Sosyal bilgiler öğretmen adaylarinin beşeri coğrafya dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi

Year 2020, Volume: 6 Issue: 1, 48 - 62, 30.06.2020

Selman Ablak , Abdulkadır Ergün , Zarif Yeşiltaş

Abstract

Sosyal bilgiler dersi içeriğini tarih, coğrafya, felsefe, psikoloji, antropoloji gibi sosyal ve beşeri bilimlere ait farklı disiplinlerden almaktadır. Bu disiplinlerin de her birinin kendi içerisinde alt dalları - çalışma alanları bulunmaktadır. Dolayısıyla sosyal bilgiler dersini yürütecek olan öğretmenlerinin bu disiplinlere ve bu disiplinlerin alt dallarından herhangi birine karşı yönelik tutumları, sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan ilgili disiplinlere ait kazanımların öğretilmesini ve öğrencilerin de bu disiplinlere karşı tutumunu ve başarısını etkileyecektir. Bu anlamda sosyal bilgiler dersine kaynaklık eden bilim dallarından birini de coğrafya bilimi oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı sosyal bilgiler öğretmen adaylarının coğrafya biliminin alt dallarından biri olan “Beşeri Coğrafya” dersine yönelik tutumlarını incelemektir. Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının, sosyal bilgiler lisans programında yer alan derslerden biri olan Beşeri Coğrafya dersine yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla Kılcan, Çetin, Ablak ve Gürgür (2019) tarafından geliştirilen ve toplam 24 maddeden oluşan “Beşeri Coğrafya Tutum Ölçeği” Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalı’nda öğrenim gören öğrencilere uygulanmış; sosyal bilgiler öğretmen adaylarının beşeri coğrafya dersine yönelik tutumlarının genel olarak hangi yönde olduğuna, beşeri coğrafya dersine yönelik tutumlarının cinsiyet, genel akademik ortalama (GANO), anne – baba eğitim durumu ve aile ikamet yeri değişkenlerine göre farklılıklarına bakılmıştır. Çalışmada elde edilen veriler SPSS paket programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda sosyal bilgiler öğretmen adaylarının beşeri coğrafya dersine yönelik tutumları cinsiyet ve sınıf değişkenine göre anlamlı farklılık gösterirken; GANO, anne – baba eğitim durumu ve aile ikamet yeri değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermemiştir.

Keywords

Beşeri coğrafya, Tutum, Sosyal bilgiler öğretmen adayları

Supporting Institution

-

Project Number

-

Thanks

-

Investigation Of Social Science Teacher Candidates' Attitudes Towards Human Geography Courses Based on Different Variables

Abstract

The content of social studies classes come from different disciplines of social sciences and humanities such as history, geography, philosophy, psychology and anthropology. Each of these disciplines also has sub-branches and fields of study. Therefore, the attitudes of the social studies teachers towards these disciplines and any of the relevant sub-disciplines will affect their teaching in relation to the acquisitions of the related disciplines in the social studies curriculum, students' attitudes towards these disciplines and their achievements in these areas. In this sense, geography is one of the branches of science that provides content for social studies. Hence, this study aimed to examine the attitudes of social science teacher candidates towards “Human Geography”, one of the sub-branches of geography. The "Human Geography Attitude Scale", consisting of 24 items which was developed by Kılcan, Çetin, Ablak and Gürgür (2019) was applied to students attending Sivas Cumhuriyet University Faculty of Education, Department of Social Studies Education in order to determine the attitudes of the social studies teacher candidates towards the Human Geography course, which is one of the courses in the social studies undergraduate program and the differences in social studies teacher candidates’ attitudes towards human geography course were examined in regards to gender, grade point average (GPA), status of parental education and location of family residence. The data obtained in the study were analyzed through SPSS package program. The result of the analyses showed that while the attitudes of social studies teacher candidates towards human geography course significantly differed according to some variables such as gender and school year, they had no difference according to other variables such as GPA, parents' educational status and location of family residence.

