Çocuk Gelişimi Öğrencilerinin Çocuk Edebiyatına Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi

Year 2025, Volume: 26 Issue: 2, 1144 - 1169, 02.09.2025

Neslihan Gözübüyük Hazen

https://doi.org/10.17679/inuefd.1647133

Abstract

Çocuk edebiyatı, gelişim sürecindeki çocuğun duygularını ve düşüncelerini dikkate alarak eleştirel düşünme becerisi sağlayan edebî ürünlerdir. Çocukların erken dönemde bu becerilerini geliştirmesinde çocuk edebiyatı önemli bir yere sahiptir. Bununla birlikte çocuk edebiyatının yükseköğretim kurumlarında bir ders olarak yer aldığı görülmektedir. Bu açıdan bakıldığında bu alanın uygulayıcılarından olan çocuk gelişimi lisans öğrencilerinin çocuk edebiyatına yönelik farkındalık becerileri ile birlikte görüşlerinin de önemli olduğu düşünülmektedir. Bu doğrultuda çalışmanın amacı çocuk gelişimi lisans öğrencilerinin çocuk edebiyatına yönelik farkındalıklarını ve görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Bu amaç doğrultusunda yapılan çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu ölçüt örnekleme yöntemine göre oluşturulmuştur. Ölçüt ise 2024-2025 eğitim-öğretim güz yarıyılı İstanbul Beykent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi bölümü ikinci ve üçüncü sınıfta öğrenim gören öğrenciler katılımcı olarak belirlenmiştir. Katılımcıların çocuk edebiyatına yönelik farkındalık becerilerini ve görüşlerini ortaya çıkarmak amacıyla oluşturulan beş soru araştırmacı tarafından öğrencilere yöneltilmiştir. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanılarak içerik analizi yoluyla analiz edilmiştir. Tümdengelim bir bakış açısıyla kodlamalar yapılmıştır. Araştırma sonucunda, katılımcıların çocuk edebiyatının kapsamı, hangi türleri içerdiği, taşıması gereken özellikler, çocuğa katkıları ve katılımcıların kendilerine katkıları ile ilgili farkındalıklarının ve görüşlerinin olduğu görülmüştür. Bununla birlikte dersi almayan katılımcıların çocuk edebiyatı türlerinden masal, öykü ve fabl türlerine yönelik odaklandıkları diğer türlere yönelik farkındalıklarının olmadığı görülmektedir. Aynı zamanda dersi almayan katılımcıların çocuk edebiyatı türlerinin taşıması gereken özelliklere yönelik görüşlerinin de içerik ve dış yapı temalarında sınırlı olduğu dikkat çekmektedir.

Keywords

Çocuk gelişimi , Çocuk edebiyatı , Okul öncesi eğitim

Examining Child Development Students' Views on Children's Literature

Abstract

Children's literature is a literary product that provides critical thinking skills by taking into account the feelings and thoughts of the child in the development process. Children's literature has an important place in children's development of these skills in the early period. In addition, it is seen that children's literature is included as a course in higher education institutions. From this perspective, it is thought that the awareness skills and opinions of child development undergraduate students, who are practitioners of this field, are important as well as their opinions on children's literature. In this context, the aim of the study is to reveal the awareness and opinions of child development undergraduate students on children's literature. In this study, a case study design from qualitative research methods was used. The study group of the research was formed according to the criterion sampling method. The criterion was determined as the participants of the second and third year students of the Child Development Department of the Faculty of Health Sciences, Istanbul Beykent University in the fall semester of 2024-2025 academic year. Five questions were created to reveal the awareness skills and opinions of the participants towards children's literature by the researcher. The data were collected through a semi-structured interview form and analyzed through content analysis. Coding was done from a deductive perspective. As a result of the research, it was seen that the participants had awareness and opinions about the scope of children's literature, which genres it included, the features it should have, its contributions to the child and the contributions of the participants to themselves. However, it was seen that the participants who did not take the course did not have awareness about the other genres they focused on, such as fairy tales, stories and fables. At the same time, it was noted that the participants who did not take the course had limited opinions about the features that children's literature genres should have in the themes of content and external structure.

