Sanatçı Bilge Friedlaender’ın Eserlerinde Ekoloji Odaklı Anlatılar

Year 2025, Issue: 23, 340 - 365, 05.02.2025

Melis Sucuoğlu Doğan

Abstract

Sanatın temel ilham kaynağı olan doğa, insanlık tarihinde sanatçıların üretim odağında yer almaktadır. 20. yüzyılın ilk yarısında sanatçılar, galeri mekânlarını ve sanat piyasasını sorgulamaya başlamışlar ancak 1960’lı ve 1970’li yıllarda bu sorgulama daha geniş bir ölçekte ve belirgin bir şekilde kendini göstererek sanatçıların doğayı sanatsal üretimlerine ortak etmesiyle sonuçlanmış ve doğa sadece yüzey üzerine aktarılan bir tema olmaktan çıkmıştır. Bu çalışma kapsamında 1970’li yıllarda ekolojik sanatın doğayı iyileştirici yaklaşımına yön veren temel etmenlerle birlikte sanatçı Bilge Friedlaender’ın bu alandaki eserlerine yer verilmiştir. Sanatçının doğaya duyduğu hassasiyetin sanatsal üretim sürecinde nasıl yol gösterici olduğu analiz edilmiş, eserlerin malzeme dili üzerinden sanatçı merkezli yaklaşım yöntemi ile betimsel bir analiz yapılmıştır. Bulgular sonucunda sanatçının materyalist dünyaya karşıt bir duruş sergileyerek eserlerinde ekolojik düşünceyi kucaklayan, sürdürülebilir malzemelerle çalışarak fiziksel alanda az yer kaplayan, el yapımı kâğıt gibi doğal malzemelerin yol gösterici olduğu bir sanat anlayışını benimsediği tespit edilmiştir. 1970’li yıllarda ekolojik sanatın yalnızca büyük arazi projelerini destekleyen sanatçıları değil, aynı zamanda daha küçük ölçekli çalışmalarıyla sistemin dışında kalmayı tercih edip doğal olanı destekleyen sanatçıları da kapsadığı ortaya çıkmıştır.

Keywords

Ekolojik sanat, Bilge Friedlaender, El yapımı kâğıt, Doğa, Çağdaş Sanat

Ecology-Oriented Narratives in the Works Of Artist Bilge Friedlaender

Abstract

Nature, the main source of inspiration for art, has been the focus of artists’s production throughout human history. In the first half of the 20th century, artists began to question gallery spaces and the art market, but in the 1960s and 1970s, this questioning manifested itself on a wider scale and in a more prominent way, resulting in artists incorporating nature into their artistic production, and nature ceased to be a theme transferred only on the surface. In the first half of the 20th century, artists began to question gallery spaces and the art market, but in the 1960s and 1970s, this questioning manifested itself on a wider scale and in a more prominent way, resulting in artists incorporating nature into their artistic production, and nature ceased to be a theme transferred only on the surface. Within the scope of this study, the factors that shaped the nature-healing approach of ecological art in the 1970s and the works of artist Bilge Friedlaender based on ecological art are included. It was analyzed how the artist’s sensitivity to nature guided the artistic production process, and a descriptive analysis was made with the artistcentered approach method through the material language of the works. As a result of the findings, it was seen that the artist adopted an understanding of art that embraces ecological thought in his works by taking a stance against the materialist world, working with sustainable materials, taking up little space in the physical space, and guided by natural materials such as handmade paper. In the 1970s, it became clear that ecological art encompassed not only artists who supported large-scale land projects but also those, who preferred to stay outside the system with their smaller-scale works but supported the natural.