Keywords

Human Geography, attitude, social studies teacher candidates

Project Number

-

References

• Ablak, S. (2019). Development of Socıal Studıes In Turkey From 1938 to 1980. Özkan AKMAN ve diğ. (Editör), Social, Educational, Political, Economic and Other Developments Occurred in Turkey between the Years of 1938-1980 içinde (270-285) Lowa: ISRES Puplishing.
• Alım, M. (2008). Lise öğrencilerinin coğrafya dersine yönelik tutumları. Doğu Coğrafya Dergisi, 19, 25‐33.
• Atalay, İ. (2007). Genel coğrafya. Meta Basım Yayıncılık: İzmir.
• Aydın, F., Coşkun, M. & Kaya, H. (2010). Ticaret Meslek Lisesi öğrencilerinin coğrafya dersine yönelik tutumları (Elbistan Örneği). Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1(2010), 183‐203.
• Aydın, R., Sağlam G. (2012). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının belirlenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10 (2), 257-294.
• Demir, S. B., Koç, H. (2013). Coğrafya dersi tutum ölçeği: geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8 (8), 1765-1777.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, E. Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Çatak, M. (2015). Türkiye’de Sosyal Bilgiler Eğitim Programlarının İncelenmesi. EKEV Akademi Dergisi. 19 (62), 69-94.
• Demirkaya, H., Arıbaş, K. (2004). Sosyal bilgiler öğretmenliği üçüncü sınıf öğrencilerinin coğrafya dersine yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. Selçuk Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 179-187.
• Dikmenli, Y. ve Aslan, C.A. (2009). Sınıf Öğretmenliği Birinci ve Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Coğrafya Dersine Yönelik Tutumlarının Karşılaştırılması. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 29‐36.
• Doğanay, H. (2002). Coğrafya öğretim yöntemleri. 5. Baskı, Erzurum: Aktif.
• Doğanay, H., Sever, R. (2011). Genel ve fiziki coğrafya. Ankara: Pegem.
• Gökçe, N. (2010). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının coğrafya dersine yönelik tutumları. e-Journal of New World Sciences Academy, 5 (4), 2071-2083.
• İlk Mekteplerin Müfredat Programı (1926). Birinci Tab. İstanbul: Milli Matbaa.
• İnan, S. (2014). Öğretmenler ve öğretmen adayları için sosyal bilgiler eğitimine giriş kavramlar, yaklaşımlar, etkinlikler. Ankara: Anı.
• Kan, Ç. (2010). A.B.D ve Türkiye’de sosyal bilgilerin tarihsel gelişimi. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (2), 663-672.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kayan, İ. (2000). Türkiye üniversitelerinde coğrafya eğitimi amaç, yeni hedefler, sorunlar ve öneriler. Ege Coğrafya Dergisi, 11, 7-22.
• Keskin, Y., Keskin Coşkun, S. (2013). İlkokul (ilköğretim) sosyal bilgiler programlarında milli bilinç ve ilkokul (ilköğretim) sosyal bilgiler programlarında milli bilinç ve barış değerinin tarihsel serüveni. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17 (3), 51-86.
• Kılıçoğlu, G. (2012). Sosyal Bilgilerin Tanımı, Dünyada ve Ülkemizde Gelişimi ve Önemi. Mustafa SAFRAN (Editör), Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (3-16). İkinci Baskı, Ankara: Pegem.
• Moffatt, M. P. (1957). Sosyal bilgiler öğretimi. Çev: Nesrin ORAN. İstanbul: Maarif.
• Özçağlar, A. (2003). Coğrafyaya giriş. Ankara: Hilmi Usta Matbaası.
• Özgen, N. & Bindak, R. (2009). Lise öğrencilerinin coğrafya dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Siirt örneği. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (2), 421-440
• Öztürk, C. (2009). Sosyal Bilgiler: Toplumsal yaaşam disipilinlerarsı bir bakış. Cemil Öztürk (Editör), Sosyal bilgiler öğretimi, demokratik vatandaşlık eğitimi içinde (1-31). Ankara: Pegem Akademi.
• Öztürk, C., Otluoğlu, R. (2003). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve yazılı materyaller. Ankara: Pegem
• Peker, M. Mirasyedioğlu, Ş. (2003). Lise 2 öğrencilerinin matematik dersine yönelik tutumları ve başarıları arasında ilişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (2), 157-166.
• Safran, M. (2011). Sosyal bilgiler öğretimine bakış. Bayram TAY ve Adem ÖCAL (Editör), Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (1-18), İkinci Baskı, Ankara: Pegem.
• Sağlamer, E. (1997).Sosyal Bilgiler. Çağdaş Eğitim, 232, 5-7.
• Sevilmiş-Kara, F.D. (2006). Lise birinci sınıf öğrencilerinin coğrafya dersine yönelik akademik benlik ve tutumları ile başarıları arasındaki ilişki (İzmir/Konak ilçesi örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Sönmez, V. (1998). Sosyal bilgiler öğretimi öğretmen kılavuzu. Ankara: Anı.
• Sözen, E. (2019). Lisans öğrencilerinin lisans eğitiminde aldıkları coğrafya içerikli derslere yönelik görüşleri. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (1), 38-53
• Sözer, E.(1998). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Ölçme ve Değerlendirme. Gürhan CAN (Editör), Sosyal bilgiler öğretimi içinde. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi Yayınları.
• Şahin, C. (2001). Türkiye’de coğrafya öğretimi, sorunlar- çözüm önerileri. Ankara: Gündüz.
• Tokcan, H. (2015). Sosyal bilgilerde kavram öğretimi. Ankara: Pegem.
• Tümertekin E. & Özgüç N. (2004) Beşeri coğrafya insan kültür mekan. İstanbul: Çantay.
• Ulusoy, K. & Gülüm, K. (2009). Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Öğrencilerinin Tarih Ve Coğrafya Derslerine Yönelik Tutumları (Adıyaman Örneği). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 149-160.
• Uzunöz, A. (2011). Coğrafya dersine yönelik öğrenci tutum ölçeği geliştirilmesi. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 6 (1), 1264-1276.
• Zeybek, H. İ. (2010). Sosyal bilim disiplinleri: Coğrafya. Ali Sinan Bilgili (Editör), Sosyal bilgilerin temelleri içinde (94-101). Ankara: Pegem.