AYIPLI MAL NEDENİYLE SÖZLEŞMEDEN DÖNEN TÜKETİCİNİN KULLANIM BEDELİ ÖDEME BORCU OLUP OLMADIĞI SORUNUNUN 6502 SAYILI TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN UYARINCA İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 2, 308 - 318, 31.12.2019

Nihan Değirmencioğlu Aydın

https://doi.org/10.21492/inuhfd.527558

Cited By: 1

Öz

Genel hükümlerin uygulama alanı bulduğu işlerde ayıp sebebiyle sözleşmeden dönen alıcının kullanım bedeli ödeyip ödemeyeceğine yönelik Türk Borçlar Kanunu’nda açık düzenleme yoktur. Öğretideki hâkim görüş alıcı semere getirmeyen malı kullanmak suretiyle yarar elde etmişse bunun karşılığında Türk Borçlar Kanunu m. 229/1 kapsamında kullanım bedeli ödemesi gerektiği yönündedir. Yargıtay yerleşmiş kararlarında da genel hükümlerin uygulama alanı bulduğu işlerde ayıp sebebiyle sözleşmeden dönme hakkının kullanılması üzerine kullanım bedeli ödenmesine karar vermektedir. Ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 22.06.2005 tarihli kararında Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu’nda ayıp nedeniyle sözleşmeden dönen tüketicinin kullanım bedeli ödemesine yönelik bir hükmün mevcut olmaması sebebiyle kullanım bedelinin ödenmeyeceğine karar verilmiştir. Bu karar tüketici işlemlerinde kullanım bedeli ödenip ödenmeyeceği hususunda öğretide farklı görüşlere sebep olmuştur. Bu çalışma 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun uyarınca ayıplı mal nedeniyle sözleşmeden dönen tüketicinin kullanım bedeli ödeme borcu olup olmadığı sorununa odaklanır. Bu hususta ilk olarak yasal düzenleme incelenir. Daha sonra öğreti ve Yargıtay uygulaması değerlendirilir. Ardından Avrupa Birliği hukuku ekseninde kullanım bedelinin ödenmesi gerektiği görüşü gerekçelendirilir. Son olarak kullanım bedelinin nasıl hesaplanması gerektiği netleştirilir.

Anahtar Kelimeler

ayıplı mal, sözleşmeden dönme, kullanım bedeli, Tüketici işlemi, kullanım bedelinin hesaplanması

EXAMINATION OF THE PROBLEM OF WHETHER THE CONSUMER, WHO RESCINDS A CONTRACT DUE TO DEFECTIVE GOODS HAS TO PAY THE DEBT FOR THE USAGE FEE IN ACCORDANCE WITH THE LAW NO. 6502 ON PROTECTION OF THE CONSUMER

Öz

There is no explicit regulation in Turkish Code of Obligations regarding whether the purchaser rescinds a contract based upon defective goods shall pay the usage fee for the issues where general provisions are applied. The general view is that if the purchaser has obtained a benefit by using fruitless product, he/she is obliged to pay a usage fee within the scope of Turkish Code of Obligations Article 229/1 in return. The Court of Cassation decides on payment as the usage fee upon the right of rescission of the contract on the grounds of defective goods where general provisions are applied in terms of its consistent decisions. However, in the decision of the General Assembly of Civil Chambers of the Court of Cassation dated 22.06.2005, it is stated that the usage fee shall not be paid due to lack of a provision in Law on Protection of the Consumer regarding the payment of the fee by consumer, who rescinds the contract because of defective goods. This decision has led to different views in the doctrine whether to pay the fee of use in consumer transactions. The aim of the study is to address whether the consumer rescission of the contract due to defective goods in accordance with the Law no. 6502 on Protection of the Consumer has the obligation of payment for the usage fee. First of all, legal regulations are examined. Then, the obligation of paying the usage fee is explained with its justifications in terms of the European Union law. Finally, it is clarified how the usage fee should be calculated. 

