BENEFIT FROM THE HEALTH SERVICES OFFERED ABROAD WITHIN THE SCOPE OF GENERAL HEALTH INSURANCE

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 1, 274 - 288, 30.06.2023

Seher Demirkaya

https://doi.org/10.21492/inuhfd.1131868

Öz

Within the scope of the right to health, individuals should receive services such as treatment, diagnosis and examination primarily within the country, and access to them should be provided free of charge by governments. However, sometimes the health services offered in the country are not sufficient, and people have to go abroad to get the necessary treatment services. This situation reveals the problem of whether the treatment services to be received abroad will be included in the insurance. When the problem is evaluated in terms of Turkey, it is seen that benefiting from abroad treatment services is included in the scope of general health insurance and people under the insurance can benefit, but being able to benefit from these services is dependent on certain conditions. The prerequisite for benefiting from these services within the scope of insurance is to prove that treatment and examination services cannot be provided in Turkey. Afterwards, the relevant reports and other procedures must be completed. The provisions of general health insurance are guiding on the necessary procedures. The fragmented and dispersed structure of the social security system is also reflected in the legal resources that the transactions related to general health insurance. In this study, the content of receiving treatment and examination services abroad within the scope of general health insurance, the general provisions of the Law No. 5510 and the procedures to be done according to the relevant regulations, communiqués and circulars explaining their implementation were mentioned and the scattered legislative provisions were tried to be brought together. Thus, an effort has been made to create a reference resource that includes all the provisions regarding Turkish citizens who will get health services therein the scope of general health insurance abroad.

Anahtar Kelimeler

General Health Insurance, Right to Health, Health Services, Treatment Abroad.

GENEL SAĞLIK SİGORTASI KAPSAMINDA YURT DIŞINDA SUNULAN SAĞLIK HİZMETLERİNDEN YARARLANMA

Öz

Kişilerin sağlık hakkı kapsamında tedavi, tanı ve tetkik gibi hizmetleri yurt içinde alması ve bunlara ulaşımın öncelikle hükümetler tarafından ücretsiz/karşılıksız olarak sağlanması gerekir. Ancak bazen ülke içinde sunulan sağlık hizmetleri yeterli olmamakta, kişiler gerekli tedavi hizmetlerini almak için vatandaşı olunan ülke dışına yönelmek zorunda kalmaktadırlar. Bu durum da yurt dışında alınacak tedavi hizmetlerinin sigorta kapsamında yer alıp almayacağı sorununu ortaya çıkarmaktadır. Türkiye açısından konu değerlendirildiğinde, yurt dışı tedavi hizmetlerinden yararlanmanın genel sağlık sigortası kapsamına dâhil edildiği, sigorta kapsamındaki kişilerin faydalanabildiği, ancak söz konusu hizmetlerden yararlanabilmenin bazı koşullara ve işlemlere tabi tutulduğu görülmektedir. Sigorta kapsamında yurt dışı tedavi hizmetlerinden yararlanabilmenin ön koşulu Türkiye’de tedavi ve tetkik hizmetlerinin gerçekleştirilemediğinin ispat edilmesidir. Sonrasında ise ilgili raporların ve diğer prosedürlerin tamamlanması gerekir. Gerekli işlemler konusunda genel sağlık sigortası hükümleri yol göstericidir. Sosyal güvenlik sisteminin parçalı ve dağınık yapısı, genel sağlık sigortasına ilişkin işlemlerin düzenlendiği hukuki kaynaklara da yansımaktadır. Bu çalışmada, yurt dışında tedavi ve tetkik hizmeti alınabilmesinin genel sağlık sigortası kapsamındaki yerine, 5510 sayılı Kanun’daki genel hükümlere ve bunların uygulamasını açıklayan ilgili yönetmelik, tebliğ ve genelgelere dayalı olarak yapılacak işlemlere ve gerekli prosedürlere değinilerek, dağınık durumdaki mevzuat hükümleri bir araya getirilmeye çalışılmıştır. Böylelikle, yurt dışında genel sağlık sigortası kapsamında sağlık hizmeti alacak Türk vatandaşlarına ilişkin tüm hükümlerin bir arada yer aldığı bir başvuru kaynağı oluşturulmaya çaba gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Genel Sağlık Sigortası, Sağlık Hakkı, Sağlık Hizmetleri, Yurt Dışında Tedavi.

