TÜRKİYE VE BİRLEŞİK KRALLIK’TAKİ TOPLU İŞ UYUŞMAZLIKLARININ ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARI İLE ÇÖZÜMLENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 2, 322 - 334

Mustafa Nalbant

https://doi.org/10.21492/inuhfd.1412108

Öz

Bu makale, Türkiye ve Birleşik Krallık’taki toplu iş ihtilaflarının alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri kullanılarak çözümlenmesini incelemeyi amaçlamaktadır. Söz konusu iki ülkede de bu toplu iş uyuşmazlıklarının alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri ile çözümlenmesi mümkündür ancak bu uyuşmazlıkların çözümü hususunda her iki ülkede farklı düzeyde zorlama unsurları kullanılmaktadır. Bu bağlamda, etkili uyuşmazlık çözümü için objektif bir değerlendirme yapabilmek adına ilgili Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) kriterleri referans noktası olarak kullanılmıştır. Bu kriterlerden olan hizmetlerin çeşitliliği ilkesi alternatif çözüm yöntemlerinin çeşitliliği ve eş zamanlı olarak kullanıcıların hizmetine sunulabilmesi, gönüllülük ilkesi tarafların uyuşmazlıkların çözümü için alternatif çözüm yöntemlerini seçme özgürlüğü ve bu yöntemleri kullanma hususunda zorlanıp zorlanmaması, profesyonellik ilkesi ise devletin çözüm sürecine müdahale etmekten kaçınması ve uyuşmazlık çözüm sistemlerinde işçi ve işveren temsilcilerinin eşit temsili anlamına gelmektedir. Bu makale ile, Birleşik Krallık sisteminin bazı hususlarda geliştirilmeye ihtiyacı olsa da belirtilen kriterleri yerine getirme konusunda Türk sistemine göre daha başarılı olduğunu ortaya koymak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları, Toplu İş İhtilafları, Türkiye, Birleşik Krallık

ALTERNATIVE DISPUTE RESOLUTIONS IN COLLECTIVE EMPLOYMENT DISPUTES IN TÜRKİYE AND THE UNITED KINGDOM

Öz

This paper aims to examine the settlement of collective employment disputes (CEDs) using alternative dispute resolution (ADR) techniques in both Türkiye and the United Kingdom (UK) where different levels of compulsion elements are employed for the resolution of CEDs via ADR methods. The evaluation of these methods is conducted according to pertinent International Labour Organization (ILO) criteria for effective dispute resolution, specifically focusing on the range of services pertaining to the diversity of available ADR methods and their simultaneous availability in Member States, voluntarism referring to the freedom of parties to select ADR methods for the resolution of CEDs, and professionalism refraining government from intervening in the process of CEDs resolution and necessitating equal footing of employees’ and employers’ representatives in systems regarding dispute resolution. Based on these considerations, the comparative assessments, taking the ILO criteria into account, indicate that the UK system, even though it needs improvement, is comparatively more compatible than the Turkish system in fulfilling the specified criteria.

Anahtar Kelimeler

Alternative Dispute Resolutions, Collective Employment Disputes, Türkiye, the United Kingdom

