Bursa Fatih Sultan Mehmet Bulvarı: Ulaşım ve Peyzaj Açısından Değerlendirme ve Öneriler

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 1, 95 - 122, 30.06.2025

Zeynep Pirselimoğlu Batman , Sema Matur

Öz

Bursa'nın önemli ulaşım akslarından biri olan Fatih Sultan Mehmet (FSM) Bulvarı, ticaret ve sosyal yaşamın merkezi olmasının yanı sıra yoğun araç ve yaya kullanımı ile birlikte
çevresel, ekolojik ve sosyal sorunlar barındırmaktadır. Bu doğrultuda bu çalışma, FSM Bulvarı’nı ulaşım ve peyzaj açılarından analiz ederek, bu sorunlara yönelik çözüm önerileri geliştirmeyi amaçlamaktadır. Yerinde gözlem ve mevcut alan kullanımlarının değerlendirilmesine dayalı olarak gerçekleştirilen analizlerde, bulvarın peyzaj bileşenleri, erişilebilirlik unsurları detaylı bir şekilde incelenmiş GZFT(SWOT) analizi ile değerlendirilmiştir. Çalışma, FSM Bulvarı’nın sürdürülebilir kentsel planlama ilkeleri doğrultusunda daha yaşanabilir ve fonksiyonel bir alan haline getirilmesine yönelik öneriler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ulaşım , Peyzaj , Erişilebilirlik

Bursa Fatih Sultan Mehmet Boulevard: Evaluation and Suggestions in Terms of Transportation and Landscape

Öz

Fatih Sultan Mehmet (FSM) Boulevard, one of the major transportation axes of Bursa, occupies a central position in terms of commercial and social activities; however, it also presents various environmental, ecological, and social challenges due to high vehicular and pedestrian density. In this context, the present study aims to analyze FSM Boulevard through a multidimensional approach focusing on transportation and landscape components, and to develop solution-oriented proposals for the identified issues. The research was conducted based on on-site observations and evaluations of existing land use. Landscape elements and accessibility features were examined in detail, and the findings were assessed using a SWOT analysis. The study aims to propose strategic interventions to transform FSM Boulevard into a more livable, accessible, and functional public space in accordance with the principles of sustainable urban planning.

