ALLAH’IN İSİM VE SIFATLARININ SONSUZLUĞU BAĞLAMINDA ŞEFAAT

Year 2019, Volume: 5 Issue: 2, 264 - 276, 28.12.2019

Abdullah Namlı

Abstract

Allah’ın isim ve sıfatları kelam ilminde ulûhiyetle
ilgili en önemli konular içerisinde yer alır. Bu isim ve sıfatların ezelî/zaman
üstü olup-olmadığı kelamcılar tarafından tartışılmış olmasına rağmen
ebedîlikleri hakkında ihtilaf yoktur. Allah’ın “Esmâü’l-Hüsnâ” denilen güzel
isimleri vardır. En güzel isimler O’nundur. Bu isimlerden kullarını
bağışlamakla ilgili olanları bulunmaktadır. Allah, kendisine yönelen ve bağışlanmak
isteyen kullarını bazı şartlar dahilinde bağışlayacağını ifade etmektedir.
Allah geçici dünyada tevbe edenleri affedeceğini ifade etmekle birlikte
ahirette de affediciliği devam etmektedir. Zira Allah’ın affedicilikle ilgili
isimleri diğer isim ve sıfatlarında olduğu gibi ebedîdir. Allah sadece dünyada
affedebileceğini, ahirette affetmesinin mümkün olmadığını düşünmek, O’nun
affedicilikle ilgili isimlerinin geçici dünya dışında etkisiz olduğunu zannetmektir.
Şefaat ana çerçevesi Kur’an tarafından çizilmiş ahiretle ilgili umumî olmayan
özel bir uygulamadır. Şefaatin tamamı Allah’a ait olmakla birlikte, O’nun,
ahirette bazı şartlar dahilinde kullarından bir kısmını cehennemden kurtarma
izni vermesi anlamındadır. Dolayısıyla şefaat ebedî hayat için Allah’ın
dilediği kimseler aracılığıyla yine râzı olduğu kimseleri özel olarak affetme
şeklidir.

