Evaluation of Playgrounds in Bursa City Parks in Terms of Developmental Requirements

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 1, 1 - 19, 30.06.2025

Diba Şenay , Elvan Ender Altay

Öz

Unplanned and unregulated urbanization brings about a series of challenges that disrupt ecological balance and threaten urban quality of life. The livability of cities is measured by their ability to meet the diverse needs of the population. In this context, prioritizing the needs of children, who constitute 40% of the urban population, is essential. Play is a crucial component of children’s development, contributing significantly to their motor, cognitive, and social growth.
This study evaluates the suitability and adequacy of children’s playgrounds in four urban parks in Bursa, Turkey, based on 19 pre-determined criteria. The analysis investigates the extent to which these playgrounds meet children's motor, cognitive, and social development requirements. The findings reveal that among the parks examined, Merinos Park had the highest suitability rate (56.43%), while Kültürpark demonstrated the lowest suitability rate (46.57%).
The study underscores the importance of addressing deficiencies in children’s playgrounds and redesigning them to align with local needs. Moreover, it highlights the necessity of conducting interdisciplinary planning and design processes to enhance urban livability.

Anahtar Kelimeler

Urban livability, Children's playground, Motor development, Cognitive development, Social development

Bursa Kent Parklarındaki Çocuk Oyun Alanlarının Gelişimsel Gereksinimler Açısından Değerlendirilmesi

Öz

Plansız ve düzensiz kentleşme, ekolojik dengeyi bozan bir dizi sorunu beraberinde getirerek, kentlerin yaşam kalitesini tehdit etmektedir. Kentlerin yaşanabilirliği, o alanda yaşayan bireylerin tüm gereksinimlerini karşılama potansiyeli ile ölçülebilmektedir. Bu bağlamda, kent nüfusunun %40’ını oluşturan çocukların gereksinimlerinin önceliklendirilmesi gerekmektedir. Çocuklar için oyun, gelişim sürecinin önemli bir parçasıdır ve motor, bilişsel ve sosyal gelişimlerine katkı sağlamaktadır.
Çalışma, Bursa ilinde yer alan dört kent parkında yer alan çocuk oyun alanlarının belirlenen 19 ölçüt doğrultusunda çocukların motor, bilişsel ve sosyal gelişim gereksinimlerini ne ölçüde karşıladığını araştırarak uygunluk ve yeterliliklerini belirlemektedir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda, incelenen parklar arasında en yüksek uygunluk oranının Merinos Parkı (%56,43), en düşük uygunluk oranının ise Kültürpark’ta (%46,57) olduğu saptanmıştır.
Araştırma, çocuk oyun alanlarının eksikliklerinin giderilmesi ve yerel ihtiyaçlara uygun şekilde yeniden tasarlanmasının önemine işaret etmektedir. Ayrıca, kentlerin yaşanabilirliğini artırmak amacıyla disiplinlerarası planlama ve tasarım süreçlerinin entegre bir şekilde yürütülmesi gerektiği vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kentsel yaşanabilirllik, Çocuk oyun alanları, Motor gelişim, Bilişsel gelişim, Sosyal gelişim