Anahtar Kelimeler

Transportation , Landscape , Accessibility

Kaynakça

• [1] Deniz, T. (2016). Türkiye’de Ulaşım Sektöründe Yaşanan Değişimler ve Mevcut Durum, Doğu Coğrafya Dergisi,(36).
• [2] Gülgün, B. & K. Yazıcı, (2021). Ulaşım peyzajının işlevsel kullanımının değerlendirilmesi; Gebze – İzmir otoyolu, Ege Univ. Ziraat Fak. Derg., 58 (1): 115-124, https://doi.org/10.20289/zfdergi.699199
• [3] Kılınçaslan, T. (2012). Kentsel Ulaşım. (1. Baskı). Tülay Kılınçaslan (Ed.). Ulaşım Sistemi ve Yol Ağları içinde (s. 49- 125). İstanbul: Ninova Yayıncılık.
• [4] Bal, Y., & Küçük, A. İ., (2023). Investigation of the Change of Bursa, Odunluk Region with Multi-Storey High Buildings or New Construction Systems . Cumhuriyet’in 100. Yılında Bursa’da Kent ve Mimarlık (1923-2023) Genç Araştırmacılar Ulusal Sempozyumu, Bursa, Turkey
• [5] Yılmaz Türkoğlu, N. (2010). Kent Merkezinde Yaya ve Taşıt Ulaşım Alanlarının Peyzaj Mimarlığı Açısıdan İrdelenmesi; Konya Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Peyzaj Mimarlığı Anabilimdalı, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• [6] Pirselimoğlu Batman, Z., Adigüzel, E., & Tüzel, F. (2017). Bursa Cumalıkızık Örneği Kırsal Turizm Kullanımları Çerçevesinde Ulaşım Değerlerinin İncelenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi , vol.19, no.2, 30-39
• [7] Pirselimoğlu Batman, Z. & Ender Altay, E. (2019). Investıgatıon of Accessıbılıty In Recreatıonal And Leısure Areas, Bursa-Turkey Fresenius Environmental Bulletin, 28, 1811-1822.
• [8] T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, (2020). Kentsel Tasarım Rehberleri – Genel İlke ve Standartlar Raporu. Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü, Ankara, Turkey.
• [9] Ender Altay, E., & Pirselimoğlu Batman, Z. (2021). Yaya mekanlarında erişim ve kullanım olanakları, Peyzaj Mimarliğinda (Planlama, Tasarim ve Peyzaj Bitkileri) Güncel Çalişmalar, Murat Zencirkıran, Editör, Gece Yayınevi / Gece Publishing, Ss.91-102, 2021
• [10] Pirselimoğlu Batman, Z., Ender Altay, E., & Şengül, S. (2024). The relationship between walkability and landscape values in transportation. Examination of landscape values in urban area transportation axes. TeMA - Journal of Land Use, Mobility and Environment, 17(2), 285-308. https://doi.org/10.6093/1970-9870/10462
• [11] T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, (2021). Elektrikli Skuter Yönetmeliği. 14 Nisan 2021 tarih ve 31454 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Yürürlük tarihi: 21 Nisan 2021. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/04/20210414-3.htm
• [12] Türk Standardları Enstitüsü, (2011). TS 9111 – Özürlüler ve Hareket Kısıtlılığı Bulunan Kişiler İçin Binalarda Ulaşılabilirlik Gerekleri. Ankara, Turkey. Erişim adresi: https://www.aceasansor.com/Content/files/ts9111.pdf
• [13] Çüçen, Abdulkadir, (2011). "Derin ekoloji." International Symposium on Kazdağları.
• [14] Gülgün Aslan, B., Yazici, K., & Türkylmaz Tahta, B. (2018). Kentsel Doku İçinde Yer Alan Modern Alışveriş Merkezlerinin Peyzaj Tasarım Kriterleri Yönünden Değerlendirilmesi: Manisa İli Forum Magnesia ve İzmir İli Optimum Outlet Alışveriş Merkezleri Örneği. Journal of Agriculture Faculty of Ege University, 55(4), 61-70. https://doi.org/10.20289/zfdergi.410718
• [15] Acar,C., Demirbaş, E., Dinçer, P., Acar, H. (2003). Anlamsal Farklılaşım Tekniğinin Bitki Kompozisyonu Örneklerinde Değerlendirilmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, Sayı: 1, Yıl: 2003, ISSN: 1302-7085, Sayfa:15-28
• [16] Altınçekiç, H. (1996). "Çilingoz Koyu'(Trakya) peyzaj planlaması amacına yönelik bitki materyalinin saptanması." Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University 46.1: 51-82.
• [17] Aslanboğa İ. (1997). Kentlerdeki yol ve meydan ağaçlarının işlevleri, Ağaçlamanın planlanması, uygulanması ve bakımlarıyla ilgili sorunlar.Kent Ağaçlandırmaları ve İstanbul 96 Sempozyumu.İ.Ü. Or. Fak. İstanbul Büyükşehir Belediyesi İSFALT Genel Müdürlüğü, İSFALT Yayın No:3 İstanbul. s:10.