Keywords

Child development , Children literature , Early child education

References

• Achola, O. R., Gudo, C. O., & Odongo, B. (2016). Implications of instructional materials oral skills among early childhood learners in central zone, Kisumu County, Kenya. International Journal of Educational Policy Research and Review, 3(2), 20-28. http://dx.doi.org/10.15739/IJEPRR.16.004
• Alan, Y. (2020). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatına yönelik görüşleri. Uluslararası Eğitim Araştırmacıları Dergisi, 3(2), 135-147.
• Alan, Y., Hüküm, M., ve Biçer, N. (2016). Çocuğa görelik ilkesi açısından Cemal Süreya’ nın aritmetik iyi, kuşlar pekiyi adlı eseri [Bildiri sunumu]. 1. Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu, Elazığ, Türkiye.
• Akyol, H. (2006). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Pegem Yayıncılık.
• Baş, B. (2015). Türkçe Öğretimi Açısında Çocuk Edebiyatı. Pegem.
• Büyükkavas Kuran, Ş. Ve Ersözlü, Z. N. (2009). Sınıf Öğretmenlerinin Çocuk Edebiyatına İlişkin Görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, VI(I), 1-17.
• Campbell, S. C. (2014). Mysterious patterns: finding fractals in nature. Pennsylvania: Honesdale.
• Creswell, J. W. (2014). Nitel araştırma yöntemleri (Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları) (S. B. Demir, Çev.). Eğiten Kitap.
• Demirel, Ş., ve Kökçü, Y. (2019). Richard Bach’ın Martı adlı eserinin çocuğa görelik bağlamında incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(2), 149-161. http://doi.org.10.18069/firatsbed.661315
• Denzin, & Y. S. Lincoln (Eds.). Handbook of qualitative research (pp. 134- 164). Sage Publications, Thousand Oaks, CA.
• Galda, L., & Cullinan, B.E. (2006). Literature and the child. Belmont, CA: Wadsworth Thomson Learning.
• Gönen, M., Uludağ, G., Fındık Tanrıbuyurdu, E., ve Tüfekçi, E. (2014), 0-3 yaş çocuklarına yönelik resimli çocuk kitaplarının özelliklerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 29(1), 126-139.
• Gönen, M., Karakuş, H., Uysal, H. Kehçi, A., Ulutaş, Z., ve Kahve, Ö. (2016). Resimli çocuk kitaplarının içerik ve resimleme özelliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(4), 724-735. http://doi.org.10.16986/HUJE.2015014224
• Gönen, M., ve Katrancı, M. (2013). Çocuk edebiyatı ve eğitimi. Eğiten Kitap.
• Güleryüz, H. (2002). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. Nobel Yayınları.
• Kan, O. (2011). Türkçe Öğretmenlerinin Çocuk Edebiyatı ile İlgili Görüşleri Üzerine Nitel Bir Araştırma. Ed. S. Sever, 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildiri Kitabı (ss.109- 118). Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Karaca, G., ve Temizyürek, F. (2017). Sevim Ak’ın öykülerinin çocuğa görelik ilkesi açısından incelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 177-195. http://doi.org.10.14686/buefad.263572
• Karatay, H. (2011), Çocuk edebiyatında bulunması gereken özellikler, T. Şimşek (Ed.), Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı, içinde. (1. Baskı, ss. 77-125). Grafiker Yayıncılık.
• Kaval, N. (2000). Türk çocuk edebiyatında Almanya imgesi. İstanbul üniversitesi. Miles, M. B., & Huberman, M. A. (1994). Qualitative data analysis. London: Sage Publication.
• Oğuzkan, F. (2013). Çocuk edebiyatı. (10. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Robson, C. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri- gerçek dünya araştırması. (Ş. Çınkır, Ş., & N. Demirkasımoğlu). Anı Yayıncılık.
• Samur İnce, A. Ö. (2018). Öğretmen adaylarının ve öğretmenlerin çocuk edebiyatına ilişkin görüşleri. Karaelmas Journal of Educational Science, 6, 231-243.
• Saban, A., ve Ersoy, A. (2016). Eğitimde nitel araştırma desenleri. Anı Yayıncılık.
• Sever, S. (2013). Çocuk ve edebiyat. Tudem Yayınları.
• Sever, S. (1995). Çocuk kitaplarında bulunması gereken yapısal ve eğitsel özellikler. Abece Eğitim ve Ekin ve Sanat Dergisi, 107, 14-15.
• Şirin, M. R. (2007). Çocuk edebiyatı ve okul öncesi eğitim. Morpa Kültür Yayınları.
• Stake, R. E. (2003). Case studies. In N. K.
• Temizyürek, F. (2003). Türkçe öğretiminde çocuk edebiyatının önemi. TÜBAR-XIII-/2003- Bahar/
• Turla, A., (2015). Okul öncesi dönemde çocuk edebiyatı. (2. basım). Hedef CS Basın Yayın.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. basım). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, O. (2016). Kurgusal nitelikli çocuk kitapları ve karakter eğitimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(3), 311. http://doi.org.10.16916/aded.36213