Türkiye’den İngiltere’ye İhracatın Ekonomik Büyümeye Etkisi: 2004-2023 Dönemi

Year 2025, Volume: 24 Issue: 52, 55 - 75, 27.06.2025

Gülşen Yanar , Guldenur Çetin

https://doi.org/10.46928/iticusbe.1488783

Abstract

Ülkeler ekonomik büyüme ve kalkınma hedefi çerçevesinde ekonomi politikalarını belirlemektedirler. Bu bağlamda özellikle ticari sınırların ortadan kalkması, ülkelerin sürdürülebilir ekonomik büyüme ve kalkınma hedefleri için uluslararası ticaret faaliyetlerini de düzenleyerek ekonomilerine yön verme çabası içerisinde olmalarına sebep olmaktadır. Gerek gelişmiş ülkeler gerekse gelişmekte olan ülkeler bu minvalde politikalar oluşturarak, politika araçlarını düzenlemektedirler. Bu çalışmada 2004–2023 dönemi için Türkiye’den İngiltere’ye gerçekleştirilen ihracatın Türkiye ekonomisi açısından ekonomik büyümenin dinamiği olup olmadığı sorusuna yanıt aranmaktadır. Çalışmada Otoregresif Dağıtılmış Gecikme Modeli-ARDL modeli kullanılmıştır. Analizler yapılmıştır ve değişkenler arasında eşbütünleşik ilişki vardır. Buna göre, Türkiye’den İngiltere’ye olan ihracat ile ekonomik büyüme arasında gerçekleşen değişiklikler birbirini etkilemektedir.

Keywords

Türkiye , İngiltere , ARDL Analizi , Ekonomik Büyüme , Dış Ticaret

The Effect of Exports From Türkiye to the UK on Economic Growth: 2004-2023 Period

Abstract

The countries determine economic policies within the framework of their economic growth and development goals. In this context, the disappearance of commercial borders causes countries to strive to direct their economies by regulating international trade activities for sustainable economic growth and development goals. Both developed and developing countries create policies in this regard and regulate policy instruments. In this study, an answer is sought to the question of whether exports from Turkey to the UK for the period 2004 - 2023 are the dynamics of economic growth for the Turkish economy. Autoregressive Distributed Lag Model-ARDL model was used in the study. Analyzes have been made and it has been concluded that there is a cointegrated relationship between the variables, and that the increases and decreases between exports from Turkey to the UK and economic growth affect each other.

