The House of Khadijah bint Khuwaylid in Makkah al-Mukarramah : A Historical Study of Its Location, Building and Architecture, written by Ahmed Zaki Yamani, (Makkah: Müessesetü’l-Furkan li’t-Türasi’l-İslâmî, 2013), 172 pages, ISBN: 9781905122448

Year 2025, Issue: 45, 623 - 630, 30.06.2025

Nilgün Çevik

https://doi.org/10.31591/istem.1636508

Abstract

Various works have been written about Sayyida Khadijah, the first wife of the Prophet Muhammad. One of these works is the Arabic study by Ahmed Zaki Yamani: Dār al-Sayyida Khadīja bint Khuwaylid (r.a.) fī Makkah al-Mukarramah: A Historical Study of Its Location, Building and Architecture. This study focuses on the house that Sayyida Khadijah purchased out of reverence for Prophet Muhammad, where they resided together for approximately twenty-five years. In this study, not only the physical location of the house but also its spiritual significance has been examined. Indeed, Sayyida Khadijah’s house is regarded in Islamic historical sources as the most sacred place in Makkah after al-Masjid al-Haram. This is because the Prophet Muhammad, after receiving the first revelation, came to this house, found solace there, and subsequently, many verses were revealed in this very place. In the work, the verses revealed in this place are listed chronologically, and examples of the first Muslims receiving education there are also included. In the study, the location of this house in relation to al-Masjid al-Haram, along with the ownership of adjacent houses during the Prophet’s time, is illustrated on a map. The entrance of the house, the room where Sayyida Fatimah was born, the Revelation Dome, and the mukhtabaʾ (muṣallā; prayer area) sections are detailed with their dimensions and characteristics as recorded in historical sources and analyzed in comparison with findings from archaeological excavations. Furthermore, the transformation of the house into a mosque is explored, while structural elements such as the front and rear porticoes and the courtyard area are outlined. Additionally, the study provides insights into the mirbad Sayyida Fatimah, a structure added next to the building over time. The book is structured into five chapters and is an academic work based on scholarly sources. The author analyzes the transmitted historical accounts of the house alongside the findings obtained from archaeological excavations conducted in 1410/1989, employing a comparative methodology. Yamani enhances his study by supporting it with drawings and photographs that reflect the house’s physical characteristics and its changes over time. With its clear and accessible language, the book appeals not only to researchers but also to general readers interested in the historical and architectural features of Sayyida Khadijah’s house.

Keywords

Islamic history, Sīrah, Makkah, Prophet Muhammad, Sayyida Khadijah

Dârü’s-Seyyide Hatîce bint Huveylid (r.a.) fi Mekketi’l-Mükerreme: dirâsetun târîhiyyetun li’d-dâri ve mevkıihâ ve ımâretihâ. Yazar: Ahmed Zeki Yemânî, (Mekke: Müessesetü’l-Furkan li’t-Türasi’l-İslâmî, 2013), 172 sayfa, ISBN: 9781905122448

Abstract

Hz. Peygamber’in ilk eşi Hz. Hatice hakkında çeşitli eserler kaleme alınmıştır. Bu eserlerden biri de Ahmed Zeki Yemânî’nin Dârü’s-Seyyide Hatîce bint Huveylid (r.a.) fi Mekketi’l-Mükerreme: dirâsetun târîhiyyetun li’d-dâri ve mevkıihâ ve ımâretihâ adlı Arapça çalışmasıdır. Söz konusu eser, Hz. Hatice’nin, Hz. Muhammed’e hürmeten satın aldığı ve yaklaşık yirmi beş yıl boyunca birlikte ikamet ettikleri Mekke’nin Merve bölgesinde yer alan evi konu almaktadır. Bu çalışmada, söz konusu evin yalnızca fiziksel konumu değil, aynı zamanda taşıdığı mânevî değerler de ele alınmıştır. Zira Hz. Hatice’nin evi, İslâm tarihî kaynaklarında, Mescid-i Harâm’dan sonra Mekke’nin en kutsal mekânı olarak anılmaktadır. Çünkü Hz. Peygamber, ilk vahyi aldıktan sonra bu eve gelmiş, burada teskin olmuş ve akabinde birçok ayet burada nazil olmuştur. Eserde, bu mekânda indirilen ayetler kronolojik olarak zikredilmiş; ayrıca, ilk Müslümanların burada eğitim gördüğüne dair örneklere yer verilmiştir. Çalışmada, bu evin Mescid-i Harâm’a göre konumu ve Hz. Peygamber döneminde bitişiğindeki diğer evlerin sahipleri harita üzerinde gösterilmiştir. Eserde, evin girişi, Hz. Fâtıma’nın doğduğu oda, Vahiy Kubbesi ve Muhtebe (Musalla) bölümleri, tarihî kaynaklarda aktarılan ölçü ve özellikleriyle anlatılmakta arkeolojik kazıda ortaya çıkarılan verilerle karşılaştırılmaktadır. Ayrıca eserde bu evin mescide dönüştürülme süreci ele alınmıştır. Mescid tarafında yer alan ön revak, arka revak ve sahn kısımları da tarif edilmiştir. Tarihî süreç içerisinde binanın yanına inşa edilen mirbed-i Seyyide Fâtıma hakkında da bilgiler verilmiştir. Kitap, beş bölüm halinde düzenlenmiş olup bilimsel kaynaklara dayalı akademik bir çalışmadır. Müellif, eserde evin geçmişine dair naklî bilgileri, 1410/1989 yılında yapılan arkeolojik kazılar sonucunda elde edilen bulgularla karşılaştırmalı bir yöntem çerçevesinde incelemektedir. Yemânî, çalışmasını, evin fiziksel özelliklerini ve zaman içindeki değişimlerini yansıtan çizim ve resimlerle destekleyerek daha kapsamlı hâle getirmiştir. Sade ve anlaşılır bir dile sahip olan eser, yalnızca araştırmacılara değil, Hz. Hatice’nin evinin tarihî ve mimarî özelliklerini merak eden genel okuyucu kitlesine de hitap etmektedir.

