Bu çalışma, XV. asrın en hacimli manzum eserlerinden kabul edilebilecek olan Yenbû-ı Hikmet ve Yenbû-ı Hikmet’in temel kaynaklarından biri olan Mirsâdu’l-İbâd’ın karşılaştırması üzerinedir. Yenbû-ı Hikmet her ne kadar katalog kaydında ve eser zahriyesinde Pîr Hüsâmeddîn Uşşâkî’ye atfedilmiş olsa da araştırmamız neticesinde eserin Uşşâkî mahlaslı bir XV. asır şâiri tarafından kaleme alındığı anlaşılmıştır. Eser, 855 (1451-1452) yılında Uşşâkî tarafından XV. asırda Türkçe kaleme alınmış dinî-tasavvufî bir mesnevi olup Candaroğlu İsmâil Şah’a ithaf edilmiş önemli mesneviler arasındadır. Mirsâdu’l-İbâd ise Necmeddîn-i Dâye er-Râzî (v. 654/1256) tarafından sûfînin seyr ve sülûkunu anlatmak üzere yazılmış önemli bir eserdir.

Bu çalışmada hem Türk dil tarihi ve mesnevî edebiyatı açısından hem de Mirsâdu’l-İbâd adlı tasavvuf klasiğinden yapılmış telif-tercüme olması yönüyle önemli bir mesnevi olan Yenbû-ı Hikmet üzerine hazırlanan bu çalışmada Yenbû-ı Hikmet’in temel kaynağı olduğunu düşündüğümüz Mirsâdu’l-İbâd ile karşılaştırılması yapılarak iki eserin benzer ve farklı yönleri üzerinde durulmuştur. Ayrıca Uşşâkî’nin, Yenbû-ı Hikmet’i kaleme alırken Mirsâdu’l-İbâd’tan ne derecede yararlandığı ve ne gibi genişletmeler-daraltmalar yaptığı da incelenmiştir. Böylece Türk edebiyatı tercüme geleneği çerçevesinde Yenbû-ı Hikmet’in telif mi yoksa tercüme özelliğinde mi olduğu da irdelenmek istenmiştir.

• BALTACI, Halil. Necmeddin Dâye Râzî-Hayatı Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri. İstanbul: İnsan Yayınları, 2011.
• EBÜ’T-TAYYİB EL-MÜTENEBBÎ. Dîvânu Mütenebbî. Beyrut: Dâru Beyrut li’t-tıbaa ve’n-neşri, 1983.
• GÖKYAY, Orhan Şâik. “Kenzü’l-Küberâ ve Mahekkü’l-ulemâ”. Çevren, IX, X ve XI, (Priştine, 1976).
• HÜSÂMEDDÎN UŞŞÂKÎ. Dîvân-ı Dâsitân. Uşşâkî Tekkesi Kataloğu: 358. Süleymaniye Kütüphanesi.
• LEVEND, Agâh Sırrı. Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1984.
• OKUYAN, Mehmet. Necmüddin Dâye ve Tasavvufî Tesiri. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2001.
• OKUYAN, Mehmet. “Necmeddîn-i Dâye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (TDVİA). 32: 496-497. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• ÖRS, Derya. “Necmuddîn-i Râzî: Hayatı ve Eserleri”. Nüsha II/6 (2002): 19-34.
• PAKER, Saliha. “Terceme, Telîf ve Özgünlük Meselesi”. Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları IX Metnin Hâlleri: Osmanlı’da Te’lif, Tercüme ve Şerh. haz. Hatice Aynur v.dğr. 36-71. İstanbul: Klasik Yayınları, 2014.
• RİYÂHÎ, Muhammed Emin. Necmeddîn-i Dâye Mirsâdu’l-İbâd. Tahran: Şirket-i intişârât-ı ilmî ve ferhengî, 1973.
• TOSKA, Zehra. “İleriye Yönelik Araştırmalarla İlgili Olarak Eski Türk Edebiyatı Sahasında Yazılmış Olan Tercüme Metinleri Değerlendirmelerde İzlenecek Yöntem/ler Ne Olmalıdır?”. Journal of Turkish Studies- Türklük Bilgisi Araştırmaları [Agâh Sırrı Levend Hâtıra Sayısı I]. 24: 291-305. Cambridge: Department of Near Eastern Languages and Civilizations Harvard University, 2000.
• UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı. Osmanlı Tarihi. 1. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1972.
• YAVUZ, Kemal. Mustafa Şeyhoğlu, Kenzü’l-küberâ ve mehekkü’l-ulemâ (İnceleme, Metin, İndeks). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 1991.
• YAZAR, Sadık. Anadolu Sahası Klâsik Türk Edebiyatında Tercüme ve Şerh Geleneği. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi SBE, 2011.
• YÜCEL, Yaşar. Anadolu Beylikleri Hakkında Araştırmalar, XIII-XV. Yüzyıllarda Kuzey-Batı Anadolu Tarihi, Çobanoğulları Beyliği-Candaroğulları Beyliği. 1. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1988.