Keywords

Türkiye , UK , ARDL Analysis , Economic Growth , Foreign Trade

References

• Abdulgalimov, A. M. ve Arsakhanova, Z. A. (2019). Development of foreign trade turnover as factor of economic growth in Caucasus. In The European Proceedings of Social & Behavioural Sciences EpSBS (s. 2734-2743) içinde. Future Academy.
• Adıgüzel, G. (2011). Lojistiğin dış ticaret üzerine etkileri ve Türkiye örneği. [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi].
• Akkaş, İ. ve Öztürk, M. (2016). Türkiye'de ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkilerinin analizi. Journal of International Social Research, 9(42).
• Aksu, L. (2014). İktisat ekollerinin iktisadî büyüme konusundaki düşünceleri ve modellerinin analizi. Türk Dünyası Araştırmaları, 106(208), 351 - 392.
• Baktemur, F. İ. (2021). Türkiye’de ihracat ile ekonomik büyüme arasındaki doğrusal olmayan nedensel ilişkinin analizi. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 80-90.
• Bilgili, Y. (2013). Karşılaştırmalı iktisat okulları. 4T Yayınları.
• Çatalbaş, N. (2022). 1980-2020 döneminde Türkiye’de ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme arasındaki eşbütünleşme ve nedensellik ilişkileri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (73), 15-32.
• Çelik, M. ve Tufan, H. (2021). Türkiye’de hizmet ihracatı gelirleri ve makroekonomik değişkenler arasındaki ilişki. Social Sciences Studies Journal, 7(84), ss. 2875-2889.
• Dura, C. (2000). Yeni dış ticaret teorileri: genel bir bakış. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (16), ss.1-16.
• Ethier, W. J. (1984). Higher dimensional issues in trade theory. Handbook of International Economics (1), 131-184.
• Feenstra, R. C. (2015). Advanced ınternational trade: theory and evidence. Princeton University Press.
• Gerber, J. (2011). International economics. Pearson Education.
• Gökalp, M. F., Baldemir, E. ve Akgün, G. (2011). Türkiye ekonomisinde dışa açılma ve gelir eşitsizlikleri ilişkisi. Yönetim ve Ekonomi, 18(1), 87-104.
• Helpman, E. (1981). International trade in the presence of product differentiation, economies of scale and monopolistic competition: A Chamberlin-Heckscher-Ohlin approach. Journal of International Economics, 11(3), 305-340.
• Işık, N., Acar, M. ve Işık, B. (2004). Enflasyon ve döviz kuru ilişkisi: bir eşbütünleşme analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 9(2), s. 325-340.
• Karakuş, M., ve Özen Atabey, A. (2021). Genç işsizlik, ihracat ve büyüme arasındaki ilişki: Türkiye için ampirik bir analiz. Alanya Akademik Bakış, 5(2), 865-882.
• Karluk, R. (1998). Uluslararası ekonomi. Beta Yayınları, İstanbul.
• Kesgingöz H., Burak M. (2022). Ekonomik büyümenin temel belirleyicileri. N. Altuntepe (Ed.), Türkiye'de İktisat Politikaları ve Ekonomik Büyüme (2000-2021). Gazi Kitabevi.
• Köksal, M. (2016). Dış ticaret ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi].
• Krugman P., Obstfeld, M. ve Melitz, M. (2012). International economics: Theory and policy (9. Baskı). Pearson.
• Leontief, W., (1959). Factor proportions and the structure of American trade: Further theoretical and empirical analysis. Review of of Economics and Statistics, 41, 246-407.
• Magnusson, L.G. (2007). Mercantilism. W.J. Samuels, J.E. Biddle ve J.B. Davis (Ed.), A companion to the history of economic thought içinde. Doi:10.1002/9780470999059.ch4. (Erişim Tarihi: 10 Ocak 2020).
• Özel, H. A. (2018). Ekonomik büyüme ve dış ticaret ilişkisi: Türkiye örneği. International Journal of Innovative Approaches in Social Sciences, 2(1), 73-82.
• Posner, M. V. (1961). Oxford Economic Papers, Volume 13, Issue 3, October 1961, pp.323–341.
• Rybczynski, T. M. (1978). Faktör tahsisi ve nispi mal fiyatları. (R. Karluk, Çev.). İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Dergisi, 24, 190-196.
• Salvatore, D. (1990). International economics (3.Baskı). Macmillan & Co. Ltd.
• Salvatore, D. (1998), International economics (6. Baskı). Prentice Hall.
• Salvatore, D. (2016). International economics (12.Baskı). John Wiley & Sons.
• Samuels, W. J. (1962). The Physiocratic theory of economic policy. The Quarterly Journal of Economics, 145-162.
• Sevüktekin, M., Çınar, M. (2017). Ekonometrik zaman serileri analizi e-views uygulamalı. Dora yay.
• Seyidoğlu, H. (2015). Uluslararası iktisat: Teori, politika ve uygulama (geliştirilmiş 20. Baskı). Güzem Yayınları.
• Smith, A. (2008). Milletlerin zenginliği. (H. Derin, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Şeker, K., ve Akpolat, A. G. (2022). Doğrudan yabancı yatırımlar, ihracat ve ithalat ilişkisi: Türkiye için NARDL yaklaşımı ile örnek bir uygulama. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(3), 268-299.
• Şimşek, N. (2005). Endüstri-içi dış ticaret Türkiye'nin endüstri-içi dış ticaretinin analizi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi].
• Terzi, H., ve Pata, U. K. (2017). Doğrudan yabancı yatırımlar ve dış ticaret arasındaki ilişkinin analizi: Türkiye deneyimi. Uluslararası İktisadi Ve İdari İncelemeler Dergisi (18), 167-184.
• Topcu, E. (2017). İhracata dayalı büyüme hipotezine yeni bir yaklaşım: Türkiye ekonomisi üzerine sektörel bir uygulama. [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi].
• Tunç, H. (2004). Uluslararası ticaret, para, finans. Alfa.
• Türkmen, S., ve Özbek, S. (2021). İhracat büyümenin itici gücü mü? Gelişmekte olan ülkelerden kanıtlar. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 1470-1484.
• Utkulu, Utku.(2003). Türkiye’de bütçe açıkları ve dış ticaret açıkları gerçekten ikiz mi? Koentegrasyon ve nedensellik bulguları. D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi, 18 (1), 45-61.
• Yılgör, M., Karahan, Ö., ve Öndes, H. (2021). Türkiye’de ihracat ile ekonomik büyüme arasındaki etkileşimin analizi. İzmir İktisat Dergisi, 36(3), 555-565.
• Yılmaz, Ş. E. (2016). Dış ticaret kuramların evrimi. Elif Yayınevi.
• Zahonogo, P. (2016). Trade and economic growth in developing countries: evidence from Sub-Saharan Africa. Journal of African Trade, 3(1-2), 41-56.
• Zhabynets, O. (2020). The cities of the western region of Ukraine in international trade in services: Trends and Prospects of Development. Erişim adresi: https://ir.kneu.edu.ua/items/f584cac1-2032-42ab-82c7-f76aff215532