik Bilişim, 1(3):1-8
• Sever, R. (2015). Sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Nobel Yayımcılık.
• Tuncer, A. & Yalçın, S. (1999). Multimedia and children in Turkey. Journal Of the American Academy Of Pediatrics: 4(1), 27–34.
• Unicef (2017). Dijital bir dünyada çocuklar. Dünya çocuklarının durumu raporu, newyork. (https://www.unicef.org/publications/files/SOWC_2017_ENG_WEB.pdf), Erişim tarihi, 03.08.2020
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.