Yapay Zeka Destekli Haber Metni Üretimi Ve Çevirilerinin Karşılaştırmalı Bir Analizi: Chatgpt-4o Örneği

Year 2024, Issue: 21, 212 - 229, 18.12.2024

Burcu Türkmen , Sema Koçlu

https://doi.org/10.26650/iujts.2024.1552550

Abstract

Son yıllarda popülaritesi ve kullanım alanı artan yapay zeka yazılımlarının çeşitlilik kazanması ve farklı amaçlara hitap eden özelliklerinin geliştirilmesi araştırmalara konu olmaktadır. Farklı meslek gruplarından pek çok kişi tarafından kullanılan yapay zeka yazılımlarında yapılan istem girişleriyle elde edilen yanıtlar değişkenlik göstermektedir. Bu değişkenlikler dakika, saat, konum farkına, istem girişinin yapılışına göre ve kullanılan dilin kibarlık düzeyine göre izlenmektedir. Bu araştırma kapsamında, Türkiye’de yapay zeka ve haber çevirileri hakkında yürütülen lisansüstü tezler ve bilimsel araştırmalar sınıflandırılmış ve ardından yapay zeka yazılımı olan ChatGPT-4o kullanılmış ve bu yazılımın haber metni üretimi istenmiştir. ChatGPT-4o’dan ideolojik bir içerik olarak Filistin ve İsrail arasında yaşanan son olaylar hakkında metin üretmesi ve ardından bu metni Filistin ve İsrail’i destekler nitelikte iki farklı şekilde çevirmesi istenmiştir. Haber metninin Türkçe, çevirilerin ise İngilizce olması istenmiştir. Alınan haber metni ve çevirilerinin ardından, ChatGPT-4o ile röportaj yapılmıştır. Araştırma yöntemi olarak, Türkiye’de yürütülen lisansüstü tezlerin ve bilimsel araştırmaların, ChatGPT-4o çevirilerinin ve ChatGPT-4o ile yapılan röportajın betimsel analiz yöntemiyle incelenmesi hedeflenmiştir. Araştırma kapsamında açık kaynaklı yapay zeka yazılımının ne derece taraflı/tarafsız metin üretimi ve çeviri yapabildiği sorgulanmıştır. Elde edilen veriler neticesinde, ChatGPT-4o’ın doğru veri sağlama, tarafsız metin üretimi, ideolojik çeviri yapma durumları incelenmiş ve genel çıkarımlarda bulunulmuştur. Genel olarak, yapay zeka ile haber metinleri üretmek, kolaylık, hız, zaman ve verimlilik açısından avantajlar sunar. Ayrıca, otomatik içerik oluşturma, kapsamlı verilerin analizi, kişiselleştirilmiş içerik üretimi, dil ve çeviri hizmetleri, yazma ve düzenleme, son düzenleme, araştırma konularına ve kaynaklarına erişim ve kapsam ve dolayısıyla maliyet tasarrufu faydalı olarak görülmektedir.

Keywords

ChatGPT, haber çevirisi, haber metni üretimi, yapay zeka

Comparative Analysis of Artificial Intelligence-Assisted News Text Generation and Translations: The Case of Chatgpt4o

Abstract

During recent years, the diversification of artificial intelligence software, which has become increasingly popular and used, and the development of features that appeal to different purposes are the subjects of this research. The responses obtained as a result of prompt entries made in the artificial intelligence software used by many people from different professional groups vary. This variability was monitored according to minute, hour, location difference, how the prompt entry was made, and the politeness level of the language used. Within the scope of this research, graduate theses and scientific research conducted in Türkiye on artificial intelligence and news translations were classified and then the artificial intelligence software ChatGPT-4o was used and this software was asked to produce news text. ChatGPT-4o was asked to produce a text about the recent events between Palestine and Israel as an ideological content and then to translate this text in two different ways in support of Palestine and Israel. The news text was asked to be in Turkish and the translations were asked to be in English. After the news text and translations were received, an interview was conducted with ChatGPT-4o. The aim of the research method was to conduct a descriptive content analysis. Within the scope of the research, the extent to which open-source artificial intelligence software can produce biassed/unbiased text and translation was questioned. As a result of the data obtained, ChatGPT-4o’s ability to provide accurate data, produce impartial text, and perform ideological translation was examined and general inferences were made. In general, recording news texts with artificial intelligence offers advantages in terms of ease, speed, time and efficiency. In addition, automatic content creation, comprehensive data analysis, personalised content production, language and translation services, writing and editing, final editing, access to research topics and resources, and scope, and therefore cost savings are seen as beneficial.

