Unimplemented Project: Konya Telegraph and Post Office Building

Year 2025, Issue: 23, 276 - 291, 05.02.2025

Emre Kolay

https://doi.org/10.26650/artsanat.2025.23.0012

Abstract

An institution that underwent radical change during the Tanzimat era was the postal organization. Following the reform process that started during the reign of Mahmud II, the modernization process of the postal services accelerated in the late 19th century. On the one hand, the administrative structure to provide postal and telegraphic services was established, and on the other hand, the process of building the physical space where these services would be provided was initiated. In this context, many post office buildings were constructed in the Ottoman Empire. However, some post office buildings remained only projects and did not have a chance to be built. The telegraph and post office building planned for Konya is one of these projects. The project files and the survey book of the building in the Ottoman Archives provide details about the construction process and the architectural character of the building. These details include the reasons why the building could not be built and the architectural character of the planned building. In this context, the Konya Telegraph and Post Office Building is not only a unique example of a post office building whose details and distribution have not yet been fully researched, but also a remarkable example in terms of revealing the perspective of the central and local administrations in the construction phases of the period.

Based on the letters between Konya Province, the Ministry of Post and Telegraph and the Ministry of Interior, this study examines the construction stages, the exploration book and the architectural projects of the telegraph and post building that was to be built in the center of Konya. Considering these documents, the architectural details of the building and the details of the construction process are revealed.

Keywords

Ottoman Architecture, Westernization, Post Office, Telegraph Office, Konya, Architectural History

Uygulanmamış Bir Proje: Konya Telgraf ve Postahane Binası

Abstract

Tanzimat ile köklü değişim yaşayan kurumlardan birisi posta teşkilatıdır. II. Mahmud döneminde başlayan ıslahat sürecinin ardından 19. yüzyılın ikinci yarısında posta hizmetlerinin modernizasyon sürecinin hızlandığı görülmek7 tedir. Bir yandan posta ve telgraf hizmetlerini sunacak idari yapılanma oluşturulurken öte yandan bu hizmetin verileceği fiziki mekânın inşa süreci başlatılmıştır. Bu kapsamda Osmanlı Devleti'nde çok sayıda postahane binasının inşa edildiği görülmektedir. Bununla birlikte bazı postahane binalarının ise yalnızca proje olarak kaldığı, uygulanma şansı bulunamadığı anlaşılmaktadır. Söz konusu projelerden birisi de Konya’da yapılması planlanan telgraf ve postahane binasına aittir. Osmanlı arşivlerinde bulunan yapıya ait proje dosyaları ve keşif defteri yapının inşa sürecine ve mimari karakterine dair detaylar sunmaktadır. Yapının inşa edilememe sebepleri ile inşası planlanan yapının mimari karakteri bu detaylar arasında yer almaktadır. Bu bağlamda Konya Telgraf ve Postahane binası, bir yandan detayları ve yaygınlığı henüz tam olarak keşfedilmemiş postahane binalarına yönelik özgün bir örnek teşkil ederken öte yandan dönemin inşa aşamalarında merkez ile taşra yönetiminin bakış açısını ortaya koyması bakımından dikkate değer bir örnektir

Bu çalışmada Konya Vilayeti ile Posta ve Telgraf Nezareti ve Dahiliye Nezareti arasında yapılan yazışmalar ışığında Konya vilayet merkezinde inşa edilmesi planlanan telgraf ve postahane binasının inşa aşamaları, keşif defteri ve mimari projeleri incelenmiştir. Bu belgeler ışığında yapının mimari detaylarıyla birlikte inşa sürecine ait detaylar ortaya konmuştur.

