Kadınlarda Olası Kariyer Sonlandırma Nedenlerini Belirlemeye Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Year 2010, Volume: 12 Issue: 4, 33 - 50, 01.12.2010

Arş. Gör.tarık Totan Öğr. Gör.tayfun Doğan

Abstract

Ülkemizde kariyer değerlendirmeye yönelik kullanılan ölçeklerin büyük bir kısmı Batı dünyasından uyarlanmıştır. Ancak bu ölçeklerinin hemen hepsi Batıda yaşayan erkekler temel alınılarak geliştirildiği için kadınlara uygulandığında geçerliği ve güvenirliği tartışma konusu olmaktadır. Günümüzde kadınların kariyer gelişiminin ve kariyer sonlandırma nedenlerinin erkeklerden oldukça farklı olduğu görüşü giderek uzmanlarca kabul görmektedir. Bu araştırmada Cook, Heppner ve O’Brien (2005)’nin kadınların kariyer örüntülerinin temelinde etnik ve toplumsal cinsiyet rollerinin yer aldığını savundukları ekolojik modellere dayanan kadınlarda olası kariyer sonlandırma nedenleri ölçeğinin geliştirme çalışması yürütülmüştür. Ölçeğin geliştirilmesi çalışmasının ilk aşamasında alanyazın ve küçük bir gruptan elde edilen nitel veriler aracılığıyla 25 maddelik bir madde havuz oluşturulmuştur. Uzman görüşlerinin ardından hazırlanan denemelik form 2007-2008 öğretim yılında Abant İzzet Baysal Üniversitesinde farklı fakültelere devam eden 356 kadın katılımcıya uygulanmıştır. Tek grup üzerinden yürütülen geçerlik ve güvenirlik çalışması sonrasında “çocuk sorumluluğu”, “eşin önceliği” ve “iş yaşamı sorunları” olarak isimlendirilen 3 alt ölçekli 14 maddeli bir ölçek elde edilmiştir.

Keywords

Kadın, kariyer sonlandırma, kariyer değerlendirme, geçerlik, güvenirlik

The Development Of A Scale To Determine The Causes Of Possible Career Termination Of Women

Abstract

Most of the scales to assess the careers are standardized from Western cultures’ male population. Therefore, there becomes handicap when they are used for female population. Today, the career development and discontinuous causes of women are accepted as different from men. In this research, the development of a scale to determine the causes of possible career discontinuous of women is conducted, that is based on the ecological model of Cook, Heppener, and O’Brien (2005) in which they believe that the career patterns of woman are based on ethnic and social gender roles. During the first step, an item pool of 25 items is established by qualitative data obtained from literature and small groups of women. After the specialists’ views, a pilot form is conducted to 356 women participants from Abant Izzet Baysal University during 2007-2008 education years. After the validity and reliability studies, a scale which consists of 14 items with 2 subscales, named as “responsibility of child”, “spouse priority”, and “work life problems”.