Keywords

İslâm tarihi, Siyer, Mekke, Hz. Muhammed, Hz. Hatice

References

• Betnûnî, Muhammed Lebib. er-Rihletü’l-Hicaziyye li-veliyyin-niam el-Hac Abbas Hilmi Başa es-sani hıdiv Mısr. Mısır: El-Cemaliyye, 1329.
• Evliya Çelebi. Evliya Çelebi Seyahatnamesi. ed. M. Sabri Koz. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2007.
• Ezraḳî, Ebû’l-Velîd Muḥammed b. ʿAbdullâh el-Ğassânî. Aḫbâru Mekke ve mâ Câe fîhâ mine’l-Âŝâr. nşr. Ruşdî es-Ṡâliḥ Mulaḥḥas. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Endelus, 1403.
• Fâkihî, Ebû ʿAbdullâh Muḥammed b. İsḥâḳ el-Mekkî. Aḫbâru Mekke fî Ḳadîmi’d-Dehri ve Ḥadîŝihi. nşr. ʿAbdulmelik ʿAbdullâh Dehîş. 7 Cilt. Beyrut: Dâru Ḫaḍar, 1414H.
• Fâsî, Ebû ’ṭ-Ṭîb Muḥammed b. Aḥmed b. ʿAlî. Şifâu’l-Ğarâm bi Aḫbâri’l- Beledi’l-Ḥarâm. 2 Cilt. Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 1421.
• İbn Cubeyr, Ebû’l-Ḥuseyn Muḥammed b. Aḥmed b. Cubeyr el-Kinânî el- Endelusî. Rıḥletu İbn Cubeyr. Beyrut: Dâru Beyrût, ts.
• Mevsuatu Mekkete’l-Mükerreme ve’l-Medineti’l-Münevvere (Encyclopedia of Makkah al mu-karramah and al-Madinah al- munawwarah), İşraf: Ahmed Zeki Yemani, Tahrir: Abbas Salih Taşkendi, 9 Cilt. London: Müessesetü’l-Furkan li’t-Türasi’l-İslâmî/ al-Furqan Isla- mic Heritage Foundation, 1428/2007.
• Yamani, Ahmed Zaki. The House of Khadijah bint Khuwaylid in Makkah al-Mukarramah : a historical study of its location, building and architecture. ed. Muhammad Isa Waley. çev. Ayman Abdel Haleem. London: Al-Furqan Islamic Heritage Foundation, 2014.
• Yamani, Ahmed Zaki, Hz. Hatice'nin Evi & Konumu, Yapısı ve Mimarisi Üzerine Tarihsel Bir İnceleme. çev. Muttalip Tütüncü. Istanbul: Ketebe Yayınevi, 2025.
• Yemânî, Ahmed Zeki. Dârü’s-Seyyide Hadîce bint Huveylid (r.a.) fi Mekketi’l-Mükerreme dirâsetun târîhiyyetun li’d-dâri ve mevkıihâ ve ımâretihâ. Mekke: Müessesetü’l-Furkan li’t-Türasi’l-İslâmî (al-Furqan Islamic Heritage Foundation), 2013.