Preparation Process in First Reading and Writing Teaching: Primary School Teacher’s Experiences

Year 2025, Volume: 9 Issue: 1, 115 - 131, 31.03.2025

Zuhal Çeliktürk Sezgin , Gülşah Erkan

Abstract

In the first grade of primary school, students begin to learn reading and writing. This process is called “First reading and writing teaching”. In the Turkish Lesson Curriculum, “Sound-Based First Reading and Writing Teaching” has been adopted as a method in literacy teaching. The sound-based first reading and writing method consists of three stages: “preparation for first reading and writing”, “starting and progressing in first reading and writing” and “independent reading and writing”. The preparation stage for reading and writing covers the period before phonics instruction. The aim of the study is to determine the experiences of primary school teachers regarding the preparation process for first reading and writing. In this study, which was conducted based on teachers' views, phenomenological research design, one of the qualitative research approaches, was used. The data of the study were obtained from primary school teachers who taught first grades before. The data were collected using a semi-structured interview form and analysed using content analysis method. According to the findings obtained from the research, it was determined that primary school teachers take students' readiness levels into consideration when planning the preparation process for first reading and writing. In addition, they usually allocate about two weeks for the reading and writing preparation process. In this process, it was determined that activities that develop students’ motor skills such as line work, colouring and cut-and-paste were included. Play dough, crayons and interactive board are the educational materials that teachers use the most in this process. The methods most frequently used by primary school teachers in the process of preparation for reading and writing are demonstration, lecture method and educational games. In addition, they stated that they used textbooks, supplementary resources, and internet resources as sources.

Keywords

First grade of primary school, primary school teacher, first reading and writing teaching, preparation for first reading and writing

İlk Okuma Yazma Öğretiminde Hazırlık Süreci: Sınıf Öğretmenlerinin Deneyimleri

Abstract

İlkokul birinci sınıfta öğrenciler okuma ve yazmayı öğrenmeye başlarlar. Bu süreç alanyazında “İlk okuma ve yazma öğretimi” olarak adlandırılmaktadır. Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda ilk okuma yazma öğretiminde yöntem olarak “Ses Esaslı İlk Okuma Yazma Öğretimi” benimsenmiştir. Ses esaslı ilk okuma yöntemi üç aşamadan oluşur: “ilk okuma yazmaya hazırlık”, “ilk okuma yazmaya başlama ve ilerleme” ve “bağımsız okuma ve yazma”. İlk okuma yazmaya hazırlık aşaması, ses öğretimine geçmeden önceki süreyi kapsamaktadır. Araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin ilk okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına ilişkin deneyimlerini belirlemektir. Öğretmen görüşlerine dayalı olarak yürütülen bu çalışmada, nitel araştırma yaklaşımlarından fenomenolojik araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmanın verileri, birinci sınıfları okutmuş sınıf öğretmenlerinden elde edilmiştir. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmış ve içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, sınıf öğretmenlerinin ilk okuma yazmaya hazırlık sürecini planlarken öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeylerini dikkate aldıkları belirlenmiştir. Ayrıca okuma yazmaya hazırlık sürecine, genellikle iki hafta kadar süre ayırmaktadırlar. Bu süreçte, çizgi çalışmaları, boyama ve kes-yapıştır gibi öğrencilerin motor becerilerin geliştiren çalışmalara yer verildiği belirlenmiştir. Oyun hamuru, boya kalemleri ve etkileşimli tahta, öğretmenlerin bu süreçte en çok kullandıkları eğitim materyalleridir. Sınıf öğretmenlerinin okuma yazmaya hazırlık sürecinde en çok kullandıkları yöntemler ise gösterip yaptırma, düz anlatım yöntemi ve eğitsel oyunlardır. Ayrıca, kaynak olarak ders kitaplarından, yardımcı kaynaklardan ve internet kaynaklarından yararlandıklarını belirtmişlerdir.

Keywords

İlkokuma ve yazma öğretimi, İlkokuma yazmaya hazırlık, İlkokul birinci sınıf, sınıf öğretmeni

