Gerçek Dijital Uçurum: Tüketiciye Karşı Vatandaş

Year 2013, Volume: 2 Issue: 4, 13 - 21, 01.11.2013

Şermin Tekinalp

Abstract

Yeni medya çalışmaları birçok açıdan ele alınabilir. Bu konuda Faydalı olabilecek bir yaklaşım, yeni medyayı farklı perspektifler içinde değerlendirirken kullanıcı veya tüketici açısından incelemektir. Araştırmacılar, izleyici açısından yapılan araştırmalar konusunda üç öne çıkan yaklaşımdan bahsediyorlar:

• Bunlardan birincisi izleyiciyi alınıp satılan bir mal olarak (commodity) görme yaklaşımıdır. Bu yaklaşıma göre izleyici medya sistemi tarafından reklamcılara ve sponsorlara ikna edilerek satılmak için üretilen bir maldır.

• İkincisi, İzleyici medyanın ürettiği bilgi ve eğlenceyi tüketen kişilerdir.

• Üçüncüsü de İzleyiciyi korunmaya muhtaç bir kurban olarak gören yaklaşımdır. Bu yaklaşım akademik çevrelerde genellikle kullanılan bir yaklaşımdır. Belli içerikteki medya mesajlarına sürekli maruz kalan bireyler üzerinde araştırmalar yapılır.

Araştırmacıların bu konuda göz ardı ettikleri bir durum vardır. Bu da izleyicin giderek görmezden gelinen bir kamu alanı paylaşanı olarak onun vatandaşlık kişiliğidir. Bu vatandaş dediğimiz birey, kamunun bir paylaşıcısıdır. Medya, bu izleyiciye medya tecimselleşmeden önce, daha doğrusu, sadece kamu yararına yayın yaptığı zamanlarda da hizmet vermiştir.

Kamu hizmeti verilen bu izleyici bugün de aynı izleyicidir. Bir başka deyişle şimdi tecimsel iletilere maruz kalan vatandaş birey, aynı vatandaş bireydir.

Medyanın tamamen kamusal amaçlarla hizmet verdiği dönemlerde, belki az miktarda tecimsel reklamlar da vardı, ama medya bugün göründüğü şekilde tecimselleşmemişti. Kamusal medya o zamanlar kamu yararını ön plana alıyordu. Bir vatandaş olarak izleyicinin gereksinimleri ile tüketici izleyicinin gereksinimleri doğrultusunda giderek genişleyen açık, sanırım yeni medyayı açıklamamız konusunda bize yardımcı olacaktır. Ana akım çalışmalar yeni medyayı bir dijital dönüşüm olarak açıklasa da, ben yeni medyayı vatandaş birey ile tüketici birey arasındaki farkın büyümesi olarak görüyorum ve bana göre gerçek dijital uçurum, tüketici birey ile vatandaş birey arasındaki uçurumdur.

Keywords

dijital, tüketici

References

• Original: The Real Digital Divide: Citizens versus Consumers. In L.A.Lievrouw & S.Livingstone (ed.), Handbook of New Media(pp.449-458).London:SagePublications.