EkmElüddİn El-BâBErtî’nİn “En-nükEtü’z-zarîfEtü fİ tErcİhİ MEzhEbİ Ebİ hanİfE” adlı rİSalESİ Bağlamında türklErİn hanEfîlİğİ tErcİh GErEkçElErİ

Year 2012, Volume: 8 Issue: 2, 77 - 93, 30.11.2012

Ahmet İnanır

Abstract

Bu çalışma, hacim bakımından küçük ama muhteva açısından olduk
ça kıymetli Bâbertî’nin Ebû hanîfe ve mezhebinin diğer mezheplere ter
cihi ve Türklerin bu mezhebi tercih gerekçelerini içeren “en-Nüketü’z
Zarîfetü fî Tercihi Mezhebi Ebî hanîfe” adlı risalesini konu almaktadır.
Risalenin yazılış amacı Ebû hanîfe ve hanefîliğe karşı ortaya atılan id
dialara karşı, Ebû hanîfe hakkında bilgi vermek, hanefî mezhebinin
insanlar nezdinde zayıf görünen konumunu güçlendirmek ve birçok ül
kede insanların hanefî mezhebine mensup olduğunun bilinmesini, gel
miş ve gelecek nesillerin O’nun mezhebine muhtaç olduğunu iddia eden
bir eserdir. Bâbertî, görüşlerini takdim, amaç ve sonuç olmak üzere üç
bölümde özetlemiştir.

Keywords

Ebû hanîfe, hanefî Mezhebi, Türkler, İmam Şafiî, Memluklar.

REAsons foR choosinG ThE hAnAfi mADhAB foR ThE TuRKs in ThE conTEXT of EKmEluDDin El-BÂBARTİ’s TREATisE: “en-nuketu’z-Zarîfetu fi Tercîhi mezhebi Ebi hanife”

Abstract

This study, Bâbertî’s treatise, small in terms of volume, a but very valu
able in terms of substance to the madhab of Abu hanifa and the other
madhabs, including the reasons for the choice and the Turks preferred
this madhab, contains based on “en-Nüketü’z-Zarîfetü fî Tercîhi Mezhebi
Ebî hanîfe” The purpose of writing treatises is, provide information on the
Abu hanifa against the claims raised against hanafi Madhab and Abu
hanifa and strengthen the position of appearing weak the hanafi madhab
in the eyes of the people and ensure that the knowledge of people in many
countries belonging to the hanafi madhab and it is a study which claims
past and future generations are in need his sect. Bâberti, summarized his
wiews in three sections; introduction, purpose and result.

