Baki Kemancı’nın Hayatı ve İcrâsı Üzerine Bir İnceleme

Year 2025, Issue: 45, 105 - 140, 30.06.2025

Okan Yanar , Burak Kurubaş

https://doi.org/10.31591/istem.1648072

Abstract

Türk müziği literatüründe ekol olarak kabul edilen keman icrâcılarına yönelik bilimsel çalışmaların yapıldığı bilinmektedir. Fakat günümüz Türk müziği icrâcılığında ustalaşmış birçok isim çalışma konusu edilememiştir. Bu icrâcıların ulaşılabilir birincil kaynak olmaları bakımından hayatları, eğitim süreçleri, icrâcılıkları ve bestekârlıkları hakkında hayattayken bizzat kendilerinden verilerin elde edilmesi bu tür araştırmalar için çok değerlidir. Bu bağlamda ele alınan Türk müziği keman icrâcısı Baki Kemancı hakkında yapılmış bilimsel bir çalışmanın olmaması, bu bakımdan Türk müziğinin yaşayan önemli usta icrâlarına, gelecekte yapılacak olan araştırmalara, Türk müziği icrâcı geleneğine ve Türk Müziği keman icrâcılığına katkı sağlaması ve referans olması açısından önem arz ettiği düşünülmektedir. Araştırmada, Türk müziği keman icrâcıları içerisinde önemli bir yere sahip olan keman sanatçısı Baki Kemancı’nın hayatı ve müzik eğitimi süreci, icrâcılığı ve besteciliği konuları ele alınmıştır. Ele alınan bu konular doğrultusunda Türk müziği keman icrâcı geleneği içerisinde önemli bir yer tutan Baki Kemancı’nın kendisi ile yapılan kişisel görüşme doğrultusunda hayatı, müzik eğitimi süreci, icrâcılığı ve bestekârlık yönlerinin ortaya koyulması amaçlanmıştır. Araştırmanın veri toplama aşamasında nitel araştırmalarda sıklıkla kullanılan standartlaştırılmış açık uçlu görüşme tekniği kullanılmıştır. Baki Kemancı’yla yapılan kişisel görüşmede kendisine sistematik bir sıra içerisinde hayatı, müzik eğitimi süreci, icrâcılığı/besteciliği olmak üzere üç ana başlıkta toplam 25 açık uçlu soru sorulmuştur. Araştırma sonucunda keman sanatçısı Baki Kemancı’nın keman eğitimini yaklaşık üç kuşak keman çalan bir aile ortamında, dededen toruna aktarılan bir usta-çırak (meşk) ilişkisi içerisinde aldığını, bu bağlamda Türk müziği icrâcı geleneğini her yönüyle iyi tanıdığını, yapmış olduğu sahne ve beste çalışmalarıyla günümüz keman icrâcıları arasında özgün bir icrâ tavrına sahip olduğunu hem geleneği yansıtması hem de sentez icrâ anlayışıyla gelecek kuşaklara örnek teşkil ettiğini söylemek mümkündür.

Keywords

Türk Müziği, Keman, Baki Kemancı, Keman İcrâcılığı, Ustalık

Ethical Statement

Etik onay, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal ve Beşeri Bilimler Bilimsel Araştırmalar Etik Kurulu tarafından verilmiş olup 24.01.2025 tarihli ve 2025/53 numaralıdır.

Thanks

Keman sanatçısı kıymetli Baki Kemancı üstada çalışmaya gösterdikleri ilgi, alaka ve çok yoğun çalışma temposuna rağmen ayırdıkları vakit için teşekkür ederiz.