Kaynakça

• [1] Tandoğan, O. (2014). Çocuk İçin Daha Yaşanılır Bir Kentsel Mekân: Dünyada Gerçekleştirilen Uygulamalar. Megaron, 9(1), 19-33. https:/doi.org/10.5505/MEGARON.2014.43534
• [2] Acar, H. (2003). Çocuk oyun alanlarında kullanıcıların bitki tercihlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma: Trabzon kenti örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• [3] Turgut, H. & Yılmaz, S. (2010). Ekolojik temelli çocuk oyun alanlarının oluşturulması, III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, 20-22 Mayıs 2010, Artvin.
• [4] Türkan, E. E. (2010). Balıkesir kenti çocuk oyun alanlarının irdelenmesi (Doktora tezi). Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• [5] Ermiyagil, M. S. A., & Gürçınar, C. S. (2015). Kentsel mekânın gelişiminde çocuk oyun alanlarının rolü: KKT C’de Yeni Kent Gönyeli örneği. İDEALKENT, 6(17), 12-45.
• [6] Prellwitz, M., & Skär, L. (2007). Usability of playgrounds for children with different abilities. Occupational therapy international, 14(3), 144-155. https://doi.org/10.1002/oti.230
• [7] Chamberlin, A. O. (1998). Toplu konut alanları ile kent parkları içerisindeki çocuk oyun alanlarının karşılaştırılması. (Doktora Tezi) İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• [8] Ender E. & Ender R., (2017) Landscape design for children’s development. Communication & Media Researches. pp:481–486. E-BWN.
• [9] Türkoğlu, B. (2016). Oyun temelli bilişsel gelişim programının 60-72 aylık çocukların bilişsel gelişimine etkisi. (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• [10] Nicolopoulou, A. (2004). Oyun, Bilişsel Gelişim ve Toplumsal Dünya: Piaget, Vygotsky ve Sonrası. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 37(2), 137-169. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000100
• [11] URL1, (2024, 30 Ekim). Reşat Oyal Kültürparkı. Erişim Adresi: https://www.bursa.com.tr/tr/mekan/resat-oyal-kultur-parki-292/. Erişim Tarihi: 30.10.2024
• [12] Kaymaz, E. (2014). Dünyadan ve Bursa’dan kent parkı örnekleri [PowerPoint sunumu]. Erişim Adresi: https://www.skb.gov.tr/wp-content/uploads/2014/12/7.Egemen-KAYMAZ-.pdf Erişim Tarihi: 30.10.2024
• [13] URL2, (2024, 30 Ekim). Merinos Parkı. Erişim Adresi: https://www.gotobursa.com.tr/tr/mekan/merinos-parki-491/. Erişim Tarihi: 30.10.2024
• [14] URL3, (2024, 30 Ekim). Soğanlı Botank Parkı. Erişim Adresi: https://www.bursa.com.tr/tr/mekan/botanik-park-293/. Erişim Tarihi: 30.10.2024
• [15] URL4, (2024, 30 Ekim). Hüdavendigar Kent Parkı. Erişim Adresi: https://www.bursa.com.tr/tr/mekan/hudavendigar-kent-parki-291/. Erişim Tarihi: 30.10.2024
• [16] Wardle, F. (1997). Outdoor play: Designing, building, and remodeling playgrounds for young children. Early Childhood News, 9(2), 36-42.
• [17] Barbour, A. C. (1999). The impact of playground design on the play behaviors of children with differing levels of physical competence. Early Childhood Research Quarterly, 14(1), 75-98.
• [18] Fjørtoft, I., & Sageie, J. (2000). The natural environment as a playground for children: Landscape description and analyses of a natural playscape. Landscape and urban planning, 48(1-2), 83-97.
• [19] Yılmaz, S., & Bulut, Z. (2002). Kentsel mekânlarda çocuk oyun alanları planlama ve tasarım ilkeleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(3), 345-351.
• [20] Altınçekiç, H., & Sarı, Y. (2005). Bartın Kenti Çocuk Oyun Alanlarının İrdelenmesi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 55(1), 33-45.
• [21] Bulut, Z., & Kılıçaslan, Ç. (2009). Çocuğa Özgüven Kazandırmada Önemli Bir İlke; Çocuk Oyun Alanlarında Güvenlik. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 10(1), 78-85.
• [22] İnceoğlu, M., & Aytuğ, A. (2009). Kentsel Mekânda Kalite Kavramı. Megaron, 4(3), 131-146.
• [23] Ünal, M. (2009). The place and importance of playgrounds in child development. Inonu University Journal of the Faculty of Education (INUJFE), 10(2), 95-109.
• [24] Jansson, M., & Persson, B. (2010). Playground planning and management: An evaluation of standard-influenced provision through user needs. Urban Forestry & Urban Greening, 9(1), 33-42.