Keywords

Woman, career termination, career assessment, validity, reliability

References

• Aytaç, S. (2001). Örgütsel davranış açısından kişiliğin önemi. İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 3(1).
• Aytaç, S. ve Bayram, N. (2001). Üniversite gençliğinin iş ve eş seçimindeki etkin kriterlerin analitik hiyerarşi süreci (Ahp) il analizi. İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 3(1).
• Aytaç, S. ve Keser, A. (2002). İşsizliği çalışan bireyler üzerindeki etkisi: İşsizlik kaygısı İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 4(1).
• Bierema, L.L. (1998). A Synthesis of Women’s Career Development Issues. New Directions For Adult And Continuning Education, 80, 95-103.
• Brumit Kropf, M. (1998). Women’s Development and Part-Time Arrangements. New Directions For Adult Countinuing Education, 80, 43-51.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı. İstatistiki Araş- tırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. (8. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Clark, L. A. ve Watson, D. (1995). Constructing validity: Basic issues in objective scale development. Psychological Assessment, 7(3), 309-319.
• Coakes, S. J. (2005). SPSS: Analysis without anguish: Version 12.0 for Windows. Melbourne: John Wiley and Sons.
• Cook, E. P., Heppner, M. J. ve O’Brien, K. M. (2002). Career development of women of color and white women: Assumptions, conceptualization, and interventions from an ecological perspective. The Career Development Quarterly, 50, 291- 305.
• Cook, E. P., Heppner, M. J. ve O’Brien, K. M. (2005). Multicultural and gender influences in women’s career development: An ecological Perspective. Multicultural Counseling and Development, 33, 165-179.
• DeVellis, R. F. (2003). Scale development: Theory and applications (2. Baskı). California: Sage publications.
• Field, A. (2005). Discovering Statistics Using SPSS. Londra: Sage Publications.
• Gybers, N.C., Heppner, M.J. ve Johnston, J.A. (1998). Career Counseling. Process, Issues, and Techniques. Massachusetts: Allyn and Bacon. Hair, J. F., Black, B., Babin, B., Anderson, R.
• E., ve Tatham, R. L. (2006). Multivariate Data Analysis. Upper Saddle River: Prentice Hall.
• Hawley McWhiter, E. (1997). Perceived barriers to education and career: Ethnic and gender differences. Journal of Vocational Behaviour, 50, 124-140.
• Herr, E.L. ve Cramer, S.H. (1996). Career Guidance and Counseling Through the Lifespan: Sytematic Approaches (5. Baskı). New York: Harper Collins College Publihers.
• Hewlett, S. A. ve Luce, C. B. (2000). Çıkışlar ve Girişler. Yetenekli kadınları başarı yolunda tutmak. İçinde: Yetenek Yönetimi, Harvard Business Review. İstanbul: Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası.
• Kline, R. B. (2005). Principles and practice of Structural Equations Modeling. New York: Guilford.
• Marks, G. ve Houston, D.M. (2002). The Determinants Of Young Women’s Intentions About Education, Career Development And Family Life. Journal Of Education And Work, 15(3), 321-336.
• Meyers, L. S., Gamst, G. ve Guarino, A.J. (2006). Applied Multivariate Research. Design and Interpretation. California: Sage Publication Inc.
• Mott, V. W. (1998). Women’s career development in midlife and beyond. Directions for Adult and Contiunuing Education, 80, 25-33.
• Noar, S. M. (2003). The role of structural equation modeling in scale development. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 10(4), 622- 647.
• Oğuzlar, A. (2003). Veri ön işleme. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21, 67-76
• Schumacker, R. E., ve Lomax, R. G. (2004). A Beginner's Guide to Structural Equation Modeling. New Jersey: Lawrence Erlbaum Ass.
• Özer, A. (2004). Bankacılık sektöründe kişiliğin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Özer, A. (2005). İyi izlenim ölçeğinin hazırlanması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 105-122.
• Pınarcıoğlu, N. Ş. (2006) Kentlerde kadınların işgücü ve istihdama katılım sorunları: İzmit örneği. Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Raykov, T. ve Marcoulides, G. A. (2006). A first course in structural equation modeling. (2. Baskı). New Jersey: Lawrance Erlbaum Ass.
• Rosenbloom, J.L., Ash, R.A., Dupont, B. ve Coder, L. (2008). Why Are So Few Women Information Technology? Assessing The Role Of Personality In Career Choices. Journal of Economic Psychology, 29(4), 543-554.
• Schreiber, P.J. (1998). Women’s Career Development Patterns. New Directions For Adult And Continuning Education, 80, 5-13.
• Sharf, R. S. (2002). Appliying Career Development Theory to Counseling. California: Brooks and Cole Pub.
• Smart, R. M. (1998). Career Stages In Australian Professional Women: A Test Of Super’s Model. Journal of Vocational Behaviour, 52, 379-395.
• Şimşek, Ö. F. (2008). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş: Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayıncılık. Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2007). Using Multivariate Statistics (5. Baskı). Boston: Allyn and Bacon.
• TÜİK. (2008). Türkiye İstatistik Kurumu. Hane Halkı İş Gücü Anketi Sonuçları. İnternetten 28.Ocak.2009 tarihinde www.die.gov.tr adresinden alınmıştır.
• Wentling, R. M. (1998). Work and Family Issues: Their Impact on Women’s Career Development. New Directions For Adult And Continuning Education, 80, 15-24.
• Worthington, R. L. ve Whittaker, T. A. (2006). Scale development research: A content Analysis and recommendations for best practices. The Counseling Psychologist, 34, 806-838.