HÜSREV GEREDE SİYASİ HATIRALARIM 1 İRAN

Year 2022, Volume: 5 Issue: 8, 119 - 132, 27.06.2022

Zühre Nur Celep

Abstract

Rıdvanbeyoğlu Hüsrev Gerede (1884-1966), 1884 yılında Edirne’de dünyaya geldi. Askeri bir eğitim alan Gerede, Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşına katıldı. O, 1919 yılında Atatürk’ün mahiyetinde Samsun’a ilk ayak basanlardan biridir. Havza, Amasya, Ankara, Sivas, Erzincan ve Erzurum bölgeleri dolaşarak milli kongrelerin ve heyeti temsiliyenin çalışmalarına katılmıştır. Son Osmanlı Mebusan Meclisinde Anadolu ve Rumeli adına Trabzon mebusu olarak İstanbul’a gönderilmiştir. Bunun yanı sıra Birinci Büyük Millet Meclisine katılanlar arasındadır. Kendisi, göstermiş olduğu başarılar dolayısıyla İstiklal Madalyası ile ödüllendirilmiştir. 1930 yılında Ağrı ayaklanması nedeniyle yaşanan sınır problemlerini çözmesi amacıyla Tahran büyükelçiliğine elçi sıfatıyla tayin edilmiştir. Gerede, bu görevi 1934 yılına kadar başarıyla ifa etmiştir. “Siyasi Hatıralarım 1: İran” başlığıyla kaleme alınan ve Vakit Matbaası tarafından 1952 yılında basılan bu eser, Gerede’nin İran’daki elçilik döneminde tanık olduğu siyasi, sosyal ve kültürel olaylara hasredilmiştir. Bunun yanı sıra söz konusu eserde az da olsa elçiliği sonrası dönemden bahsedilerek bilhassa 2. Dünya Savaşı’nda İran’da yaşanan olayların kısaca genel çerçevesi çizilmiştir. Kitap “İlk Söz” ve “Son Söz” ismini verdiği bölümler de dahil toplam 27 bölümden oluşmaktadır.

Keywords

Hüsrev Gerede, Türkiye, İran

References

• MUSTAFAVİ, S. M., Ruykerd-hayi Siyasi, Ferhengi-yi Muhammed Ali Furuği Der Dovran-ı Kacar, Faslname-yi Tarih-i Pejuhi (Mecelle-yi Encümen-i İlmi Guruh-u Tarih-i Daneşgah-ı Firdevsi, Meşhed), S. 23, 2014, s. 107-122. TULUİ’İ, M., Bazigeran Asrı Pehlevi, 1998. BEYDİLİ, A. A., RIZAYİ, S. A., GOLCAN, M., ALİSUFİ, A., Reza Şah ve Proje-yi Tarihnevisi Nasyonalisti Der İran. Came-yi Şenasi Tarihi, Tahran 2018, s. 46-77.