• [25] Aksoy, Y. (2011). Çocuk Oyun Alanları Üzerine Bir Araştırma İstanbul, Isparta, Eskişehir, Erzurum, Kayseri, Ankara, Zonguldak ve Trabzon İlleri Örneği. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 3(11), 82-106.
• [26] Gül, D. E. (2012). Ailelerin çocuk bahçelerine ve çocuk bahçelerindeki materyallere bakış açılarının incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(3), 261-274.
• [27] Duman, G., & Koçak, N. (2013). Çocuk oyun alanlarinin biçimsel özellikleri açisindan değerlendirilmesi (Konya İli Örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 64-81.
• [28] Kuşuluoğlu, D. D. (2013). İstanbul Kadıköy ilçesindeki çocuk oyun alanlarının nitel ve nicel açıdan değerlendirilmesi. (Doktora Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• [29] Bayraktaroğlu, B., & Büke, A. (2015). Çocuk Oyun Alanlarının Evrensellik Ölçütleri Açısından İncelenmesi: Fenerbahçe-Pendik Sahil Şeridi Örneği. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 371-378.
• [30] Küçükyağcı, P. Ö., Atasayan, Ö. & Oktay, S. Ö. (2015). Sustainability in playground designs. 2nd International Sustainable Building Symposium.
• [31] Önal, S. (2015). Çocuk oyun alanlarının tasarım açısından antropolojik perspektifle değerlendirilmesi. 6. Ulusal Biyolojik Antropoloji Sempozyumu, Ankara.
• [32] Sevinç, Z., & Özer, G. (2015). Şehirlerdeki açık oyun alanlarının kullanım yoğunluğu ve erişilebilirlik durumlarının incelenmesi: İzmir Konak İlçesi örneği. İstanbul: Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları, 165-186.
• [33] Ulaş, M. & Ayan, S. (2015). The importance of play grounds in the process of child’s self-realization. Route Educational and Social Science Journal, 2(2), 82-93.
• [34] Uysal, A. B. (2015). Çocuk Oyun Alanlarının Geliştirilmesinde Bir Yerel Katılım Deneyimi. Megaron, 10(3), 423-439. https:/doi.org/10.5505/MEGARON.2015.53215
• [35] Gundersen, V., Skår, M., O'Brien, L., Wold, L. C., & Follo, G. (2016). Children and nearby nature: A nationwide parental survey from Norway. Urban Forestry & Urban Greening, 17, 116-125.
• [36] Metin, H. Ç., & Atalı, L. (2016). Mahalle Ölçeğinde Çocuk Parklarının İncelenmesi “Kartepe İlçesi Örneği”. Journal of Sport Sciences Research, 1(1), 48-62. https://doi.org/10.25307/jssr.281603
• [37] Arslan Muhacir, E. S., & Yavuz Özalp, A. (2016). Planlama ve tasarım süreçleri bağlamında çocuk oyun alanlarına ilişkin temel kalite kriterlerinin belirlenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17(2), 220-230. https://doi.org/10.17474/acuofd.17110
• [38] Taştepe, T., Başbay, A. M., & Yazıcı, Z. (2016). Kent Merkezlerindeki Ekolojik Çocuk Oyun Alanlarının Mekansal Açıdan İncelenmesi: Ankara-Antalya Örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(2), 85-95.
• [39] Akpinar, A. (2017). Urban green spaces for children: A cross-sectional study of associations with distance, physical activity, screen time, general health, and overweight. Urban Forestry & Urban Greening, 25, 66-73. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2017.05.006
• [40] Ender, E. (2017). Çocuk Oyun Alanlarında Estetik Başarım. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 19(1), 41-50.
• [41] Doğan, R. K., & Baksi, S. (2019). Çocuk Mekânlarında Güncel Tasarım Yaklaşımları. Yakın Mimarlık Dergisi. 2(2), 90-102.
• [42] Cohen, D. A., Han, B., Williamson, S., Nagel, C., McKenzie, T. L., Evenson, K. R., & Harnik, P. (2020). Playground features and physical activity in US neighborhood parks. Preventive Medicine, 131, 105945. https://doi.org/10.1016/j.ypmed.2019.105945
• [43] Marquet, O., Hipp, J. A., Alberico, C., Huang, J. H., Fry, D., Mazak, E., Lovasi, G.S., & Floyd, M. F. (2019). Park use preferences and physical activity among ethnic minority children in low-income neighborhoods in New York City. Urban forestry & urban greening, 38, 346-353.
• [44] Sandseter, E. B. H., Storli, R., & Sando, O. J. (2020). The dynamic relationship between outdoor environments and children’s play. Education 3-13, 50(1), 97–110. https://doi.org/10.1080/03004279.2020.1833063