Bu çalışmada, beklenen fayda kuramının temel aksiyomları ve bu aksiyomların gevşetilmesiyle genelleştirilen farklı beklenen fayda modelleri ele alınmıştır. Beklenen fayda kuramı, büyük ölçüde optimizasyona dayalı iktisadi karar alma sürecinin matematik üzerinden analizine zemin teşkil etmek üzere kurgulanmış, ancak zaman içinde ana akım iktisat öğretisinin vazgeçilmez unsurlarından biri olmuştur. Bununla birlikte ampirik çalışma ve deneyler kuramın aksiyomları ile uyumsuz gözlemlere işaret etmiş ve bu durum beklenen fayda kuramına yönelik ciddi eleştirilerin oluşmasına sebep olmuştur. Bu çerçevede eleştiriye maruz kalan aksiyomların gevşetildiği ve buna rağmen beklenen fayda kuramının ana iskeletinin korunduğu çok sayıda model geliştirilmiştir. Söz konusu çalışmalar, gevşetilen aksiyomlar bazında tasnif edilmiş ve birbirleriyle ilişkileri değerlendirilmiştir. Bu genelleştirilmiş modeller, daha gerçekçi şartlar altında dahi olsa beklenen fayda kuramının çıkarımlarının belli ölçüde geçerliliğini koruyabildiğini göstermiştir. Neticede bu modellerin beklenen fayda kuramına yönelik eleştirileri belli ölçüde savuşturduğu ve beklenen fayda kuramının ana akım iktisadın temel öğesi olarak hayatiyetini devam ettirebilmesine imkân sağladığı görülmüştür.
Beklenen Fayda Kuramı Geçişlilik Aksiyomu Süreklilik Aksiyomu Bağımsızlık Aksiyomu Alternatif Karar Modelleri
In this study, the fundamental axioms of expected utility theory and various generalized expected utility models developed through the relaxation of these axioms are examined. Expected utility theory was originally formulated to lay the groundwork for analyzing economic decision-making processes through mathematics, largely based on optimization. However, it has become an indispensable element of mainstream economic doctrine over time. Nonetheless, empirical studies and experiments have indicated observations that are inconsistent with the theory's axioms, leading to significant criticisms of expected utility theory. In this context, numerous models have been developed that relax the criticized axioms while still preserving the core framework of expected utility theory. These studies have been classified based on the relaxed axioms and their interrelations have been evaluated. These generalized models have demonstrated that, even under more realistic conditions, the implications of expected utility theory can retain a certain degree of validity. Consequently, these models have to some extent mitigated criticisms of expected utility theory and enabled its continued vitality as a fundamental element of mainstream economics.
Expected Utility Theory Transitivity Axiom Continuity Axiom Independence Axiom Alternative Decision Models
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Behavioural Economy, Theory of Economy |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | December 30, 2024 |
Submission Date | May 23, 2024 |
Acceptance Date | June 27, 2024 |
Published in Issue | Year 2024 Volume: 9 Issue: 2 |