10. ASRA KADAR AFGANİSTAN’DA TÜRK VARLIĞI

Year 2020, Volume: 3 Issue: 5, 14 - 23, 31.12.2020

Ali Ahmetbeyoğlu

Abstract

Afganistan, Orta Asya’nın güneye açılan en önemli kapısı ve güneye Hindistan’a inen yolların kesişme noktasıdır. Bu konumu Afganistan’ı tarih boyunca çeşitli orduların istila ve işgaline maruz bırakmıştır. Coğrafi özelliklerinden dolayı ilk defa M.Ö. 500’lü yıllarda İran hükümdarı Daru tarafından işgal edilen bölge, iki asra yakın İranlılar’ın elinde kalmıştır. Büyük İskender’in ordularının işgali (M.Ö. 331), Grek asıllı Baktriana Devleti’nin hâkimiyetinden sonra (M.Ö. 187) Afganistan’da Türk asıllı oldukları iddia edilen İskitler olarak bilinen Sakalar ( 50-125), Kuşanlar (125-480), 480 yıllarından sonra ise Akhunlar hüküm sürmüşlerdir. Bir Türk kavmi olan Akhunlar buralarda bir asır devam eden bir devlet tesis etmişlerdir. Bu gün Afganistan’da yaşayan Halaçlar bunlardan neş’et etmişlerdir. Afganistan Türk kültürü ve tarihi için yabancı olmayan stratejik coğrafyadır. Aynı zamanda Doğu ve Batı Türkistan’a açılan önemli bir kapı konumundadır.

Keywords

Sakalar, Akhunlar, Göktürkler

References

• A. Ahmetbeyoğlu (Yayına Hazırlayan), Afganistan Üzerine Araştırmalar, İstanbul 2002.
• M. Saray, Afganistan ve Türkler, İstanbul 1987. O.Yazıcı-R. Özman, ‘‘Afganistan’da Prehistorya Çalışmaları’’, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, cilt 17, sayı 2.
• E. Yıldırım, Androvo Kültürü, Mimar Sinan Güzel sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, 2017.
• İ. Kafesoğlu, Türk Millî Kültürü, İstanbul 1997.
• Herodotos, Herodot Tarihi, İstanbul 1973.
• W.M. McGovern, The Early Empires of Central Asia, Chapel Hill-North Caroline 1939.
• E. Çağrı Mızrak, Bozkır Kavimleri, İstanbul 2017. S. Cöhce, ‘‘İlkçağda Hindistan’da Türk Varlığı’’, Hindistan Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, I/1, 2001.