References

• Aktaş Usta, P., & Şahin, A. E. (2023). İlkokul birinci sınıfta okuma yazmaya hazırlık dönemi uygulamalarının nitel bir analizi. TEBD, 21(3), 1952-1974. https://doi.org/10.37217/tebd.1340688
• Akyol, H. (2018). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. (16. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Arı, A., & Özcan, E. (2016). Birinci sınıf öğrencilerinin okul olgunluğu düzeylerinin, okuma yazmayı öğrenmelerine etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (47), 74-90.
• Arslantaş, H. İ., & Cinoğlu, M. (2010). İlkokuma yazma öğretiminde ses temelli cümle yöntemiyle çözümleme yönteminin karşılaştırılması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 81-92.
• Aykaç, M., & Köğce, D. (2021). Eğitsel oyunlar ile matematik öğretimi. (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Babayiğit, Ö., & Erkuş, B. (2017). İlk okuma yazma öğretimi sürecinde sorunlar ve çözüm önerileri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 271-284. https://doi.org/10.17556/erziefd.334982
• Başar, M., & Tanış Gürbüz, H. M. (2020). İlk okuma ve yazma öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 8(1), 1-20. https://doi.org/10.35233/oyea.666563
• Bay, Y. (2010). Ses temelli cümle yöntemiyle ilk okuma yazma öğrenen ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okuma yazma hızları ve okuduğunu anlama düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 257-277.
• Berk, L. E. (2014). Development through the lifespan. (6th Ed.). Pearson Education.
• Bilir, A. (2005). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin özellikleri ve ilk okuma yazma öğretimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(1), 87-100.
• Boyer, N., & Ehri, L. C. (2011). Contribution of phonemic segmentation instruction with letters and articulation pictures to word reading and spelling in beginners. Scientific Studies of Reading, 15(5), 440–470. https://doi.org/10.1080/10888438.2010.520778
• Bozgün, K. (2022). Sınıf öğretmenlerinin covid-19 sürecinde ilkokuma ve yazma öğretimi deneyimleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3), 1026-1040. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2022..-1096803
• Carrell, P. L. (1988). Some causes of text-boundedness and schema interference in ESL reading. P. L. Carrell, J. Devine, & E. Eskey (Eds.), Interactive approaches to second language reading (pp. 103-113). New York: Cambridge University Press.
• Clay, M. M. (2010). How very young children explore writing. Pearson
• Creswell, J. W. (2023). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.). (Gözden Geçirilmiş 7. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çelenk, S. (2019). İlkokuma yazma programı ve öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Demir, S., & Kale, M. (2023). Okul öncesi eğitim durumlarına göre öğrencilerin ilkokula hazırbulunuşluk düzeylerinin belirlenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 21(1), 78-96. https://doi.org/10.37217/tebd.1187736
• Demirel, Ö. (2017). Öğretim ilke ve yöntemleri: Öğretme Sanatı. (23. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Entwisle, D. R., & Alexander, K. L. (1998). Facilitating the transition to first grade: The nature of transition and research on factors affecting it. The Elementary school journal, 98(4), 351-364. https://doi.org/10.1086/461901
• Erbaş, Y. H. (2021). Covid-19 salgını döneminde eğitim: İlkokuma yazma öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2), 360-380. https://doi.org/10.16916/aded.851724
• Erkan, S., & Kırca, A. (2010). Okul öncesi eğitimin ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okula hazır bulunuşluklarına etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 94-106.
• Farrell, T. S. C. (2002). A strategic approach to teaching reading. Nanyang Technological University & National Institute of Education, 21(2), 133-140.
• Gökalp, M. (2019). Öğretim ilke ve yöntemleri. (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Güneş, F. (2019). İlkokuma yazma öğretimi: Yaklaşım ve modeller. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Harmandar, D., & Arıkan, A. (2020). Erken okuryazarlık becerilerine yönelik dil destek çalışmalarında ailelerin tercihleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(4), 1183-1203. https://doi.org/10.16916/aded.774896
• Kargın, T., & Karataş, A. (2021). Sınıf öğretmenlerinin gözünden küresel salgın sürecinde uzaktan eğitim aracılığıyla ilk okuma yazma öğretimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(4), 1264-1284. https://doi.org/10.16916/aded.982002
• Kırbaş, A. (2018). The effect of interactive whiteboard applications supported by visual materials on middle school students' listening comprehension and persistence of learning. Universal Journal of Educational Research, 6(11), 2552-2561. https://doi.org/10.9761/JASSS243610.13189/ujer.2018.061120.
• Kuşdemir Kayıran, B., & Karabay, A. (2012). A study on reading comprehension skills of primary school 5th grade students--Learning basic reading and writing skills through phonics-based sentence method or decoding method. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(4), 2854-2860.