Keywords

artificial intelligence, ChatGPT, news text generation, news translation

References

• Abdelaal, N. M., & Alazzawie, A. (2020). Machine Translation: The Case of Arabic- English Translation of News Texts. Theory and Practice in Language Studies, 10(4), 408. https://doi.org/10.17507/tpls.1004.09 google scholar
• Alsaadi, O.A.H. (2024). Televizyon Haberciliğinde Yapay Zeka Tekniklerinin Kullanımı, İstanbul Gelişim Üniversitesi İktisadi İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi, Yüksek Lisans Tezi. google scholar
• Ashfaq, R., Nabi, Z., & Rohit (2023). Artificial Intelligence and the Indian Media Industry: the Future is now. Journal of,Culture and Commu-nication, 3(1), 14-21. https://doi.org/10.55529/jmcc.31.14.21 google scholar
• Aslan, E.; Kuşcu, E. (2015). Çeviride Yapay Zeka Uygulamaları. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı:31, s. 63-77, Erzurum. google scholar
• Atmowardoyo, H. (2018). Research Methods in TEFL Studies: Descriptive Research, Case Study, Error Analysis, and R & D. Makasar : Academy Publication, ISSN 1798-4769, Journal of Language Teaching and Research, Vol. 9, No. 1, pp. 197-204, January 2018 DOI: http://dx.doi.org/10.17507/jltr.0901.25 google scholar
• Ay, A. (2022). Yapay Zekâ Haberciliği Ve Gazetecilik Tartışmalarına Dair Bir Değerlendirme. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication -TOJDAC, 12(4), 913-926. https://doi.org/10.7456/11204100/001 google scholar
• Aydın, B. ve İnce, M. (2024). Can Artificial Intelligence Write News: A Research on Determining The Effect of Artificial Intelligence on News Writing Practice. Intermedia International e-Journal, 11(20) 24-41. https://doi.org/10.56133/intermedia.1436647 google scholar
• Babacan, H. (2021). Türkiye’de Yapay Zeka Destekli Gazetecilik: Robot Gazeteciliğine Yönelik Yaklaşımlar, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. google scholar
• Bacaksız, A. D. (2019). The Future of Translation Studies Through Artificial Intelligence, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. google scholar
• Bing Chat hakkında: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.microsoft.bing&hl=en_US&pli=1, Erişim: 10.04.2024. google scholar
• Bolaji, D. A. (2023). Construction and Case Analysis of Sensor News Whole Chain Production Model Based on Artificial Intelligence Technology. Journal of Sensors, 2023, 1-12. https://doi.org/10.1155/2023/9428766 google scholar
• Calvo-Rubio, L.-M., & Ufarte-Ruiz, M.-J. (2021). Artificial intelligence and journalism: Systematic review of scientific production in Web of Science and Scopus (2008-2019). Communication & Society, 34(2), 159-176. https://doi.org/10.15581/003.34.2.159-176 google scholar
• Canavilhas, J. (2022). Artificial Intelligence and Journalism: Current Situation and Expectations in the Portuguese Sports Media. Journalism and Media, 3(3), 510-520. https://doi.org/10.3390/journalmedia3030035 google scholar
• de-Lima-Santos, M. F. & Ceron, W. (2021). Artificial Intelligence in News Media: Current Perceptions and Future Outlook, Journal. Media, 2022, 3, 13-26. https://doi.org/10.20944/preprints202110.0020.v1 google scholar
• ChatGPT hakkında: https://openai.com/chatgpt google scholar