Kaynakça

• AKBOLAT, Mahmut/GÜLÇİN DENİZ, Nebiye: “Türkiye’de Medikal Turizmin Gelişimi ve Bazı Ülkelerle Karşılaştırılması”, Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(2), 2017, s.123-139.
• AKIN, Levent, “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun Tasarısının Kişiler Açısından Kapsamında Yeni Gelişmeler”, Çalışma ve Toplum Dergisi, 8(1), 2006, s.26-49.
• ALHENDİ, Bader/AL-SAİFİ, Salih/Khaja, Aliaa: “Medical Tourism Overseas: A Challange to Kuwait’s Healthcare System”, International Journal of Travel Medicine and Global Health, B(1), 2020, s.22-30. doi 10.34172/ijtmgh.2020.04
• ARICI, Kadir: Türk Sosyal Güvenlik Hukuku, Gazi Kitabevi, Ankara 2015.
• ATTİLA, İclal/GÜLAY, Abdülaziz: “Türkiye’de Genel Sağlık Sigortası’nın Sürdürülebilirliği İçin Zorunlu Tamamlayıcı Sağlık Sigortası Modeli Önerisi”, Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 2022, s.17-40.
• AYDIN, Gökhan/KARAMEHMET AYDIN, Bilge: “Dünyada ve Türkiye’de Sağlık Turizmi Pazarlama Uygulamaları ve Karşılaştırmalı Durum Analizi”, Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 16, 2015, s.1-21.
• BARDAKÇI, Ozan/ŞAHİN, Musa/KUŞBUDU, Salih: Kamu Görevlilerinin Sosyal Güvenliği, Girişim Ajans Yayınları, Ankara 2019.
• BELL, David/HOLIDAY, Ruth/ORMOND, Meghann/MAINIL, Tomas: “Transnational Healthcare, Cross-Border Perspective”, Social Science &Medicine, 124, 2015, s.284-289. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2014.11.014
• BOGUSZEWİCZ-KREFT, Monika/SPRINGER, Agnizeszka/KUCZAMER-KŁOPOTOWSKA, Sylwia/PAC-POMARNACKA, Lidia: “The Assessment of the Domestic and Foreign Medical Services and The Intents to Participate in Medical Tourism”, European Research Studies Journal, XXIV(4B), 2021, s.824-837.
• BOOKMAN, Milica Z./BOOKMAN, Karla R.: Medical Tourism in Developing Countries, Palgrave Macmillan, New York 2007.
• BOSTANCI, Yalçın: “Sosyal Güvenlik Hukukunda Genel Sağlık Sigortası”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 16(1), 2008, s.145-173.
• BOYDAK, Alptekin Burak: “Türkiye’de Uygulanan Genel Sağlık Sigortasının Salgın Hastalıklar Karşısında Önemi”, TBB Dergi, (159), 2020, s.179-197.
• BÜYÜKÖZKAN, Gülçin/MUKUL, Esin/KONGAR, Elif: “Health Tourism Strategy Selection Via SWOT Analysis and Integrated Hesitant Fuzzy Linguistic AHP-MABAC Approach”, Socio-Economic Planning Sciences,74, 2021, s.1-14.
• CHANIN, Oraphan/KHUNCHUMNAN, Ploykanok/AMPHANSOOKKO, Suwapas/THONGYAI, Kulteera/RODNEUM, Jutamas/SRIPRASERT, Piangpis: “Guidelines on Health Tourism Management for Middle Eastern Tourists in Phuket Province”, Procedia Computer Science 65, 2015, s.114-1153.
• CHEE, Heng Leng/WHİTTAKER, Andrea/YEOH, Brenda S.A.: “International Medical Travel and the Politics of Transnational Mobility in Asia”, Asia Pacific Viewpoint, Special Issue: International Medical Travel, 58(2), 2017, s.129-135. https://doi.org/10.1111/apv.12164