A Study on the Life and Performance of Baki Kemancı

Abstract

It is known that scientific studies have been conducted on violin players who are considered as schools in Turkish music literature. However, many names who have mastered the performance of contemporary Turkish music could not be studied. Since these performers are accessible primary sources, obtaining data about their lives, education processes, performances and compositions while they are still alive is very valuable for this kind of research. In this context, it is thought that there is no scientific study on the Turkish music violin player Baki Kemancı, and in this respect, it is important in terms of contributing to the important living master performers of Turkish music, future researches, the tradition of Turkish music performers and Turkish music violin performance and being a reference. Transl In the research, the life and music education process, performance and composition of violinist Baki Kemancı, who has an important place among Turkish music violin performers, were discussed. In line with these issues, it was aimed to reveal the life, music education process, performing and composing aspects of Baki Kemancı, who has an important place in the tradition of Turkish music violin performers, in line with the personal interview with him. In the data collection phase of the research, the standardized open-ended interview technique, which is frequently used in qualitative research, was used. In the personal interview with Baki Kemancı, a total of 25 open-ended questions were asked in a systematic order under three main headings: his life, his music education process, and his performance/composition. As a result of the research, it is possible to say that violinist Baki Kemancı received his violin education in a family environment in which about three generations of violin players played violin, in a master-apprentice (meşk) relationship passed down from grandfather to grandchild, in this context, he knows the Turkish music performer tradition well in every aspect, has a unique and unique performance attitude among today's violin performers with his stage and composition works, and sets an example for future generations with both his reflection of tradition and his synthesis performance approach.

Keywords

Turkish Music, Violin, Baki Kemancı, Violin Performance, Mastery

Ethical Statement

Granted by Necmettin Erbakan University, Social Sciences and Humanities Scientific Research Ethics Panel, approval dated 24.01.2025 and numbered 2025/53.

Thanks

We would like to thank the violinist Baki Kemancı for his interest in our work and the time he allocated despite his very busy work schedule.

References

• Çetik, Özcan. “Türk Müziğinde Keman ve Eğitimi”. Gelenekten Geleceğe Türk Mûsikîsi Eğitim-Öğretim-İcrâ. Konya: NEÜ Yayınları, 2021.
• Efe, by. “Türkiye’de Müzisyen Olmak”. 2023. https://turkishcoffee.blog/2023/10/23/turkiyede-muzisyen-olmak/
• Gönül, Mehmet. Nevres Bey’in Ud Taksimlerinin Analizi ve Ud Eğitimine Yönelik Alıştırmaların Oluşturulması. Konya: Selçuk Üniversitesi, 2010.
• Gönül, Mehmet. “Üslûp ve Tavır Bağlamında Türk Mûsikîsi İcrâsında Yorum Unsurları”. İSTEM 43 (30 Haziran 2024), 1-30.
• Gürel, Murat. “Hakkı Derman’a Ait Bayâti Keman Taksiminin Analizi”. Rast Müzikoloji Dergisi 4/3 (2016), 1367-1395.
• Oyunbozan, Ozan. “Baki Kemancı”, 2010. https://galeri.uludagsozluk.com/r/baki-kemanc%C4%B1-65686
• Soyda, M Emin. “Osmanlı Saray Müziğinde Yaylı Çalgılar”. İTÜ Dergisi 4/1 (2007), 3-12.
• Uçan, Ali - Günay, Edip. Çevreden Evrene Keman Eğitimi I. Ankara, Evrensel Müzik Evi-Önder Matbaa., 2006.
• Yahya Kaçar, Gülçin. Türk Mûsikîsi Üzerine Görüşler (Analiz ve Yorumlar). Ankara: Maya Aka-demi, 2012.
• “Baki Kemancı / Boğaziçi/ Nihavend”. haz. Sermet Orhan. Yayın Tarihi 2024. https://www.youtube.com/watch?v=oHcmqEd4NZs
• “Baki Kemancı Beyati Saz Semai”. haz. Seyfi Yücekan. Yayın Tarihi 2018. https://www.youtube.com/watch?v=tH0cVRmN3Ss
• “Baki Kemancı Bir Üstad Bir Saz Keman”. haz. Turing Kültür Sanat. Yayın Tarihi 2015. https://www.youtube.com/watch? v=rGPnuZwwIQ8&t=1675s
• “Baki Kemancı ve Kutsal Sütoğlu ve Cafer Nazlıbaş Hayat”. haz. Tahir Turna. Yayın Tarihi 2014. https://www.youtube.com/watch? v=51fp3SCjNtc
• “Bakü’de Sabah. Baki Kemancı bestesi”. haz. Baki Kemancı Official. Yayın Tarihi 2020. https://www.youtube.com/watch?v=rYva7JSS92M