Keywords

Ecological art, Bilge Friedlaender, Handmade paper, Nature, Contemporary Art

References

• Agnes Denes Studio. “Agnes Denes.” Erişim 20 Mart 2024. http:www.agnesdenesstudio.com google scholar
• Antmen, Ahu. “Kum, Taş, Papatya, Su, Sessizlik: Bilge Friedlaender,” Bilge Friedlaender Sözcükler, Sayılar, Çizgiler. İstanbul: Arter Sanatçı Kataloğu, Ofset Yapımevi, 2016, 100-103 google scholar
• Antmen, Ahu. Sanatçılardan Yazılar ve Açıklamalarla 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. İstanbul: Sel Yayıncılık, 2012 google scholar
• Archzine, “Agnes Denes.” Erişim 20 Mart 2024. https:afasiaarchzine.com/2019/11/agnes-denes-3 google scholar
• Atakan, Nancy. Sanatta Alternatif Arayışlar. İzmir: Karakalem Kitabevi, 2008 google scholar
• Brown, Andrew. Güncel Sanat ve Ekoloji. Çev. Emre Gözgü, Yiğit Adam. İstanbul: Akbank Kültür ve Sanat Dizisi, 2014 google scholar
• Delaney, Kate, “Earth Into Art.” Polish Journal for American Studies 2 (2008): 120-126, erişim 15 Eylül 2023. https:paas.org.pl/wp-content/uploads/2013/10/nr-2-2008-cover.png google scholar
• Demir, Metin. “Çevre Olarak Konumlandırılmış Kadını ve Doğayı Birlikte Düşünmek: Ekofeminizm.” Doğu Batı Düşünce Dergisi 63 (2012): 11-44 google scholar
• Farmer, Jane M. “Panel Discussion Bilge Friedlaender.” Excerpt from Crossing Over Changing Places. Riverdale, Maryland: Pyramid Atlantic, 1992 google scholar
• Friedlaender, Mira. Önol Işın. “Yerçekimini Reddetmek: Bilge Friedlaender Kendi Yapıtıyla / Kendisiyle Söyleşiyor.” Bilge Friedlaender Sözcükler, Sayılar, Çizgiler. İstanbul: Arter Sanatçı Kataloğu, Ofset Yapımevi, 2016, 9-20 google scholar
• Guattari, Felix. Üç Ekoloji. Çev. Ali Akay. İstanbul: Bağlam Yayıncılık. 2000 google scholar
• Hyperallergic. “The Origins of Manhattan’s Tiny Plot of Precolonial Terrain.” Erişim 14 Eylül 2023. https:hyperallergic.com/337906/timelandscape-alan-sonfist google scholar
• Iannelli, Francesca. “Ecological Art.” International Lexicon of Aesthetics. 5. Cilt. (2022): 1. Erişim 03 Ocak 2025, DOI 10.7413/18258630119 google scholar
• Johnson, Lewis. “Geçiş Halindeki Soyutlama: Bilge Friedlaender’ın Yapıtında Karşı Çıkış ve Yayılma.” Bilge Friedlaender Sözcükler, Sayılar, Çizgiler. İstanbul: Arter Sanatçı Kataloğu, Ofset Yapımevi, 2016, 114-118 google scholar
• Land and Lens Photographers Envision the Enviroment. “Tree Mountain-A Living Time Capsule.” Erişim 20 Mart 2024. https:sites.middlebury.edu/landandlens/2016/10/06/agnes-denes-tree-mountain-a-living-time-capsule-11000-trees-11000-people-400-years-triptych-1992-1996-1992-2013 google scholar
• Leavitt, Thomas W. Earth Art 1969 Catalogue. New York. Andrew Dickson White Museum of Art, Cornell Üniversitesi, 1969. Erişim 22 Aralık 2024. https:monoskop.org/File:Earth_Art_1969_catalogue.pd google scholar
• Madra, Beral. “Bilge Friedlaender.” Resme Bakan Yazılar – I. İstanbul: Galeri Nev, 2009, 251-253 google scholar
• Madra, Beral. Bilge Friedlaender Gılgamış. İstanbul: Galeri BM – Galeri Nev, 1989 google scholar
• Matilsky, Barbara C. Fragile Ecologies - Contemporary Artists' Interpretations and Solution. Washington: Rizzoli International, 1992 google scholar
• Middleman Rachel ve Mira Friedlaender. “Touching Things: Mira Friedlaender Unpacks Her Mother’s Legacy.” Art Journal 76/1 (2017): 110-115. Erişim 14 Ocak 2025. DOI: 10.1080/00043249.2017.1332894 google scholar
• Moma, "Chine Colle." Erişim 12 Eylül 2023. https:www.moma.org/collection/terms/chine-coll google scholar
• Public art fund. “Alan Sonfist: Time Landscape,” Erişim 14 Eylül 2023. https:www.publicartfund.org/exhibitions/view/time-landscape google scholar
• Sakıp Sabancı Müzesi. “Agnes Denes: Hayatı ve Sanatı.” Erişim 10 Eylül 2023. https:www.sakipsabancimuzesi.org/sayfa/agnes-deneshayati-ve-sanat google scholar
• Spaid, Sue. Ecovention: Current Art to Transform Ecologies. Ohio: Greenmuseum.org ve The Contemporary Arts Center, 2002 google scholar
• Volk, Gregory. “Olayla Dolu Oluş ve Akış.” Bilge Friedlaender Sözcükler, Sayılar, Çizgiler. İstanbul: Arter Sanatçı Kataloğu, Ofset Yapımevi, 2016, 106-110 google scholar
• Zeynep Rona Sanat Arşivi. “Bilge Friedlaender Söyleşisi-1998.” Erişim 12 Eylül 2023. https:zeynepronaarsivi.com/ekler/ google scholar