• COSTA, Carlos/QUINTELA, Joana/MENDES, José: “Health and Wellness Tourism: A Strategic Plan For Tourism and Thermalism Valorization of São Pedro do Sul”, in Peris-Ortiz, Marta/ Álvarez-García, José (ed.), Health and Wellness Tourism, Springer, London, 2015, s.21-31.
• ÇAM, Oğuz/ÇILGINOĞLU, Hakkı: “Sağlık Turizmi Kapsamında Medikal Turizmde Öne Çıkan Sağlık Uygulamaları”, Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 2021, s.197-216.
• EKİN, Ali: “Genel Sağlık Sigortasından Yararlanma Şartları ve Esasları”, TBB Dergisi, (100), 2012, s.151-166.
• ERTÜRK ATABEY, Selin/MERİÇ, Metin: “Sağlık Harcamaları ve Evrensel Kapsama Açısından Türk ve Alman Sağlık Sistemlerinin Karşılaştırmalı İncelenmesi”, Sosyoekonomi, 24(29), 2016, s.113-131. https://doi.org/10.17233/se.2016.06.005
• GÜNAY, Cevdet İlhan: İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, 6. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2020.
• GÜZEL, Ali/OKUR, Ali Rıza/CANİKLİOĞLU, Nurşen: Sosyal Güvenlik Hukuku, 18. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul 2020.
• HAFIZAN, Mohamad Abd Hadi/MARDIANA, Omar/SYAFIG, Sidgi Mohamad Saidi/JACİNTA, Rajan/SAHAR, Bintaja/MUHAMMED HANEFIAH, Juni/ROSLİZA, Abdul Manaf: “Analysis of Medical Tourism Policy: A Case Study of Thailand, Turkey and India”, International Journal of Public Health and Clinical Sciences, 5(3), 2018, s.17-31.
• JADHAV, Sammita/YERAVDEKAR, Rajiv/KULKARNİ, Meenal: “Cross-border Healthcare Access in South Asian Countries: Learnings for Sustainable Healthcare Tourism in India”, Procedia –Social and Behavioral Sciences, 157, 2014, s.109-117.
• KANGAS, Beth: “Hope from Abroad in the International Medical Travel of Yemeni Patients”, Anthropology & Medicine, 14(3), 2008, s.293-305. https://doi.org/10.1080/13648470701612646
• KORKUSUZ, M. Refik/UĞUR, Suat: Sosyal Güvenlik Hukuku, 7. Baskı, Ekin Yayınları, Bursa 2020.
• LUNT, Neil/SMİTH, Richard/EXWORTHY, Mark/GREEN, Stephan T./HORSFALL, Daniel/MANNION, Russell: “Medical Tourism: Treatments, Markets and Health System Implications: A Scoping Review”, OECD, 2011. http://www.oecd.org/els/health-systems/48723982.pdf (Erişim: 09.02.2022).
• PEKTEN, Ali: “Genel Sağlık Sigortası Sistemi ve Getirdiği Yenilikler”, Sayıştay Dergisi, (61), 2006, s.119-138.
• ORMOND, Meghann: “International Medical Travel or Medical Tourism”, Audrey KOBAYASHI (Ed.), International Encyclopedia of Human Geography, 2. Edition, s.373-377, Elsevier, 2020. https://doi.org/10.1016/B978-0-08-102295-5.10283-5
• ORMOND, Meghann/LUNT, Neil: “Transnational Medical Travel: Patient Mobility, Shifting Health System Entitlements and Attachments”, Journal of Ethnic and Migration Studies, 46(20), 2020, s.4179-4192. https://doi.org/10.1080/1369183X.2019.1597465
• ÖZDEMİR KARACA, Pınar/ATILGAN, Emre: “Karşılaştırmalı Perspektifte Sağlık Sistemleri: Kavramsal Çerçeve ve Sınıflandırma”, Electronic Journal of Vocational Colleges, 11, 2021, s.1-22.
