Kanatlı Olarak Betimlenen Vaftizci Yahya Figürü

Year 2019, Issue: 12, 421 - 455, 31.07.2019

İşık Eflan Tınaz

Abstract

Bu makale, Vaftizci Yahya’nın kanatlı
olarak betimlenişinin teolojik alt yapısını ve figürün kullanım şekillerinin
ikonografik olarak çözümlemelerini içermektedir.

Vaftizci Yahya’nın neden ötürü kanatlı
olarak düşünüldüğü sorusuna, Vaftizci’nin misyon ve kimliği birlikte
incelenerek, Kutsal Kitap referanslarına dayanılarak ve yaşam öyküsü
incelenerek cevap aranmıştır.

Kökleri 4. Yüzyıl’a dayanan bu tasarımın,
ilk örneği 13. Yüzyıla tarihlenen Sırbistan Aziz Akhilleus Kilisesi güney
transept duvarında tespit edilmiş, buna karşılık ikonografik programa Post
Bizans dönem içinde dâhil edildiği saptanmıştır. Kanatlı olarak betimlenen
Vaftizci Yahya figürü ikon örnekleri, cepheden gösterilen, profilden
gösterilen,  kendi doğum sahnesinde
ikincil bir figür olarak gösterilen ve azizler ile birlikte toplu kompozisyon
içinde gösterilen Kanatlı Vaftizci Yahya olarak dört sınıfa ayrılmıştır. Bu
sınıflandırma, biçimsel farklılıklar bağlamında oluşturulmuştur. 

Keywords

Vaftizci Yahya, Kanatlı Vaftizci Yahya figürü, Post Bizans, İkonografi, Bizans sanatı

The Winged Figure of Saint John the Baptist

Abstract

This article contains the theological substructures and the iconographic analysis of the Winged Saint John the Baptist figure. 

The answer to the question of why John the Baptist was thought as a winged, has been sought out by using the references of Holy Books,examining not only his mission and identity but also his life story 

It has been established that despite having roots in the 4th century, the first example of Saint John the Baptist as winged was founded at the South transept wall of Saint Achilles Church in Serbia from 13th century. Moreover this special depiction had been included in the iconographic program during the Post-Byzantine period. The icon examples of Winged Saint John are classified into 4 sections as follows: the front, the profile, the part of the composition with other saints and as a secondary figure in his own birth scene. This classification is composed according to the formal differences of those icons. 

Keywords

Saint John the Baptist, Winged Saint John the Baptist Figure, Post Byzantine, Iconography, Byzantine art

References

• AKYÜREK, Engin, Bizans’ta Sanat ve Ritüel: Kariye Güney Şapelinin İkonografisi ve İşlevi, İstanbul 1996.
• CAVALLERA Ferdinandus, Patrologiae Cursus Completus Series Graeca, Ed. Jean Poul Migre, Vol. 99, Paris 1857-1866.
• ÇELGİN, GÜLER, Eski Yunanca-Türkçe Sözlük, İstanbul 2011.
• DAVIDSON, Gustav, A Dictionary of Angels; Including the Fallen Angels, New York 1971.
• DOSENOVIC, Fr., “Specifics of Serbian Orthodoxy”, http://www.kosovo.net/dosenovic.html Erişim Tarihi: 2016.
• FRANKEL, Ellen Teusch; PLATKİN B., The Encyclopedia of Jewish Symbols: Elijah, NewYork 1992.
• GÜRKAN, Salime Leyla, “Talmud”, İslam Ansiklopedisi, cilt: 39, Ankara 2010, s. 550-552.
• HALL, James, Dictinory of Subjects & Symbols in Art, London 1974, s. 172.
• HARING, Walter, “The Winged St. John The Baptist: Two Examples In American Collections”, The Art Bulletin, Vol. 5, 1923, s. 35-40.
• KAZHDAN Alexander; TALBOT Alice Mary, Oxford Dictionary of Byzantium, New York 1991.
• PEHLİVAN, Gülçin, Tanrı’nın Kanatları: Bizans Kapadokyası’nda Hristiyan İkonografisi, Ankara 2014.
• PEKAK, Sacit, “Kapadokya Bölgesi Osmanlı Dönemi Kiliseleri: Örnekler, Sorunlar, Öneriler”, METU JFA, 26/2, Ankara 2009, s. 249-277.
• RICE David Talbot, Byzantine Art, Pelikan Books, 1962.
• RODKINSON, Michael, L., Babil Talmudu, Boston 1903, Hagiga:13b.
• SCHWARTZ, Ellen C., “Russian Icons and Byzantine Lagacy; The Angel of Wilderness” Byzantinoslavica, S. 50, Praque 1997, s. 169-174.
• SCHWARTZ, Howard, Tree of Souls; Mythology of Judaism, New York 2004.
• STREANE, Annesley William, A Translation of the Treatise Chagiag from the Babylonian Talmud, Cambridge 1891.
• VOJVODIC, Dragon, Zidno Slikarstvo Svetog Ahijija u Arilju: Wall Paintings of the St. Achileos Church in Arilje, Belgrad 2005.
• VORAGINE, Jacobus, Legenda Aurea (The Golden Legend; Lives of the Saints), Çev. William Caxton, Ed. Ellis,F.S., Vol. 5, Temple Classics, 1931.
• YANDIM, Sercan, “The Appearance of the Winged Image of St. John the Baptist in the 13th Century Byzantine Painting”, 1. Sevgi Gönül Bizans Araştırmaları Sempozyum Bildirileri 25-28, İstanbul Haziran 2010, s. 626-634.
• YANDIM, Sercan, “The Italo-Cretan Religious Painting and Byzantine Palaeologian Lagency”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, S.1, C. 25, Ankara 2008.
• Akhatist to St John the Furerunner and Baptist of the Lord” İlahi metni, https://docplayer.net/36274739-Akathist-to-saint-john-forerunner-and-baptist-of-the-lord.html Erişim Tarihi: 21.05.2019