Uluslararası silah ticareti, yalnızca güç dengelerini değil, sivillerin korunmasına ilişkin insancıl hukuk normlarının uygulanabilirliğini ve devletlerin uluslararası sorumluluklarını da doğrudan etkilemektedir. 2013 yılında kabul edilen Silah Ticareti Antlaşması (STA), bu alandaki ilk küresel bağlayıcı çerçeve olmakla birlikte, uygulamadaki etkinliği tartışmalıdır. Nikaragua v. Almanya davası, bir devletin STA’ya taraf olmaması halinde antlaşmaya dayanamamasının doğurduğu hukuki sonuçları görünür kılmıştır.
Mevcut literatürde dava çoğunlukla Soykırım Sözleşmesi ve Cenevre Sözleşmeleri bağlamında ele alınmış, STA’nın rolü ise sınırlı incelenmiştir. Bu makale, söz konusu boşluğu doldurarak davayı STA’nın etkinliği açısından değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
Çalışmada yöntem olarak normatif analiz benimsenmiş; Uluslararası Adalet Divanı içtihadı, STA hükümleri ve Uluslararası Hukuk Komisyonu (UHK)’nun 2001 Taslak Maddeleri birlikte incelenmiştir. Bulgular, STA’nın 6. ve 7. maddelerindeki mutlak yasaklar ve risk değerlendirmesi yükümlülüklerinin teorik olarak güçlü bir çerçeve sunduğunu; ancak belirsiz normatif ifadeler, yaptırım eksiklikleri, raporlama yükümlülüklerinin ihlali ve büyük silah ihracatçılarının taraf olmaması nedeniyle pratikte sınırlı işlev gördüğünü ortaya koymaktadır.
Makalenin temel çıktısı, STA’nın eksikliklerinin devlet sorumluluğu hukuku aracılığıyla tamamlanabileceğini göstermesidir. Taraf devletler bakımından ihlaller doğrudan antlaşma temelli sorumluluk doğururken, taraf olmayan devletler bakımından yardım ve teşvik sorumluluğu (Taslak Maddeler m. 16) ve erga omnes yükümlülükler sorumluluğu gündeme getirmektedir. Bu yaklaşım, STA ile devlet sorumluluğu rejimini bütüncül bir çerçevede ele alarak, literatüre özgün bir katkı sunmaya çalışmaktadır.
Silah Ticareti Antlaşması (STA) Uluslararası Adalet Divanı Devletlerin Sorumluluğu Erga Omnes Yükümlülükler Özen Yükümlülüğü
İnÜHFD’ye gönderilen makalenin etik kurul izni veya herhangi bir özel izne ihtiyacı yoktur.
The international arms trade not only shapes power balances but also directly affects the implementation of humanitarian law norms concerning the protection of civilians and the international responsibility of states. The Arms Trade Treaty (ATT), adopted in 2013, constitutes the first global binding framework in this field; however, its effectiveness in practice remains contested. The Nicaragua v. Germany case has highlighted the legal consequences arising when a state cannot rely on the ATT due to its non-party status.
Existing literature has largely analysed the case through the Genocide Convention and the Geneva Conventions, while the role of the ATT has remained underexplored. This article aims to fill that gap by assessing the case in terms of the ATT’s effectiveness.
The study employs a normative analysis, drawing upon UAD jurisprudence, the provisions of the ATT, and the 2001 Draft Articles on State Responsibility of the International Law Commission. The findings indicate that Articles 6 and 7 of the ATT, which establish absolute prohibitions and risk-assessment obligations, provide a theoretically robust framework. Nevertheless, vague standards, lack of enforcement mechanisms, deficiencies in reporting obligations, and the non-participation of major arms exporters significantly limit its practical impact.
The main contribution of the article is to demonstrate how the shortcomings of the ATT can be complemented by the regime of state responsibility. For state parties, violations directly give rise to treaty-based responsibility, while for non-parties, responsibility may still arise under the duty not to aid or assist (Article 16 of the UHK Articles) and erga omnes obligations. By integrating the ATT with the framework of state responsibility, this article provides a holistic analysis and offers an original contribution to the existing literature.
Arms Trade Treaty (ATT) International Court of Justice State Responsibility Erga Omnes Obligations Due Diligence
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Public Law (Other) |
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Early Pub Date | November 22, 2025 |
| Publication Date | November 25, 2025 |
| Submission Date | September 9, 2025 |
| Acceptance Date | November 15, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 16 Issue: 2 |