12 EYLÜL 1980 ASKERİ DARBESİ SONRASINDA TÜRKİYE’DEKİ SOL OYLARIN YILLAR İÇERİSİNDEKİ SEYRİ

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 112 - 127, 15.09.2021

Ozan Ormeci

Öz

Türkiye’de sol siyaset, neredeyse tamamen devleti kuran parti olan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) tekelinde geliştiği için, aydınlarca genelde halkla bütünleşememek noktasında eleştirilmiştir. Tesadüfi değildir ki, Türkiye’de sol partiler, popülist (halkçı) karakterli merkez sağ ve İslamcı sağ akımlar karşısında birkaç istisna (1961, 1973, 1977, 1999 genel seçimleri) dışında seçim performansı anlamında daima arka planda kalmışlardır. 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrasında kurulan yeni siyasal düzende de, Türkiye solu, tüm çabalara karşın, sağın gölgesinde kalmaya devam etmiştir. Bu durum, kuşkusuz, Türkiye siyasetinin fazlasıyla milliyetçi ve muhafazakâr temelde yapılmasına ve çalışanların hakları ve diğer sosyal haklar konusunda toplumsal muhalefetin cılız kalmasına neden olmuştur. Bu araştırmada, Türkiye solunun 1980 sonrasındaki seçim performansları istatistiki olarak değerlendirilecek ve solun toplumsal tabanı ve gücüne dair bazı tespitlerde bulunulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye'de Sol siyaset, Cumhuriyet Halk Partisi, Halkların Demokratik Partisi, Türk Siyasal Sistemi

Kaynakça

• - Celep, Ödül (2018), “The moderation of Turkey’s Kurdish left: the Peoples’ Democratic Party (HDP)”, Turkish Studies, 19 (3), ss. 1-25.
• - Cumhuriyet (2018), “Prof. Yılmaz Esmer: Soğan 3 lira değil 5 lira bile olsa seçmen oyunu değiştirmez”, 01.07.2018, Erişim Tarihi: 27.12.2020, Erişim Adresi: https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/prof-yilmaz-esmer-sogan-3-lira-degil-5-lira-bile-olsa-secmen-oyunu-degistirmez-1014080.
• - Cumhuriyet Halk Partisi (2018), “Tüzük (9-10 Mart 2018 Tarihli 19. Olağanüstü Kurultayda Kabul Edilmiştir)”, Erişim Tarihi: 06.01.2021, Erişim Adresi: https://content.chp.org.tr/file/chp_tuzuk_10_03_2018.pdf.
• - Çakmakçı, Nuran (2006), “Sağ radikal bir ülke olduk”, Hürriyet, 11.06.2006, Erişim Tarihi: 27.12.2020, Erişim Adresi: https://www.hurriyet.com.tr/gundem/sag-radikal-bir-ulke-olduk-4557868.
• - Demokratik Sol Parti (2019), “Tüzük”, Erişim Tarihi: 06.01.2021, Erişim Adresi: https://www.dsp.org.tr/wp-content/uploads/2016/03/DSPTuzuk2019.pdf.
• - Halkların Demokratik Partisi (2014), “Halkların Demokratik Partisi Tüzüğü (22 Haziran 2014 tarihli 2. Olağanüstü Kongre’de kabul edilmiş son hali)”, Erişim Tarihi: 06.01.2021, Erişim Adresi: https://www.hdp.org.tr/tr/parti-tuzugu/10/.
• - Kırnalı, Gülener & Kocael, İlker (2017), “Toplum ve Siyaset (18) : Hakan Yılmaz ile Türkiye’de sağ ve sol değerleri konuştuk”, Medyascope, 01.06.2017, Erişim Tarihi: 27.12.2020, Erişim Adresi: https://medyascope.tv/2017/06/01/toplum-ve-siyaset-18-hakan-yilmaz-ile-turkiyede-sag-ve-sol-degerleri-konustuk/.
• - Küçükömer, İdris (1994), Düzenin Yabancılaşması, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• - Örmeci, Ozan (2020), A Turkish Social Democrat: İsmail Cem, İstanbul: Libra Books.
• - Seçim.Haberler.com, https://secim.haberler.com/.
• - T.C. Resmi Gazete, “Türkiye Cumhuriyeti Anayasası”, 20 Ekim 1982, Erişim Tarihi: 28.12.2020, Erişim Adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/17844.pdf.
• - T.C. Yüksek Seçim Kurulu - YSK Web Portal, https://www.ysk.gov.tr/.
• - Vatan Partisi (2019), “Tüzük”, Erişim Tarihi: 06.01.2021, Erişim Adresi: http://vatanpartisi.org.tr/genel-merkez/temel-belgeler/tuzuk-4125.