Keywords

Abu hanifa, hanefî Madhab, Turks, Imam Shafi, Mamluks

References

• Apaydın, h. Yunus, “Karâfi, Şehabeddin”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı, 1995.
• Aytekin, Arif, “Bâbertî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul, Tür kiye Diyanet Vakfı, 1991.
• Bâbertî, Ahmed el-hanefi, en-Nüketü’z-Zarîfetü fî Tercîhi’l-Mezhebi Ebî Hanîfe, Süleyma niye Kütüphanesi, Ayasofya, 1384, 204b-211a; Milli Kütüphane, Yazmalar Bölü mü, Arşiv No: 18hk 477/12, Varak 167b-171b; 45 hk 1656/5, 104b-108b.
• ________, Tercihü’l-Mezheb’il-Müsemma: en-Nuketü'z-Zarîfetü fî Tercîhi Mezhebi Ebî Hanîfe, nşr. Bele hasan ömer Müsaid, I. Baskı, Riyad, Kral Suûd Üniversitesi, 1997.
• ________, Tercihü’l-Mezhebi’l-Hanefi ala Gayrihi, Süleymaniye Kütüphanesi, Nafiz Paşa, 212, vr. 9b-13a.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail, “Sahîhu’l-Buhârî”, Mevsûatu’s-Sunne el Kutubu’s-Sunne ve Şurûhuhâ, İstanbul Çağrı Yayınları, 1992.
• Ebu Zehra, M., Ebû Hanîfe, çev., Osman Keskioğlu, Konya, Can Kitabevi, 1959.
• heffening, W., “Şafiî, Muhammed b. İdris”, İslâm Ansiklopedisi, İstanbul, MEB, 1979.
• İbn Ebi’l-İzz el-hanefi; el-İttibâ’, Tahkik Eden: Muhammed Ataullah hanif-Ebu Suheyb Abdullah b. Asım el-Karyûtî, 2. Baskı, Lahor, Mektebetü’s-Selefiyye, 1985.
• İbn haldûn, Abdurrrahman, Mukaddimet-ü İbn Haldûn, Kahire, Matbaatu M. Mu hammed, t.y.
• İbn Kutluboğa, Ebu’l-Adl Zeyneddin Kasım, Tâcu’t-Terâcim fî Tabakâti’l-Hanefiyye, Bağdad, Matbaatu’l-Ânî, 1962.
• İnanır, Ahmet, “İbn Kemal'in Fetvaları Işığında Osmanlı'da İslâm hukuku”, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008.
• İsmail Paşa, Hediyyetü’l-Ârifin, İstanbul, MEB, 1955.
• Karaman, hayrettin, İslâm Hukuk Tarihi, İstanbul, Nesil, 1989.
• Kâtip Çelebi, Keşfü’z-Zünûn, Nşr. Rıfat Bilge-Şerafeddin Yaltkaya, İstanbul, Maarif Bakanlığı, 1971.
• Kehhâle, ömer Rıza, Mu’cemü’l-Müellifin, Dimeşk, Terakki Matbaası, 1960.
• Kızıltoprak, Süleyman, “Memlûk”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), An kara, Türkiye Diyanet Vakfı, 2004.
• Kopraman, Kazım Yaşar, “Baybars I”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı, 1992.
• Kumbasar, h.Murat, “Ekmelüddin Bâbertî ve Ebû hanîfe ile İlgili Bir Risalesi”, EKEV Akademi Dergisi, sa. 41, Güz 2009.
• Nevevî, Muhyiddin Ebû Zekeriya Yahya b. Şeref, Mecmû’ Şerhu’l-Mühezzeb, Kahire, Matbaatü’l-Âsıme, t.y.
• özer, Salim, “İbn Kemal’in İslâm hukuku Alanındaki Arapça Yazma Risâleleri (Tahkik ve Tahlil)”, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1991.
• Suyûtî, Abdurrahman, Buğyetü’l-Vüât fi Tabakâti’l-Lüğaviyyine ve’n-Nuhât, thk. Mu hammed Ebu’l-Fazl İbrahim, Beyrut, Mektebetü’l-Mısriyye, t.y.
• ________, Husnü’l-Muhâdara fi Tarih-i Mısır ve’l-Kahire, haz. Mustafa el-Bâbî el-halbebî, Dâru İhyai’l-Türasi’l-Arabi, t.y.
• Şeşen, Ramazan, “Eyyûbîler”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstan bul, Türkiye Diyanet Vakfı, 1995.
• ________, “Malikî Mezhebi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), Ankara, Türkiye Diyanet Vakfı, 2003.
• Taşköprüzâde, Ahmed b. Mustafa, Miftahü's-Saade ve'l-Misbâhi's-Siyâde, Beyrut, Darü’l-Kütüp, t.y.
• Tekindağ, M.- C. Şehabeddin, Berkuk Devrinde Memlûk Sultanlığı, İstanbul Üniversi tesi Edebiyat Fakültesi, İstanbul, 1961.
• Togan, Zeki Velidî, Umumî Türk Tarihine Giriş, İstanbul, Aksiseda, 1981.
• Yiğit, İsmail, “Memlûkler”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), Ankara, Türkiye Diyanet Vakfı, 2004