Examination of Altruism Levels of Social Work Students According to Socio-Demographic Variables

Year 2025, Volume: 14 Issue: 3, 1622 - 1659, 30.09.2025

Gülsüm Korkut , Deniz Say Sahin , Gülnihal Altun

https://doi.org/10.15869/itobiad.1697329

Abstract

This descriptive study examines the levels of altruism among social work students according to sociodemographic variables. The research data were collected from undergraduate students (n=205) studying at the Department of Social Work, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Faculty of Social Work of a state university in Turkey through free access Google Forms according to the census sampling method. The Sociodemographic Data Form created by the researchers and the Altruism Scale developed by Ümmet et al. (2013) were used as data collection tools in the study. Shapiro-Wilk normality test was applied to see whether the data showed normal distribution and it was understood that it was suitable for parametric tests. In the analysis of the data, independent sample t-test was used for pairwise comparisons (gender and family type), one-way ANOVA test was used for multiple comparisons (age, class, income level, mother's education level, father's education level, number of siblings, place of residence for the longest time, method of choosing the social work department, satisfaction with choosing the social work department), LSD test was used to determine the source of statistical significance in the significant results in the tests, and Pearson correlation analysis was used to determine whether there was a relationship between sociodemographic variables. As a result of the research, statistically significant differences were found only in age, satisfaction with choosing the social work department and some of the sub-dimensions of the altruism scale among the sociodemographic variables. It was found that the scores of financial help (p=0,048) and help in traumatic situations (p=0,031), which are sub-dimensions of the altruism scale, differed statistically significantly with the age variable. In addition, a significant difference was found between the scores of the altruism scale sub-dimensions based on physical power (p=0.017) and help arising from the feeling of closeness (p=0.042) and the satisfaction variable of choosing the social work department. In order to develop the altruistic behaviors of students studying in social work departments, it is recommended that social work curricula be structured and altruistic behaviors be examined with qualitative methods as well as quantitative methods.

Keywords

Benefit , Altruism , Altruistic Behavior , Social Work , University Students

Sosyal Hizmet Bölümü Öğrencilerinin Özgecilik Düzeylerinin Sosyo-Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi

Abstract

Bu araştırma sosyal hizmet bölümü öğrencilerinin özgecilik düzeylerinin sosyodemografik değişkenlere göre incelenmesi amacıyla gerçekleştirilen tanımlayıcı bir araştırmadır. Araştırma verileri Türkiye’de bir devlet üniversitesinin İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Hizmet bölümünde öğrenim gören lisans öğrencilerinden (n=205) tamsayım örnekleme yöntemine göre ücretsiz erişimli Google Forms üzerinden toplanmıştır. Araştırmada veri toplama araçları olarak araştırmacılar tarafından oluşturulan Sosyodemografik Veri Formu ve Ümmet ve arkadaşları (2013) tarafından geliştirilen Özgecilik Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin normal dağılım gösterip göstermediğine bakmak için Shapiro-Wilk normallik testi uygulanmış ve parametrik testlere uygun olduğu anlaşılmıştır. Verilerin analizinde ikili karşılaştırmalar (cinsiyet ve aile tipi) için bağımsız örneklem t testi, çoklu karşılaştırmalar (yaş, sınıf, gelir düzeyi, annenin eğitim düzeyi, babanın eğitim düzeyi, kardeş sayısı, en uzun süre yaşanılan yer, sosyal hizmet bölümünü seçme şekli, sosyal hizmet bölümünü seçme memnuniyeti) için tek yönlü ANOVA testi, testlerde anlamlı çıkan sonuçlarda istatistiksel anlamlılığın nereden kaynaklandığını belirlemek için ise LSD testi ve sosyodemografik değişkenler arasında bir ilişkinin olup olmadığını saptamak amacıyla Pearson korelasyon analizi yapılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda sosyodemografik değişkenlerden sadece yaş ve sosyal hizmet bölümünü seçme memnuniyeti ile özgecilik ölçeğinin alt boyutlarından bazılarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur. Özgecilik ölçeği alt boyutlarından maddi yardım (p=0,048) ve travmatik durumlarda yardım (p=0,031) puanları ile yaş değişkeninin istatistiksel açıdan anlamlı farklılaştığı bulunmuştur. Bununla birlikte araştırmada özgecilik ölçeği alt boyutlarından fiziksel güce dayalı yardım (p=0.017) ve yakınlık duygusundan kaynaklanan yardım (p=0,042) puanları ile sosyal hizmet bölümünü seçme memnuniyeti değişkeni arasında anlamlı fark bulunmuştur. Sosyal hizmet bölümlerinde öğrenim gören öğrencilerin özgeci davranışlarının geliştirilmesi için sosyal hizmet müfredatlarının yapılandırılması ve özgecilik davranışlarının nicel yöntemlerin yanı sıra nitel yöntemlerle de incelenmesi önerilmektedir.

Keywords

Fayda , Özgecilik , Özgeci Davranış , Sosyal Hizmet , Üniversite Öğrencileri

References

• Acar, H. ve Çamur Duyan, G. (2003). Dünyada Sosyal Hizmet Mesleğinin Ortaya Çıkışı ve Gelişimi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 14(1), 1-19.
• Acar, M.C. ve Apak, H. (2017). Sosyal Hizmet Bölümü Öğrencilerinin Empatik Eğilimleri ile Özgecilik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 28(1), 93-112.
• Akdoğan, A. (2021). Öğretmenlerin Özgeci Davranışları ile Öğretmen Liderliğine Yönelik Algı ve Beklentileri Arasındaki İlişkisinin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), T.C. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Karaman.
• Arpacı, P. ve Özmen, D. (2014). Hemşirelik Öğrencilerinin Özgecilik ve Empatik Eğilim Düzeyleri ve Aralarındaki İlişki. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 11(3), 51-57.
• Avcı, D., Aydın, D., Özbaşaran, F. (2013). Hemşirelik Öğrencilerinde Empati-Özgecilik İlişkisi ve Özgeci Davranışın Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(2), 108-113.
• Az, M.S. ve Acar, M.C. (2020). Dindarlık ile Özgecilik Arasındaki İlişki: Üniversite Öğrencileri ile Yapılan Bir Araştırma. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(1), 742-773. https://doi.org/10.17859/pauifd.731273
• Bal, P.N. ve Topuz, C. (2015). Özgeciliği Artırmaya Yönelik Psikoeğitim Programının Üniversite Öğrencilerinin Özgecilik Düzeylerine Etkisi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(4), 206-216.
• Başerer Berber, Z. (2024). Özgeciliğin Ortaya Çıktığı Durumların Değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 23(92), 1685-1697. https://doi.org/10.17755/esosder.1470289
• Başerer, Z. ve Kısaç, İ. (2017). Özgeci Davranışın Psikolojik İyi Oluş ve Çeşitli Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi (Erzurum İli Örneği). Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 56, 582-594.
• Batson, C.D. ve Powell, A.A. (2003). Altruism and Prosocial Behavior, Theodore Millon ve Melvin J. Lerner (Ed.), Handbook of Psychology: Personality and Social Psychology (Cilt 5, s.463-484) içinde, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc.
• Blaikie, N.W.H. (1974). Altruism in the Professions: The Case of the Clergy. The Australian and New Zealand Journal of Sociology, 10(2), 84-89.
• Boylu, M.A. (2020). Üniversite Öğrencilerinin Özgecilik Düzeyleri ile Empatik Eğilim ve Benlik Saygısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), T.C. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, Mersin.
• Bozdemir, R. ve Duman, N. (2020). Sosyal Hizmet ve Sosyal Adalet Savunuculuğu. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(69), 1106-1112. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2020.4024
• Brill, C.K. (2001). Looking at the Social Work Profession Through the Eye of the NASW Code of Ethics. Research on Social Work Practice, 11(2), 223-234.
• Clavien, C. (2012). Altruistic Emotional Motivation: An Argument in Favour of Psychological Altruism, Kathryn S. Plaisance and Thomas A.C. Reydon (Ed.), Philosophy of Behavioral Biology (Cilt 282, s. 275-296) içinde, Springer Science+Business Media B.V.
• Clavien, C. ve Chapuisat, M. (2013). Altruism Across Disciplines: One Word, Multiple Meanings. Biol Philos, 28, 125–140. http://doi.org/10.1007/s10539-012-9317-3
• Çetin, H. (2019). Özgecilik, Toplumsal İşbirliği ve Rekabet (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Teorisi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Çevik, E. (2017). Spor Yöneticiliği ve Rekreasyon Bölümlerinde Toplumsal Duyarlık ve Katkı Projesi Derslerinin Özgecilik, Benlik Saygısı ve İletişim Becerileri Açısından Değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Spor Yöneticiliği Ana Bilim Dalı, Antalya.
• Çoban Kaynak, R. (2017). Sosyal Adalet, Eşitlik ve Sosyal Hizmet. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(4), 252-260.
• Dascălu, D.-I. (2014). Altruism and Individualism in Future Social Workers, Georgeta Rata ve Patricia-Luciana Runcan (Ed.), Social Issues (s.153-162) içinde, UK: Cambridge Scholars Publishing.
• Duman, B. (2021). Üniversite Öğrencilerinin Özgecilik Düzeyleri ile Sosyodemografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 7(4), 27-35.
• Duyan, V. (2003). Sosyal Hizmetin İşlev ve Rolleri. Toplum ve Sosyal Hizmet, 14(2), 1-22.
• Düzgüner, S. (2019). Pro-Sosyal Davranışlarda Diğerkâmlığın (Özgecilik) Tanımı ve Konumu. Bilimname, 2019(40), 351-373. http://dx.doi.org/10.28949/bilimname.595847
• Düzgüner, S. ve Sevinç, K. (2020). Farklı Bölümlerde Okuyan Üniversite Öğrencilerinde Özgecilik ve Dini Tutum İlişkisi. Theosophia, 1, 53-69.
• Eisenberg, N. ve Miller, P.A. (1987). The Relation of Empathy to Prosocial and Related Behaviors. Psychological Bulletin, 101(1), 91-119.
• Ekşi, H., Sayın, M. ve Çelebi, Ç.D. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Özgecilik ve Otantiklik Seviyeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 14(32), 79-102.
• Elçeoğlu, B. (2024). Mutluluğun Yordayıcıları Olarak Özgecilik ve Psikolojik Sağlamlığın Rolü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), T.C. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisanüstü Eğitim Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, İstanbul.
• Fehr, E. ve Fischbacher, U. (2003). The Nature of Human Altruism. Nature, 425, 785-791.
• Hu, Z.-X., Gan, K.-P., Sun, G.-Y. ve Wang, Q. (2025). Public service motivation and career choice intentions of social work students: the roles of altruistic motivation and professional values. Front. Psychol., 16:1517457. http://doi.org/10.3389/fpsyg.2025.1517457
• İşmen, A.E. ve Yıldız, A. (2005). Öğretmenliğe İlişkin Tutumların Özgecilik ve Atılganlık Düzeyleri Açısından İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 42(42), 151-166.
• Kaçar Banbal, G. (2010). Hemşirelik Öğrencilerinin Özgecilik Düzeyleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), T.C. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Öğretimi Ana Bilim Dalı Hemşirelik Öğretimi Programı, İstanbul.
• Karaca, S. (2021). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Karadağ, E. ve Mutafçılar, I. (2009). Prososyal Davranış Ekseninde Özgecilik Üzerine Teorik Bir Çözümleme. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 41-69.
• Kasapoğlu, F. (2014). İyilik Hali ile Özgecilik Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Hikmet Yurdu Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 7(13), 271-288.
• Kay, F.M. ve Granfield, R. (2023). Altruism at Work: An Integrated Approach to Voluntary Service among Private Practice Lawyers. Law & Social Inquiry, 48(2), 593–631.
• Kayma, D., Çetinkaya Büyükbodur, A. (2020). Sosyal Hizmet Bölümü Öğrencilerinin Özgecilik Özellikleri ile Damgalama/Stigma Eğilimleri Arasındaki İlişki. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(3), 849-873.
• Kerr, B., Godfrey-Smith, P. ve Feldman, M.W. (2004). What is altruism?. TRENDS in Ecology and Evolution, 19(3), 135-140.
• Khalınbaylı, K. ve Taş, B. (2019). Üniversite Öğrencilerinde Özgecilik ve Mükemmeliyetçilik Anlayışı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(20), 1564-1593. http://doi.org/10.26466/opus.580182
• Kıvanç, Ö. (2020). Hemşirelerin Özgecilik ve Merhamet Düzeylerinin Bakım Kalite Göstergeleri ile İlişkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), T.C. Bahçeşehir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Kumar, A. ve Dixit, V. (2017). Altruism, Happiness and Health among Elderly People. Indian Journal of Gerontology, 31(4), 480–496.
• Liedgren, P.S. ve Elvhage, G.V. (2015). Social Work of the Future: Motives and Expectations among Social Work Students in Sweden. International Journal of Social Science Studies, 3(6), 121-129.
• Liu, Y. (2024). The Influencing Factors of Altruism and Egoism. Journal of Education, Humanities and Social Sciences, 26, 567-571. https://doi.org/10.54097/kxq67452
• Ma, Q., Pei, G., ve Jin, J. (2015). What makes you generous? The influence of rural and urban rearing on social discounting in China. PLoS ONE, 10(7), e0133078. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0133078
• McGaghie, W.C., Mytko, J.J., Brown, W.N. ve Cameron, J.R. (2002). Altruism and Compassion in The Health Professions: A Search for Clarity and Precision. Medical Teacher, 24(4), 374–378.
• Okafor, C.O., Onuoha, F.I. ve Chikezie, C. (2024). Exploring Religiosity and Socioeconomic Status As Predictors of Altruism Among Undergraduates in Southeast Nigeria. African Journal of Social and Behavioural Sciences, 14(6), 3492-3505.
• Oktar, S. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Özgecilik, Kişilik Özellikleri ve Sosyal Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), T.C. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı, Konya.
• Özateş, Ö.S. (2010). Sosyal Hizmet Etiğinin Felsefi Temelleri. Toplum ve Sosyal Hizmet, 21(1), 85-97.
• Özdemir, S.G., Daşbaş, S. ve Kesen, N.F. (2020). Üniversite Öğrencilerinin Aile Aidiyeti ve Özgeci Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Konya İli Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 23(1), 101-111.
• Pehlivan, S. ve Lafçı, D. (2014). Hemşirelik öğrencilerinin özgecilik düzeyleri. Gaziantep Medical Journal, 20(1), 29-34. https://doi.org/10.5455/GMJ-30-2013-169
• Pekçetin, S. ve Günal, A. (2019). Sağlık Bilimlerinin İki Farklı Bölümündeki Öğrencilerin Özgecilik Düzeyinin İncelenmesi. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 7(1), 11-16. https://doi.org/10.30720/ered.394475
• Petersén, A.C. (2024). New Insights on Motives for Choosing Social Work as A Career: Answers From Students and Newly Qualified Social Workers. Social Work Education, 43(3), 702–716. https://doi.org/10.1080/02615479.2022.2139823
• Reamer, F. G. (2024). Effective Altruism: Implications for the Social Work Profession: Part I. International Journal of Social Work Values and Ethics, 21(1), 32-50. https://doi.org/10.55521/10-021-106
• Sağır, Z. (2020). Özgecilik ve Dini Tutum: Farklı Meslek Grupları Üzerine Nicel Bir Araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(13), 285-319. http://doi.org/10.5281/zenodo.4021459
• Serpen, A.S. ve Hasgül, E. (2015). Sosyal Hizmet Uygulamalarında Empatinin Önemi ve Yardım İlişkisi Üzerindeki Etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 35, 37-52. http://dx.doi.org/10.21560/spcd.36331
• Smorti, M. ve Ponti, L. (2018). How Does Sibling Relationship Affect Children’s Prosocial Behaviors and Best Friend Relationship Quality?. Journal of Family Issues, 39(8), 2413-2436. https://doi.org/10.1177/0192513X18755195
• Söylev, Ö.F. (2022). Özgeciliğin Yordayıcısı Olarak Empati ve Maneviyat: İlahiyat Öğrencileri Üzerine Nicel Bir Araştırma. Eskiyeni, 47, 463-488. https://doi.org/10.37697/eskiyeni.1126504
• Stevens, M., Moriarty, J., Manthorpe, J., Hussein, S., Sharpe, E., Orme, J., Mcyntyre, G., Cavanagh, K., Green-Lister, P. ve Crisp, B.R. (2012). Helping others or a rewarding career? Investigating student motivations to train as social workers in England. Journal of Social Work, 12(1), 16–36. http://doi.org/10.1177/1468017310380085
• Tam, T.S.K. ve Yeung, S. (1999). Altruism, Social Responsibility, and Government Support For Social Welfare. Asia Pacific Journal of Social Work and Development, 9(2), 79-95.
• Tekeş, B. ve Hasta, D. (2015). Özgecilik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Nesne Psikoloji Dergisi, 3(6), 55-75. http://doi.org/10.7816/nesne-03-06-03
• Toros, K. ve Medar, M. (2015). Undergraduate Students’ Motives for Studying Social Work: The Case of Estonia. International Journal of Liberal Arts and Social Science, 3(2), 45-52.
• Tutar, H. ve Erdem, A.T. (2022). Örnekleriyle Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve SPSS Uygulamaları (Geliştirilmiş ve Gözden Geçirilmiş 2. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Ümmet, D., Ekşi, H. ve Otrar, M. (2013). Özgecilik (Altruism) Ölçeği Geliştirme Çalışması. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(26), 301-321.
• Yıldırım, M. ve Topcuoğlu, P. (2016). Özgeciliğin Çeşitli Demografik Değişkenlerle İncelenmesi: Sakarya Örneği. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 40-53.
• Zwirner, E. ve Raihani, N. (2020). Neighbourhood wealth, not urbanicity, predicts prosociality towards strangers. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, 287(1936), 20201359. http://dx.doi.org/10.1098/rspb.2020.1359