• Maviş, F. Ö., Özel, Ö., & Aslan, M. (2014). İlk okuma yazma öğretiminde cümle çözümleme ve ses temelli cümle yönteminin öğretmen görüşleri doğrultusunda karşılaştırılması (Tokat İli Örneklemi). The Journal of Academic Social Science Studies, 8(28), 481-494. https://doi.org/10.9761/JASSS2436
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. SAGE.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] MEB (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20195716392253-02-T%C3%BCrk%C3%A7e%20%C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1%202019.pdf adresinden 18 Ekim 2024 tarihinde erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2024). İlkokul Türkçe Dersi Öğretim Programı (1, 2, 3 ve 4. Sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/ adresinden 2 Kasım 2024 tarihinde erişilmiştir.
• Northcote, M., Mildenhall, P., Marshall, L., & Swan, P. (2010). Interactive whiteboards: Interactive or just whiteboards?. Australasian Journal of Educational Technology, 26(4), 494-520.
• Özcan, A. F. ve Özcan, A. O. (2016). İlk okuma yazma öğrenmede çocukların yaşadıkları güçlükler, nedenleri ve çözüm önerileri: Nitel bir araştırma. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 69-103. https://doi.org/10.17336/igusbd.61470
• Özcan, A. F., & Saydam, E. N. (2021). İlkokul birinci sınıf öğretmenlerinin Covid 19 salgın sürecinde ilk okuma yazma öğretimine yönelik algıları. Journal of Interdisciplinary Education: Theory and Practice, 3(2), 62-86. https://doi.org/10.47157/jietp.949255
• Özdemir, G., Kanak, M., & Bilbay, A. (2023). Okul öncesi öğretmenlerinin teknolojik araç gereç kullanımı. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 42(2), 563-606. https://doi.org/10.7822/omuefd.1306905
• Petscher, Y., Cabell, S. Q., Catts, H. W., Compton, D. L., Foorman, B. R., Hart, S. A., ... & Wagner, R. K. (2020). How the science of reading informs 21st‐century education. Reading research quarterly, 55(S1)267-282. https://doi.org/10.1002/rrq.352
• Pressley, M., Wharton-McDonald, R., Allington,R., Block,C. C., Morrow,L., Tracey, D., Baker,K., Brooks, G., Cronin, J., Nelson, E., & Woo, D. (2001) A study of effective first-grade literacy instruction. Scientific Studies of Reading, 5(1), 35-58. https://doi.org/10.1207/S1532799XSSR0501_2
• Sağırlı, M., & Coşkun, L. (2021). Öğrencilerin okul olgunluklarının okuma yazma sürecine etkisi. OPUS International Journal of Society Researches, 17(37), 4072-4103. https://doi.org/10.26466/opus.913538
• Snow, C. E., Burns, M. S., & Griffin, P. (Eds). (1998). Preventing reading difficulties in young children. National Research Council Washington, DC: National Academic Press.
• Şahin, M., & Karakuş, F. (2023). Ortaokul matematik öğretmenlerinin oran-orantı konusunun öğretiminde kullandıkları örneklere ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(4), 1213-1234. https://doi.org/10.34056/aujef.1108729
• Tok, Ş., Tok, T. N., & Mazı, Ö. A. (2008). İlkokuma yazma öğretiminde çözümleme ve ses temelli cümle yöntemlerinin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 53(53), 123-144.
• Tomlinson, C. A. (2001). How to differentiate instruction in mixed-ability classrooms. (2nd Edition). ASCD.
• Tracey, D. H., & Morrow, L. M. (2006). Lenses on reading: An Introduction to theories and models. (2th Ed.). New York: Guilford Publications.
• Trapp, C. M. (1995). The effects of school entry age and gender on reading achievement scores of second grade students. Retrieved from ERIC Database. (ED379633).
• Tutal, Ö., & Oral, B. (2015). İlk okuma-yazma öğrenmede okula başlama yaşının okuma-yazma başarısına etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (24), 96-121. https://doi.org/10.14582/DUZG
• Vural, M. (2005). En Son Değişiklikleriyle İlköğretim Okulu Ders Programları ve Öğretim Kılavuzu (1.-5. Sınıf). Erzurum: Yakutiye Yayıncılık.
• Wijaya, R. G., Darizal, D., Sabillah, M. I., Annasai, F., & Fitri, E. S. M. (2024). The effect of playing playdough and collage on improving fine motor skills in early childhood in terms of independence. Retos, 51, 1146–1152. https://doi.org/10.47197/retos.v51.101396
• Wilson, K. M., & Trainin, G. (2007). First-grade students' motivation and achievement for reading, writing, and spelling. Reading Psychology, 28(3), 257-282.
• Xu, Y. (2008). Children’s social play sequence: Parten’s classic theory revisited. Early Child Development and Care, 180(4), 489-498. https://doi.org/10.1080/03004430802090430
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (Genişletilmiş 9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, F., & Kayahan Yüksel, D. (2022). Uzaktan eğitim yoluyla sunulan ilk okuma-yazma öğretimine yönelik öğretmen görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 56-68.
• Yılmaz, E. O., & Toker, T. (2022). COVID-19 Salgını öğretmenlerin dijital yeterliklerini nasıl etkiledi?. Milli Eğitim Dergisi, 51(235), 2713-2730. https://doi.org/10.37669/milliegitim.896996