Keywords

Osmanlı Mimarisi, Batılılaşma, Postahane, Telgrafhane, Konya, Mimarlık Tarihi

References

• Aslan, Taner ve Gamze İme. “Osmanlı Devletinde Posta Islahı ve Osmanlı Devletinde Posta Islahına Dair Bir Görüş.” Near East Historical Review 12/3 (Temmuz 2022): 329-346. Erişim 27 Eylül 2023. http://dx.doi.org/10.29228/nehrreview.63144. google scholar
• Atasoy, Sertan, “Türkiye’deki Geç Dönem Osmanlı Hastane Binaları (1827-1923).” Doktora tezi, Pamukkale Üniversitesi, 2022. google scholar
• Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), Bab-ı Ali Evrak Odası (BEO.) 1335/100094/2, 17 Haziran 1315 [29 Haziran 1899]. google scholar
• Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), Dahiliye Nezareti, Mektubi Kalemi (DH MKT.) 2205/145, 10 Mayıs 1315 [22 Mayıs 1899]. google scholar
• Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), Dahiliye Nezareti, Mektubi Kalemi (DH MKT.) 2378/116, 10 Temmuz 1316 [23 Temmuz 1900]. google scholar
• Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), Dahiliye Nezareti, Mektubi Kalemi (DH MKT.) 2429/9, 5 Teşrinisani 1316 [18 Kasım 1900]. google scholar
• Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), Dahiliye, Islahat (DH TMIK. S.), 53/18, 22 Safer 1322 [8 Mayıs 1904]. google scholar
• Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), Plan, Proje, Kroki (PLK. p.), 4619 [Tarihsiz]. google scholar
• Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), Şura-yı Devlet (ŞD) 1130/11, 21 Safer 1317 [1 Temmuz 1899]. google scholar
• Demir, Tanju. Türkiye’de Posta Telgraf ve Telefon Teşkilatının Tarihsel Gelişimi (1840-1920). Ankara: PTT Genel Müdürlüğü Yayınları, 2005. google scholar
• Fırat, Nurcan. “1900-1930 Yılları Arasında Konya’da Türk Mimarisi.” Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, 1996. google scholar
• Gelengül Ekimci, Betül ve Ece Küçükatalay. “Osmanlı Posta Teşkilatı Yapılarının Kültürel Miras Değeri Bağlamında İncelenmesi.” TÜBAKED 27 (2023): 149-177. Erişim 27 Eylül 2023. https://doi.org/10.22520/tubaked.1026803. google scholar
• Kolay, Emre. “Batılılaşma Dönemi Osmanlı Mimarisinde Uygulanabilmiş Bir Hapishane Projesi: Siroz (Serez) Hapishane Binası.” Sanat Tarihi Dergisi 29/1 (Nisan 2020): 153-171. Erişim 02 Ağustos 2024. https://doi.org/10.29135/std.61942. google scholar
• Kolay, Emre. “Sultan II. Abdülhamid Döneminde Doğu Trakya’da İnşa Edilen Belediye Binaları.” Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 60/2 (2020): 599-637. Erişim 02 Ağustos 2024. https://dergipark.org.tr/tr/pub/dtcfdergisi/issue/66803/104457. google scholar
• Kolay, Emre. Arşiv Belgeleri Işığında Osmanlı Hapishane Mimarisi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları, 2021. google scholar
• Konuk Halaçoğlu, Neval. “Tanzimat Sonrası Osmanlı Rumeli Vilayetleri Hükümet Konaklarında İdeoloji ve Erk’in Mimari Temsili (1839-1922).” Doktora tezi, Atılım Üniversitesi, 2018. google scholar
• Konya Vilayeti Salnamesi. Konya: Vilayet Matbaası, 1317/1899. google scholar
• Okan, Ayşegül. “The Ottoman Postal and Telegraph Services in the Last Quarter of the Nineteenth Century.” Yüksek lisans tezi, Boğaziçi Üniversitesi, 2003. google scholar
• Özbek, Yıldıray. “Tanzimat Sonrasında Selanik’in Gelişimi ve İdadi Mektebi.” METU Journal of the Faculty of Architecture 40/2 (2023): 123-151. Erişim 02 Ağustos 2024. https://doi.org/10.4305/METU.JFA.2023.2. google scholar
• Özdemir, Onur. “Türkiye’de Modern Posta Teşkilatının Kuruluşu ve Gelişimi.” Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, 1998. google scholar
• Sağ, M. Kaan. “The British Post Office in the Ottoman Capital: A Transition Through a Turbulent Period.” A/Z ITU Journal of the Faculty of Architecture 12/2 (2015): 103-117. Erişim 02 Ağustos 2024. https://www.az.itu.edu.tr/index.php/jfa/article/view/42. google scholar
• Şenyurt, Oya. Osmanlı Mimarisinin Temel İlkeleri Resim ve İnşa Üzerinden Gerçekleştirilen Farklı Bir Yaklaşım. İstanbul: Doğu Kitabevi, 2015. google scholar
• Tokmak, Esin. “Prizren’deki 19. Yüzyıl Osmanlı Dönemi Kamu Yapılarının İncelenmesi ve Prizren Eski Posta ve Telgraf Binası İçin Koruma Önerisi.” Yüksek lisans tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2012. google scholar
• Toptaş, Rahşan. “II. Abdülhamid Dönemi (1876-1909) İdadi Yapıları (Türkiye Örnekleriyle).” Doktora tezi, Pamukkale Üniversitesi, 2020. google scholar
• Yazıcı Metin, Nurcan. “An Example of Ottoman Architecture in the Balkans. The Government Office Building in Thessaloniki.” 14th International Congress of Turkish Art Proceedings. Paris: College de France, 2013, 869-876. google scholar
• Yazıcı Metin, Nurcan. “İletişimin Mimarisi: Osmanlı’nın Telgrafhane Binaları.” 26. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Kitabı. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 2024, 1679-1711. google scholar
• Yazıcı Metin, Nurcan. Devlet Kapısı: Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Hükümet Konaklarının İnşa Süreci ve Mimarisi. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2019. google scholar
• Yazıcı, Nesimi. “Tanzimat Döneminde Osmanlı Posta Örgütü,” Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi. 6. İstanbul: İletişim Yayınları, 1985, 1636-1651. google scholar