• [18] Karaşah, B. & Var, M. (2012). Trabzon Ve Bazı İlçelerinde Kent Dokusundaki Bitkilendirme Tasarımlarının Ölçü-Form Açısından İrdelenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 14(1.Özel Sayı), 1-11.
• [19]Korkut, A., Şişman, E. & Özyavuz, M. (2010). Peyzaj mimarlığı. Verda Yayıncılık.
• [20] T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, (2021). Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği (28.06.2021 tarih ve 31523 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan yönetmelik).
• [21] T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, (2015). Atık Yönetimi Yönetmeliği (Madde 5, Fıkra 3, Bent b). 2 Nisan 2015 tarih ve 29314 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
• [22] Karayolları Genel Müdürlüğü (2013). Aydınlatma Teknik Şartnamesi. Ankara: KGM Yayınları.
• [23] Türk Standardları Enstitüsü (TSE). (2015). TS EN 13201-2: Yol Aydınlatması – Bölüm 2: Performans Gereklilikleri. Ankara: TSE Yayınları.
• [24] Karayolları Genel Müdürlüğü, Karayolları Tasarım El Kitabı, (2005). [Çevrimiçi]. Erişim: https://cevresehiriklimkutuphanesi.csb.gov.tr/ShowPDF/384fd297-2f4a-4c0c-a7f6-fb7b23300286 s. 69,74,76
• [25] Yollar Türk Milli Komitesi. (2015). Yurtdışında Yol Sınıflandırma Örnekleri. Yollar Türk Milli Komitesi. https://www.ytmk.org.tr/files/files/yurtdisinda_yol_siniflandirma_ornekleri.pdf
• [26] Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. Otopark Yönetmeliği, (2022). Web. 26 Nisan 2025. https://webdosya.csb.gov.tr/db/meslekihizmetler/haberler/otopark-20220328101753.pdf
• [27] Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. Şehir İçi Yollarda Bisiklet Yolları, Bisiklet İstasyonları ve Bisiklet Park Yerleri Tasarımına ve Yapımına Dair Yönetmelik. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Web. 26 Nisan 2025. https://webdosya.csb.gov.tr/db/bilecik/editordosya/yonetmelik.pdf
• [28] Beyazıt, E. (2007). Kent Yaşanabilirliğini Artıran Yaya Mekanlarının Türlerarası Ulaşım Sistemi İçinde İrdelenmesi: Kabataş Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Şehir ve Bölge Planlaması Anabilimdalı, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• [29] Pirselimoğlu Batman, Z., Ender Altay, E. (2020). An examination of Relationship Between Walkability in Transportation and Landscape Architecture, In Trends in Landscape, Agriculture, Forest and Natural Science , Newcastle Upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing, pp.108-121
• [30] Kurdoğlu, B.Ç. & Pirselimoğlu, Z. (2011). Yol Açağlarının Anlamsal Değerlendirilmesine Yönelik Bir Çalışma, A Study for Semantic Evaluation of Street Trees, A study for Sementic Evaluation of Street Trees, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 12(2): 211-221.
• [31] Seyidoğlu Akdeniz, N., Tumsavas, Z., & Zencirkiran, M. (2019). A Research on the soil characteristics and woody plant species of urban boulevards in Bursa, Turkey, Journal of Agricultural Science and Technology 21 (1), 129-14. https://doi.org/20.1001.1.16807073.2019.21.1.17.6
• [32] Ender Altay, E., & Zencirkıran, M. (2024). Contributions of native plants to the urban ecosystem: Bursa (Turkey) sample. TeMA - Journal of Land Use, Mobility and Environment, (1), 191-204. https://doi.org/10.6093/1970-9870/10267
• [33] Kul, H., & Tutal, O. (2016). Yaya Alanlarının Erişilebilirliği: Eskişehir Porsuk Çayı Kıyısı Örneği, 3. Ulusal Yapı Kongresi ve Sergisi, Teknik Tasarım, Güvenlik ve Erişilebilirlik, 24-26 Kasım 2016, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi, Ankara.
• [34] Bekçi, B. (2012). Fiziksel Engelli Kullanıcılar için En Uygun Ulaşım Akslarının Erişilebilirlik Açısından İrdelenmesi: Bartın Kenti Örneği, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 14, Özel Sayı, 26-36.
• URL-1: European Commission, Mobility and Transport, https://ec.europa.eu/transport/road_safety/specialist/knowledge/road/designing_for_road_function/road_classification _en, Erişim tarihi: 27.02.2025.