• ÖZTÜRK, Berna: Türk Sosyal Güvenlik Hukukunda Primler, Turhan Yayınevi, Ankara 2016.
• ÖZTÜRK, Zekai/KARAKAŞ, Esma Tuğba: “Avrupa Birliği Üye Ülkelerinde Sağlık Sistemleri Yönetimi ve Organizasyon Yapısı Almanya, Fransa, İrlanda ve İngiltere Örnekleri”, Uluslararası Sağlık Yönetimi ve stratejileri Araştırma Dergisi, 1(2), 2015, s.39-59.
• SAVAŞ KUTSAL, Fatma Burcu: Türk Sosyal Sigortalar Hukukunun Temel İlkeleri, Beta Yayınları, İstanbul 2016.
• SÖZER, Ali Nazım: Türk Genel Sağlık Sigortası, 2. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul 2018.
• Strateji Geliştirme Başkanlığı: 2022 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Faaliyet Raporu, Şubat 2023.
• Strateji Geliştirme Başkanlığı: 2021 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Faaliyet Raporu, Şubat 2022.
• Strateji Geliştirme Başkanlığı: 2020 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Faaliyet Raporu, Şubat 2021.
• Strateji Geliştirme Başkanlığı: 2019 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Faaliyet Raporu, Şubat 2020.
• SÜMER, Haluk Hadi: Sosyal Güvenlik Hukuku, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2020.
• ŞAHBAZ, B. Pars/AKDU, Uğur/AKDU, Serap: “Türkiye’de Medikal Turizm Uygulamaları: İstanbul ve Ankara Örneği”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(27), 2012, s.267-296.
• TATAR, Mehtap: “Sağlık Hizmetlerinin Finansman Modelleri: Sosyal Sağlık Sigortasının Türkiye’de Gelişimi”, Sosyal Güvenlik Dergisi, 1(1), 2011, s.103-133.
• TATAR, Mehtap/MOLLAHALİLOĞLU, Salih/ŞAHİN, Bayram/AYDIN, Sabahattin/MARESSO, Anna/HERNÁNDEZ-QUEVEDO, Cristina: “Turkey: Health System Review”, Health System in Transition, 13(6), 2011, s.1-186.
• TUNCAY, Aziz Can/EKMEKÇİ, Ömer: Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, 20. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul 2019.
• TUNCAY, A. Can/EKMEKÇİ, Ömer: Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, 15. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul 2015.
• USLU, Yeter/YILMAZ ALARÇİN, Eda/YILMAZ, Emre/GEDİKLİ, Erman: “Türk Sağlık Sisteminin Markalaşmasına Stratejik Bir Bakış”, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 2022, s.207-225. https://doi.org/10.29029/busbed.1030757
• YENİMAHALLELİ YAŞAR, Gülbiye: “Genel Sağlık Sigortasının Tam Kapsayıcılık Düzeyi: On Yıllık Değerlendirme”, Çalışma Ortamı Dergisi, 162, (Ekim-Kasım-Aralık) 2019, s.20-23.
• YENİMAHALLELİ YAŞAR, Gülbiye/CEYHAN, Rasim: “Sağlık Güvencesinde Evrensel Sağlık Kapsamı ve Gelişimi”, Çalışma Ortamı Dergisi, 158, (Temmuz-Ağustos-Eylül) 2018, s.20-22.
• YILMAZ, Emine/ERDOĞAN, Seyfettin: “Medical Tourism: An Assessment on Turkey”, 10th International Conference on Knowledge, Economy and Management, 2012, s.1045-1060.
• YU, Ji Yun/KO, Tae Gyou: “A Cross-Cultural Study of Perceptions of Medical Tourism Among Chinese, Japanese and Korean Tourists in Korea”, Tourism Management, 33, 2012, s.80-88.