Kaynakça

• ACAS: “Acas Annual Report and Accounts 2022-2023”, https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/1002534/acas-ara-2020-2021-accessible.pdf, (Accessed: 11.12.2023)
• ADAMS, Zoe/BARNARD, Catherine/DEAKIN, Simon/BUTLIN, Sarah: Deakin and Morris’ Labour Law, Hart Publishing, 2021,
• AKTAY, Nizamettin/ARICI, Kadir/KAPLAN, Tuncay: İş Hukuku, 5.B, Gazi Kitabevi, Ankara, 2012.
• AKYİĞİT, Ercan: Toplu İş Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• BARROW, Charles, Industrial Relations Law, 2.B, Cavendish Publishing, Oxford, 2002.
• BOGG, Alan: The Democratic Aspects of Trade Union Recognition, 1.edn, Hart Publishing, London, 2009.
• BOOTH, Caroline/CLEMENCE, Michael/GARIBAN, Sara: Acas Collective Conciliation Evaluation, ACAS Research Paper, 2016.
• BOWERS, John: A Practical Approach to Employment Law, Oxford Publishing, Oxford, 2009.
• BROWN, Henry/MARRIOTT, Arthur: ADR: Principals and Practices, 3. edn, Sweet & Maxwell, London 2011.
• CAC, “Annual Report 2020-2021”, https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/1000362/CAC_Annual_Report_2020-_21.pdf, (Accessed:24.12.2023).
• CANBOLAT, Talat: “6356 Sayılı Kanun’da Barışçıl Çözüm Yolu Olarak Arabuluculuk” Çalisma ve Toplum, 2014.
• CANİKLİOĞLU, Nurşen: “6356 Sayılı Kanun’a Göre Grev Yasakları ve Grevin Ertelenmesi”, Çalışma ve Toplum, 4, 2013,
• CENTEL, Tankut: Labour Dispute Resolution in Turkey, Springer, Switzerland, 2019.
• CLARK, Nick/CONTREPOIS, Sylvie/JEFFERYS, Steve: “Collective and Individual Alternative Dispute Resolution in France and Britain”, The International Journal of Human Resource Management, 23(3), 2012.
• COLLINS, Hugh/EWING, Keith/MCCOLGAN, Aileen: Labour Law Text and Materials, Hart Publishing, Cambridge, 2005.
• CORBY, Susan: Arbitration in Collective Disputes: A Useful Tool in the Toolbox, ACAS Publishing, London, 2015.
• DBIS: “Industrial Action and the Law: Citizen's Right to Prevent Disruption”, 2006. https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/245553/06-553-industrial-action-citizen-guidance.pdf, (Accessed: 11.12.2023).
• DEMİRCİOĞLU, Murat/CENTEL, Tankut, İş Hukuku, 13.B, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2009.
• DIX, Gill/BARBER, Sir: “The Changing Face of Work: Insights from Acas”, Employment Relations, 2008.
• EKMEKÇİ, Ömer: Toplu İş Hukuku, 4.B, On iki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2023.
• GENNARD, John: “Voluntary Arbitration: The Unsung Hero”, Industrial Relation Journal, 40(4), 2009.
• GERNIGON, Bernard/ODERO, Alberto/GUIDO, Horacio: ILO Principles Concerning the Right to Strike, International Labour Organisation, Geneva, 1998.
• GRENIG, Jay: “Evolution of The Role of Alternative Dispute Resolution in Resolving Employment Disputes”, Dispute Resolution Journal, 71(2), 2016.
• GÜLER, Ekin: “Toplu İş Uyuşmazlıklarının Çözümünde Yüksek Hakem Kuruluna Başvurma ve Özel Hakeme Başvurma”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 19(3), 2015.
• GÜLER, Şerafettin: “Toplu İş Uyuşmazlıklarının Barışçı Yollarla Çözümünde Arabulucu, Görevli Makam ve Yetkili İşçi Sendikasının Fonksiyonları”, Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 5(13), 2016.
• HEERY, Edmund/NASH, David: Trade Union Officers and Collective Conciliation a Secondary Analysis, ACAS, 2011.
• IDS: Industrial Action, Thompson Reuters, 2021
• ILO: Application of International Labour Standards 2024 Report III (Part A) Report of the Committee of Experts on the Application of Conventions and Recommendations International Labour Conference 112th Session, 2024 https://www.ilo.org/resource/conference-paper/application-international-labour-standards-2024 (Accessed: 05.05.2024).
• ILO: Collective Bargaining: A Policy Guide, Geneva, 2015.
• ILO: Collective Dispute Resolution through Conciliation, Mediation and Arbitration: European and ILO Perspectives, Cyprus, 2007.
• ILO, Labour Disputes Systems: Guidelines for Improved Performance, International Training Centre of the International Labour Organization, 2013.
• ILO, Social and Labour Aspects of Economic Development: the ILO’s Approach, International Labour Office, Urbana, 1963.
• KOUKIADAKI, Aristea: Individual and Collective Labour Dispute Settlement Systems: A Comparative Review, ILO, 2020.
• KUTAL, Metin: “Türk Toplu İş Hukukunda Barışçıl Çözüm Yolları” İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 43, 1987.
• Ministry of Labour and Social Security: Labour Statistics, 2022. https://www.csgb.gov.tr/media/93643/calisma-hayati-istatistikleri_2022.pdf (Accessed: 05.02.2024).
• MOLLOY, Donna/LEGARD, Robin/LEWIS, Jane: Resolving Collective Disputes at Work: User Perspectives of Acas Collective Conciliation Services, ACAS, 2003.
• NARMANLIOĞLU, Ünal: İş Hukuku II Toplu İş İlişkileri, 3.B, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2016.
• ODAMAN, Serkan, “Resmi Arabuluculuk Sistemi ve Uygulamasındaki Sorunlar ile Çözüm Önerileri” Sicil İş Hukuku, 48, 2022.
• ÖZDEMİR, Eda/ESKİYÖRÜK, Serhat: “İş Hukuku Uyuşmazlıklarının Tahkim Yoluyla Çözümlenmesi” İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Dergisi, 17(67), 2020.
• POTOCNIK, Kristina/CHAUDHRY, Sara/BERNAL-VALENCIA, Marta: “Mediation and Conciliation in Collective Labor Conflicts in the United Kingdom”, in EUWEMA, Martin: Mediation in Collective Labor Conflicts, Springer, 2019.
• ŞAHLANAN Fevzi: Toplu İş Hukuku, 1.B, On iki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2020,
• SMITH, Ian/BAKER, Aaron/WARNOCK, Owen: Employment Law, 13. edn, Oxford University Press, 2017.
• SUR, Melda: İş Hukuku Toplu İlişkiler, 10.B, Turhan Yayıncılık, Ankara, 2022.
• SUR, Melda: Uluslararası Normlar ve 6356 Sayılı Kanun’un Toplu İş Sözleşmeleri ve Grev Hakkındaki Hükümleri, 15, 2013.
• TAYLOR, Stephan/EMIR, Astra: Employment Law: An Introduction, 15. edn, Oxford University Publishing, 2019.
• TUNCAY, Can/KUTSAL, Burcu: Toplu İş Hukuku, 5.B, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2016.
• TUNCAY, Can/KUTSAL, Burcu: Toplu İş Hukuku, 7.B, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2019.
• YAMAN, Erkan: Toplu İş Uyuşmazlıklarında Barışçı Çözüm Yolları, 1.B, Seçkin Yayıncılık, 2023.
• YÜREKLİ, Sabahattin: “Toplu İş Uyuşmazlıklarında Yüksek Hakem Kurulu Kararları” İMHFD, 5, 2020.