Keywords

Kelām, Sıfatlar, Güzel İsimler (Esmâü’l-Hüsnâ), Âhiret, Şefaat

References

• Abdulbâkî, M. F. (1982). Mu'cemü'l-müfehres li elfâzi'l-Kur'ani'l-Kerîm. İstanbul: Mektebetü'l-İslamiyye.
• Bağdâdî, A. (1995). el-Farḳ beyne’l-fıraḳ. Beyrut: Mektebetü’l-Asriyye.
• Beydâvî, N. A. (1998). Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl. Beyrut: İhyâu’t-Türâsi’l-Arabî.
• Buhârî, M. b. (ts.). Ṣaḥîḥu’l-Buḫârî (el-Câmi‘u’ṣ-Ṣaḥîḥ). İstanbul: el-Mektebetü'l-İslâmiyye.
• Ebû Dâvûd, S. b.-S. (1988). Sünen. Beyrut: Müessesetü’l-Kütübi’s-Sekâfiyye.
• Ebû Hanîfe, İ. A. (1981). el-Fıkhu’l-ekber (İmam-ı Azam’ın Beş Eseri içerisinde). İstanbul: Kalem Yayıncılık.
• Ebü’l-Bekâ, E. b.-K. (1998). el-Külliyyât. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle.
• Eker, H. (1993). Ahiret Bilinci. İstanbul: Denge Yayınları.
• Esedî, M. H. (2001). Şefaat Üzerine. İstanbul: Kevser Yayıncılık.
• Gölcük-Toprak, Ş.-S. (2016). Kelâm. Konya: Tekin Kitabevi.
• Hakkı, İ. İ. (1339-1343). Yeni İlm-i Kelam. İstanbul: Matbaa-i Âmire.
• Hanbel, A. b. (1993). el-Müsned. Beyrut: Dâru İhyai’t-Türasi’l-Arabî.
• İbn Fûrek, E. B. (1987). Mücerredü maḳâlâti’ş-şeyh Ebi’l-Ḥasen el-Eş‘arî. Beyrut: Dâru'l-Meşrık.
• İbn Mâce, M. b.-K. (1975). Sünen. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî.
• İbn Manzûr, C. M. (ts.). Lisânü’l-‘Arab. Kahire: Dâru’l-Meârif.
• İbnü’l-Esîr el-Cezerî, M. E.-S. (1979). en-Nihâye fî ġârîbi’l-ḥadîs ve’l-eser. Beyrut: Mektebetü’l-İlmiyye.
• Isfahânî, R. (1986). el-Müfredât fî ġarîbi’l-Ḳur’ân. İstanbul: Kahraman Yayınları.
• Kadı Abdülcebbâr, A. b. (2010). Şerḥu’l-‘uṣûli’l-ḫamse. Kahire: Mektebetü Vehbe.
• Kadı Abdülcebbâr, A. b. (2012). el-Muġnî fî ebvâbi’t-tevhîd ve’l-adl. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• Karagöz, İ. (2007). Esmâ-i Hüsnâ. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Kenny, A. (1989). Tanrı’nın Önceden Bilmesi ve İnsan Hürriyeti. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4, 630.
• Kenny, A. (2001). The God of the Philosophers. Oxford: Oxford University Press.
• Kettânî, M. b. (ts.). Naẓmu’l-mütenâsir min’el-ḥadîsi’l-mütevâtir. Mısır: Dâru’l-Kütübi’s-Selefiyye.
• Mâtürîdî, E. M. (2005-2007). Te’vîlâtü’l-Ḳur’ân. İstanbul: Dâru’l-Mîzân.
• Mâtürîdî, E. M. (2017). Kitâbü’t-tevḥîd. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Müslim, M. b.-K. (1991). Ṣaḥîḥu Müslim. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî.
• Namlı, A. (Aralık 2018). Nübüvvet Müessesesi ve Muarızların İleri Sürdüğü Bazı İtirazlar. Tasavvur: Tekirdağ İlahiyat Dergisi 4/2, 470-504.
• Özler, M. (1995). İslam Düşüncesinde Tevhîd. İstanbul: Nun Yayıncılık.
• Paçacı, M. (1994). Kur’an’da ve Kitab-ı Mukaddes’te Ahiret İnancı. İstanbul: Nun Yayıncılık.
• Pezdevî, E.-Y. (1963). ‘Uṣûlü’d-dîn. Kahire: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye.
• Râzî, F. (1323). Levâmiʿu’l-beyyinât şerḥu esmâi’llahi teâlâ ve’s-ṣıfât. Mısır: Matbaatü’ş-Şerefiyye.
• Râzî, F. (1981). Mefâtîḥu’l-ġayb. Beyrut: Dâru'l-Fikr.
• Sâbûnî, N. (1969). el-Bidâye min’el-kifâye fi’l-hidâye fî uṣûli’d-dîn. Mısır: Dâru’l-Meârif.
• Sâlimî, E. Ş. (2017). et-Temhîd fî beyâni’t-tevḥîd. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Seffârînî, M. b. (2005). Şerḥu’l-aḳîdeti’s-Seffârîniyye. Riyad: Medârü'l-Vatan.
• Taberî, M. b. (2001). Câmi‘u’l-beyân an te’vîli âyi’l-Ḳur’an. Kahire: Hicr li’t-Tıbâati ve’n-Neşr.
• Tirmizî, M. b. (ts.). el-Câmi‘u’s-ṣaḥîh (Sünenü’t-Tirmiẕî). Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî.
• Topaloğlu. (1989). Tevvâb. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Topaloğlu, B. (1989). Adl. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Topaloğlu, B. (1989). Ğafûr. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Topaloğlu, B. (1989). Muksıt. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Topaloğlu, B. (1989). Rahmân. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Topaloğlu, B. (1989). Raûf. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Topaloğlu, B. (1989). Vehhâb. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Topaloğlu-Çelebi, B.-İ. (2010). Kelam Terimleri Sözlüğü. İstanbul: İsam Yayınları.
• Toprak, S. (2015). Ahirete İman. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Turâbî, V. (2008). Esmâ-i Hüsnâ. İstanbul: Altınoluk Yayınları.
• Zebîdî, M. M. (1965-2001). Tâcu’l-‘arûs min cevâhiri’l-ḳâmûs. Kuveyt: Matbaatü Hükûmeti’l-Kuveyt.
• Zeccâcî, E.-K. (1986). İştiḳāḳu esmâʾillâh. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle.