ATAERKİL PAZARLIK BAĞLAMINDA TÜRBAN TARTIŞMASI

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 132 - 148, 07.02.2021

Gülşen Çakıl Dinçer

Öz

İslamcılık Türkiye’de 1980’lerde dünyadaki yükselişine paralel olarak hızla gündemi işgal etti. Türban ise bu dönemin en önemli tartışması olarak tarihte yer aldı. Türbanlı öğrencilerin mücadelesi kamusal alana dahil olma talepleri nedeniyle pek çok araştırmada modernleşmeci bir çizgide değerlendirildi. Ancak İslamcı kadın yazarların gündeminde örtünme başka açılardan da ele alındı. Bu çalışmanın amacı İslamcı kadınların yazılarında örtünmenin içerdiği anlamları bulmaya çalışmaktır. Ayrıca bu anlamları “ataerkil pazarlık” kavramıyla ele alarak türbanın ataerkil pazarlıktaki işlevi sorgulanacaktır. Bu bağlamda İslamcı kadın yazarlardan Fatma Barbarosoğlu, Cihan Aktaş, Nazife Şişman, Yıldız Ramazaoğlu ve Mualla Gülnaz’ın türban/başörtüsü konulu kitapları ve makalelerinden türbana ilişkin tutumları tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türban, Ataerkil Pazarlık, Modernleşme

Kaynakça

• Akkent, M. ve Franger, G. (1987), Das Kopftuch Başörtü, Frankfurt: Dağyeli
• Aktaş, C. (2006), Başörtüsünün Soykütüğü Üzerine Düşünmek, Birikim Dergisi, sayı 210, 46-51.
• Aktaş, C. (2015), Bacıdan Bayan’a: İslamcı Kadınların Kamusal Alan Tecrübesi, İstanbul: KapıYayınları
• Aktaş, C. (2016), İslamcılık, İstanbul: İz Yayıncılık
• Aktaş, C. (2018), Türbanın Yeniden İcadı, İstanbul: İz Yayıncılık
• Aktay, Y. (2005), Sunuş, içinde, Y. Aktay (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce İslamcılık, İstanbul: İletişim
• Ali, K. (2015), Cinsel ahlak ve İslam, (Çev.: A. B. Baloğlu), İstanbul: İletişim
• Arat, Y. (1995), Feminizm ve İslam: Kadın ve Aile Dergisinin Düşündürdükleri, içinde, Ş. Tekeli (Ed.), 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar, İstanbul: İletişim
• Arat, Y. (2005), Türkiye’de Modernleşme Projesi ve Kadınlar., içinde, S. Bozdoğan ve R. Kasaba (Ed.) Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları
• Barbarosoğlu, F. (2014), Şov ve Mahrem, İstanbul: Profil Yayıncılık
• Barbarosoğlu, F. (2015a), Kamusal Alanda Başörtülüler, İstanbul: Profil Yayıncılık
• Barbarosoğlu, F. (2015b), İmaj ve Takva, İstanbul: Profil Yayıncılık
• Barbarosoğlu, F. (2017), Moda ve Zihniyet, İstanbul: İz Yayıncılık
• Berktay, F. (2000), Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın, İstanbul: Metis Yayınları
• Berktay, F. (2015), Feminist Teoride Beden ve Cinselliğin toplumsal İnşası, içinde, F.Z. Fidan ve D. Alptekin (Ed.), Kadın Bedeni ve İstismarı, İstanbul: Opsiyon Yayınları
• Bulaç, A. (2005), İslam’ın Üç Siyaset Tarzı ve İslamcıların Üç Nesli, içinde, Y. Aktay (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce İslamcılık, İstanbul: İletişim
• Çelebi, B., (2018), antik yunan Toplumunun suskun Kadınları, içinde, M. Evsile, İ. Serbestoğlu ve T. Öcan (Ed.), Sosyal Bilimlerde Güncel Akademik Çalışmalar, Ankara: Gece Kitaplığı
• Direk, Z. (2006), Başörtüsü Yasağı Üzerine, Amargi, Sayı 1, 16-18.
• Eraslan, S. (2000), Refahlı Kadın Tecrübesi, içinde. Y. Ramazanoğlu (Ed.), Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Kadın Tarihi Dönüşümü, İstanbul: Pınar yayınları
• Göle, N. (2001), Modern Mahrem Medeniyet ve Örtünme, İstanbul: Metis Yayınları
• Gülnaz, M. (2000), Nisvan-ı İslam, içinde. Y. Ramazanoğlu (Ed.), Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Kadın Tarihi Dönüşümü, İstanbul: Pınar yayınları
• Işık, İ.E. (1998), Beden ve Toplum Kuramı, İstanbul: Bağlam Yayınları
• İlyasoğlu, A. (2013), Örtülü Kimlik, İstanbul: Metis Yayınları
• İmam, A.M. (2015), Müslüman Dinsel Sağ (“Köktenciler”) ve Cinsellik, içinde, P. İlkkaracan (Ed.), Müslüman toplumlarda Kadın ve Cinsellik, (Çev.: E. Salman), İstanbul: İletişim
• Kandiyoti, D. (2013), Cariyeler, Bacılar ve Yurttaşlar, İstanbul: Metis Yayınları
• Kara, Z. (2012), Günahkâr Bedenlerden Referans Bedenlere İslam da Beden Algısı Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 12 (1), 7–41.
• Kovanlıkaya, Ç. (2017), Bedenin Ört (ün)me Paradoksu, Felsefelogos, sayı 67, 35-48.
• Köse, E. (2011), Dindar Kadınlığın Kurulumunda Tesettür: Beden, Yazın ve Özneleşme, içinde, S. Sancar (Ed.), Birkaç Arpa boyu 21. Yüzyıla Girerken Türkiye’de Feminist Çalışmalar, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları
• Kubilay, Ç. (2010), Türban Sorunu Bağlamında Siyasal İslamcı söylemin “Alternatif” Yurttaşlık Tasarımı, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 135-164.
• Llyod, G. (1996), Erkek Akıl Batı Felsefesinde “Erkek” ve “Kadın, (Çev. M.Özcan), İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Mernissi, F. (2015), İslam’da Aktif Kadın Cinselliği Anlayışı, içinde, P. İlkkaracan (Ed.), Müslüman toplumlarda Kadın ve Cinsellik, (Çev.: E. Salman), İstanbul: İletişim
• Navaro-Yaşın, Y. (2012), Kimlik Piyasası Metalar, İslamcılık, Laiklik, içinde, D. Kandiyoti ve A. Saktanber (Ed.), Kültür Fragmanları, İstanbul: Metis Yayınları
• Özbudun, S. (2015), Dinler, İslam ve Kadın Bedeni, içinde, F.Z. Fidan ve D. Alptekin (Ed.), Kadın Bedeni ve İstismarı, İstanbul: Opsiyon Yayınları
• Ramazanoğlu, Y. (2000), Yol Ayrımında İslamcı ve Feminist Kadınlar, içinde. Y. Ramazanoğlu (Ed.), Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Kadın Tarihi Dönüşümü, İstanbul: Pınar yayınları
• Ramazanoğlu, Y. (2005), Cumhuriyet’in Dindar Kadınları, içinde, Y. Aktay (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce İslamcılık, İstanbul: İletişim
• Ramazanoğlu, Y. (2008), Apartheid: Türkiye’nin Örtülü Gerçeği, Birikim Dergisi, sayı 227, 31-37.
• Sirman, N. (2006), Türkiye’nin Kamusunda Endişe, Amargi, Sayı 1, 19-21.
• Şeni, N. (1995), 19. Yüzyıl Sonunda İstanbul Mizah Basınında Moda ve Kadın Kıyafetleri, içinde, Ş. Tekeli (Ed.), 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar, İstanbul: İletişim
• Şişman, N. (2000), Türkiye’de Çağdaş Kadınların İslamcı Kadın Algısı, içinde. Y. Ramazanoğlu (Ed.), Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Kadın Tarihi Dönüşümü, İstanbul: Pınar yayınları
• Şişman, N. (2011), Sınırsız Dünyanın Yeni Sınırı Başörtüsü, İstanbul: Timaş
• Şişman, N. (2013), Emanetten Mülke, İstanbul: İz Yayıncılık
• Şişman, N. (2015), Küreselleşmenin Pençesi İslam’ın Peçesi, İstanbul: İnsan Yayınları
• Yılmaz, Z. (2011), Küresel İslam Hareketinde Kadının Yeni Temsil Biçimleri: Türkiye Örneği, içinde, S. Sancar (Ed.), Birkaç Arpa boyu 21. Yüzyıla Girerken Türkiye’de Feminist Çalışmalar, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları