Sanatçısını Aşan Yapıt Bağlamında Necla Rüzgar’ın Fauna Sergisine Bakış

Year 2019, Issue: 11, 187 - 206, 31.01.2019

Özlem Gök

Abstract

Bu araştırma Necla Rüzgar’ın, Galeri Nev’de 2014 yılında açmış olduğu Fauna sergisinde yer alan Metafizik Cinayetler, Algının Diğer
Formları ve Mücevherler adı altında şekillenen üretimlerine odaklanır. Bu üretimlerin sanatçısının yüklediği anlamların dışında, feminist
ve türcülük karşıtı vegan düşünce bağlamında başka anlamları da ürettiği iddiasıyla bu anlamların göstergebilim üzerinden deşifre etme
yoluna gidilmiştir. İnsanın bilişsel devrim sonrası hayal gücüyle kurguladığı mitler, cinsiyetçi ve türcü bağlamda kutsalların oluşumunu
başlatır. Sanat tarihinde avcılık natürmortlarına dayanan gelenekle şekillenen ve aile portrelerine yansıyan hayvanın metaforik; cinsiyet
hiyerarşisine dayalı anlamları, insanın büyüklenici eril yapısını gösterir. İnsanmerkezcilik sonrasının yerinden ettiği erkekinsan, her şeyin
merkezinde ve türler arası hiyerarşinin kurucusu olan bir kavramdır. “Erkekinsan”nın egemenliğinde kurgulanan kadınlar ve hayvanlar
arasında olumsuz bir özdeşleştirme, her ikisinin de ahlaki varlıklar olarak ciddiye alınmadığı ortak bir kaderi işaret eder. Bu araştırmada
feminist ve türcülük karşıtı vegan bağlamda ele alınan Metafizik Cinayetler’deki kuşların, çok katmanlı anlam örgüsünde karşılaşılan, kökeni
avcılık natürmortlarına dayanan hayvanın metaforik yansımaları olarak tartışılması amaçlanmaktadır. İnsan merkezci bakışın yarattığı algının
açık edildiği, Algının Diğer Formları başlığında ayakkabılar ve eldivenlerden oluşan heykeller, vegan bağlamda insan ve hayvan arasında
oluşan türcü yaklaşımın göstergeleri olarak ele alınmıştır. Et parçaları şeklinde düzenlenmiş taşlardan oluşan Mücevherler yerleştirmesi,
Carol J. Adams’ın kayıp gönderge kavramı üzerinden bakıldığında ise etin kayıp göndergesi ortaya çıkmaktadır. Kayıp göndergesi hayvan
olan et, cinsiyetçi ve türcü yaklaşımın göstergesi olarak konumlandırılır. Sonuç olarak Necla Rüzgar tarafından bu üretimlere böyle bir anlam
tam olarak yüklenmemiş olsa bile araştırmada odaklanılan bu yapıtlar ile kurulan diyalogda, yapıtların feminist ve türcülük karşıtı vegan
bağlamda sanatçısından bağımsız, sanatçısını.

Keywords

Çağdaş Sanat, Cinsiyetçilik, Türcülük, Vegan, Necla Rüzgar

A Suzani Artist Zeynelkhan Mukhamedzhanuly

Abstract

This study focused on Necla Rüzgar’s productions called Metaphysic Murders, Other Forms of Perception, and Jewelries at her Fauna
exhibition that was opened in 2014 in Galeri Nev. The meanings of the works in this exhibition apart from those attached by the artist
were deciphered through semiology with the claim that they produced other meanings in the context of feminist and antispeciesist
vegan thought. The myths that were constructed with the imagination of the people after the cognitive revolution initiated the formation
of the sacred in the sexist and speciesist context. Shaped by tradition based on hunting still-life in art history and reflected in family
portraits, the meaning of animal based on metaphorical gender hierarchy shows the great masculine structure of man. The male human
displaced by post-humanitarianism is a concept that is at the center of everything and the founder of the interspecies hierarchy. A negative
identification between women and animals constructed under the sovereignty of the male human points to the common destiny, neither
of which is taken seriously as moral beings. In this study, the birds in Metaphysic Murders that was considered within the feminist and
antispeciesist context were discussed as the metaphorical reflections of the animal that was encountered in multi-layered meaning pattern
and based on hunting still-life. As for the Other Forms of Perception that gave clue about the perception created by anthropocentrism,
the statues in the forms of shoes and gloves were considered as the indicators of speciesist approach between human and animal within
a vegan context. Composed of the stones in meat shapes, Jewelries showed the absent referent of meat when considered from Carol J.
Adams’ concept of absent referent. The meat, whose absent referent is the animal, was positioned as an indicator of sexist and speciesist
approach. In conclusion, although these productions were not given such meanings by Necla Rüzgar, it can be stated that the works
produced meanings that were independent from and outperformed their artist within feminist and antispeciesist context.

Keywords

Keywords Contemporary Art, Sexism, Speciesism, Vegan, Necla Rüzgar

References

• ADAMS, Carol. J., Etin Cinsel Politikası Feminist-Vejetaryen Eleştirel Kuram, Çev. Güray Tezcan ve Mehmet Emin Boyacıoğlu, İstanbul 2013.
• ANTMEN, Ahu, Sanatçılardan Yazılar ve Açıklamalarla 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar, İstanbul 2008.
• BARTHES, Roland, Göstergebilimsel Serüven, Çev. M. Rıfat ve S. Rıfat. İstanbul 2014.
• BEKOFF, Marc, The Animal Manifesto, Caifornia 2010.
• BOURRIAUD, Nicolas, İlişkisel Estetik, Çev. Saadet Özen, İstanbul 2005.
• BRAIDOTTİ, Rosi, İnsan Sonrası, Çev. Öznur Karakaş, İstanbul 2014.
• DOLCEROCCA, Özen Nergis, “Bu kadar alegori yeter!: Hayvan, Dil, ve Mülksüzlük Üzerine”, Cogito: Yaralanabilirlik., S. 87, İstanbul 2017, s. 185-197.
• DONOVAN, Josephine. Feminist Teori, Çev. A. Bora, M. Ağduk Gevrek ve F. Sayılan, İstanbul 2010.
• FRANCIONE, Gary L. Hayvan Haklarına Giriş: Çocuğunuz mu Köpeğiniz mi?, Çev. Renan Akman ve Elçin Gen, İstanbul 2008.
• HARARI, Yuval Noah, Hayvanlardan Tanrılara Sapiens İnsan Türünün Kısa Bir Tarihi, Çev. Ertuğrul Genç, İstanbul 2016.
• HARAWAY, Donna J., Başka Yer Donna Haraway’den Seçme Yazılar, Çev. Güçsal Pusar, İstanbul 2010.
• IRIGARAY, Luce, Ben Sen Biz Farklılık Kültürüne Doğru, Çev. Sabri Büyükdüvenci ve Nilgün Tutal, Ankara 2006.
• KALKANDELEN, Zulal, Vegan Devrimi ve Hayvan Özgürlüğü, Kocaeli 2018.
• LEPPERT, Richard, Sanatta Anlamın Görüntüsü / İmgelerin Toplumsal İşlevi, Çev. İsmail Türkmen, İstanbul 2009.
• OKTAY, Ahmet, Sanat ve Siyaset, İstanbul 2004.
• PLUTARCH, “Et Yemek Üzerine”, Ed. K. Savaş, Hayvan Hakları &Veganizm, Kocaeli 2013. REGAN, Tom, Kafesler Boşalsın Hayvan Haklarıyla Yüzleşmek, Çev. Serpil Çağlayan, İstanbul 2007.
• SAYIN, Zeynep, Ölüm Terbiyesi, İstanbul 2018.
• SCHICK, Irvin Cemil, Batının Cinsel Kıyısı Başkalıkçı Söylemde Cinsellik ve Mekansallık, Çev. Savaş Kılıç ve Gamze Sarı. İstanbul 2001.
• SINGER, Peter, Hayvan Özgürleşmesi, Çev. H. Doğan, İstanbul 2005.
• http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&view=bts Erişim Tarihi: 20. 04. 2015.
• http://m.t24.com.tr/k24/yazi/necla-ruzgarin-sanatinin-olusumu,1954 Erişim Tarihi: 27. 09. 2018.
• http://galerinev.art/storage/files/publications/necla_ruzgar_fauna.pdf Erişim Tarihi: 20. 09. 2018.
• http://www.kaosgl.org/sayfa.php?id=21288 Erişim Tarihi:11. 05. 2018.
• http://www.radikal.com.tr/hayat/kirmizi-baslikli-kizlari-koruyamiyoruz-1176122/ Erişim Tarihi: 30. 7. 2018.
• https://drive.google.com/file/d/1oFe4EQX86l92rN_2z9AHQP60plPbGj4t/view Erişim Tarihi: 18. 11. 2018.