Anahtar Kelimeler

Consumer transaction, defective good, rescission of a contract, usage fee, calculation of the usage fee

Kaynakça

• ARAL, Fahrettin/ AYRANCI Hasan: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 11. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2015.
• ARBERK, Ömer: Satım Konusu Ayıplı Malın Tamir Edilmesi, 1. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2005.
• ASLAN, İ. Yılmaz: 6502 Sayılı Kanuna Göre Tüketici Hukuku, 5. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa 2015.
• ATAMER, Yeşim M./ BAŞ, Ece: “Avrupa Birliği Hukuku ile Karşılaştırmalı Olarak 6502 Sayılı Yeni Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Uyarınca Satım Sözleşmesinde Ayıptan Doğan Sorumluluk”, İstanbul Barosu Dergisi Tüketici Hakları ve Rekabet Hukuku Özel Sayısı, 2014, 88(1), s. 19- 60.
• ATAMER, Yeşim M./ İNCEOĞLU, Murat: Satım Sözleşmesinde Tüketicinin Seçimlik Hakları ve Avrupa Birliği Hukuku ile Uyumu Sorunu, Otomotif Distribütörleri Derneği Yayını, İstanbul 2012.
• AYDOĞDU, Murat/ KAHVECİ, Nalan: Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 3. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2017.
• AYDOĞDU, Murat: Tüketici Hukuku Dersleri, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2015.
• BAŞOĞLU, Başak: Türk Hukukunda ve Mukayeseli Hukukta Aynen İfa Talebi, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2012.
• BUZ, Vedat: Borçlunun Temerrüdünde Sözleşmeden Dönme, 1. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 1998.
• ÇABRİ, Sezer: 6502 Sayılı Kanun’a Göre Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2016.
• EDİS, Seyfullah: Türk Borçlar Hukukuna Göre Satıcının Ayıba Karşı Tekeffül Borcu, 1. Baskı, Ajans Türk Matbaası, Ankara 1963.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 1. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2014.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper: 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, C. I, 1. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2014.
• KAHVECİ, Nalan: Taşınır Satımında Ayıplı Mal Nedeniyle Tüketicinin Sözleşmeden Dönmesi, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2014.
• KARA, İlhan: Yeni Kanunu Göre Tüketici Hukuku, 1. Baskı, Engin Yayınevi, Ankara 2015.
• KARAKOCALI, Ahmet/ KURŞUN, Ali Suphi: Tüketici Hukuku, 6502 Sayılı Kanun ve İlgili Yönetmeliklere Göre, 1. Baskı, Aristo Yayınevi, İstanbul 2015.
• SEROZAN, Rona: Sözleşmeden Dönme, 2. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2007.
• ŞAHİNİZ, Salih: Tacirler Arası Ticari Satımlarda Satıcının Ayıplı İfadan (Ayıplı Mal Tesliminden) Sorumluluğu, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2008.
• TANDOĞAN, Haluk: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C. I, 1. Baskı, Vedat Yayınevi, İstanbul 2008.
• UYGUR, Turgut: Açıklamalı İçtihatlı Borçlar Kanunu, Sorumluluk ve Tazminat Hukuku, C. IV, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2003.
• YAVUZ, Cevdet: “Yargıtay Kararları Işığında Alıcının Satılanın Ayıpları Sebebiyle Sözleşmeden Dönmesi ve Hükümleri” (Dönme), Prof. Dr. Ergun Özsunay’a Armağan, 1. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2004, s. 117- 143.
• YAVUZ, Cevdet: Satıcının Satılan (Malın) Ayıplarından Sorumluluğu (Sorumluluk), 1. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul 1989.
• YÜCE BİLGİN, Melek: “Satış Sözleşmesinde Ayıptan Dolayı Sorumluluğun Şartları ve Alıcının Seçimlik Hakları”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Özel Hukuk Sempozyumu Özel Sayısı, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Hükümlerinin Değerlendirilmesi Sempozyumu (3-4 Haziran 2011), Sempozyum No: III, Prof. Dr. Cevdet YAVUZ'a Armağan, İstanbul 2011, s. 383- 420.
• ZEVKLİLER, Aydın/ AYDOĞDU, Murat: Tüketicinin Korunması Hukuku, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2004.
• ZEVKLİLER, Aydın/ GÖKYAYLA, K. Emre: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 15. Baskı, Turhan Kitapevi, Ankara 2015.
• ZEVKLİLER, Aydın: Açıklamalı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2001.
• http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf;jsessionid=9ea7d0f130d5162899185018470f9febe58c7d5c255d.e34KaxiLc3eQc40LaxqMbN4PaNaNe0?text=&docid=71604&pageIndex=0&doclang=EN&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=2125875, (Erişim Tarihi: 17.01.2019).
• http://kararara.com/forum/viewtopic.php?f=71&t=5696, (Erişim Tarihi: 17.01.2019).
• http://www.hukukturk.com/bilgi-bankasi, (Erişim Tarihi: 17.01.2019).