• Çetin, Ö. (2009). Çeviride İnsan Zekası ve Yapay Zeka. (Yüksek Lisans Tezi). Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi Mütercim ve Tercümanlık Anabilim Dalı, Muğla. google scholar
• Dedalus Yayınevi: Dedalus Yayınevi hakkında: https://www.milliyet.com.tr/kultur-sanat/yapay-zekayla-ceviri-tartismasi-6978149, Erişim: 10.04.2024. google scholar
• D^az-Noci, J. (2020). Artificial Intelligence Systems-Aided News and Copyright: Assessing Legal Implications for Journalism Practices. Future Internet, 12(5), 85. https://doi.org/10.3390/fi12050085 google scholar
• Durgeç Aydoğan, P. (2017). Alternatif Bir Medya Alanı Olarak Yurttaş Gazeteciliği. Journal of International Social Research. 10. 705-711. 10.17719/jisr.2017.1703. google scholar
• Etike, Ş. (2023a). Yapay Zekâ ve Haber Üretim Süreci: Tanımlar ve Uygulamalar. Türkiye Medya Akademisi Dergisi. Cilt:3 Sayı:6, s. 588-609. https://doi.org/10.5281/zenodo.8378908 google scholar
• Etike, Ş. (2023b). Türkiye’deki Haber Merkezlerinde Yapay Zekâ Teknolojileri: Gazeteci Deneyimleri ve Algisi. Hülür H. & Yaşın C. (Ed.). Yeni Medya ve Toplumsal Dönüşümler içinde. Ankara: Ütopya Yayınevi. 398-428. google scholar
• Fırat, F. (2018). İnternet Haberciliğinde Yapay Zeka Teknolojisi Kullanımı: Robot Gazetecilik, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. google scholar
• Folayan, B. J., Ajibade, O., Onayinka T. S., Obi-Okoje A. (2023). Attitude of Lagos Editors towards Use of Artificial Intelligence in News Management. Information and Knowledge Management, 13(3), 1-10. doi:10.7176/ikm/13-3-01 google scholar
• Gardner, H. (1983). Frames of Mind: The theory of multiple intelligences. New York: Basic Books. google scholar
• Gemini hakkında: https://gemini.google.com/app, Erişim: 10.04.2024. google scholar
• Graefe, A.& Bohlken, N. (2020). Automated Journalism: A Meta-Analysis of Readers’ Perceptions of Human-Written in Comparison to Automated News. Media and Communication, 8(3), 50-59. DOI: 10.17645/mac.v8i3.3019 google scholar
• Güneri, Y. (2019). Endüstri 4.0 ile Çevirmenlik Mesleğinin Geleceği. (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çeviribilim Anabilim Dalı, Sakarya. google scholar
• Hussein, F., & Hejase, H. J. (2022). Artificial Intelligence and Fake News. Zurnalistikos Tyrimai, 16, 39-71. doi:10.15388/zt/jr.2022.2 google scholar
• Horska, K. (2020). A New Test of Artificial Intelligence: Should the Media Industry Be Afraid? Science and Education a New Dimension, VIII(231)(39), 26-29. https://doi.org/10.31174/send-hs2020-231viii39-06 google scholar
• Işık, U., Ölçekçi, H., & Koz, K. A. (2022). Yapay Zeka ve Algoritma Ekseninde Gazeteciliğin Geleceği ve Toplum İçin Anlamı. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 10(2), 1248-1275. https://doi.org/10.19145/e-gifder.1129929 google scholar
• İmanova, S. (2010) Endüstri Mühendisliğine Giriş, Qafqaz Üniversitesi Yayınları: Bakü google scholar
• Kaprol, A. (2024). Yapay zekâ haberleri aracılığıyla medyada distopyanın inşası ve hegemonik etkileri: ChatGPT özelinde yaygınlaşan korku söylemi üzerine bir inceleme. Nitel Sosyal Bilimler, 6(1), 75-99. https://doi.org/10.47105/nsb.1392059 google scholar
• Kim, S., & Kim, B. (2020). A Decision-Making Model for Adopting Al-Generated News Articles: Preliminary Results. Sustainability, 12(18), 7418. doi:10.3390/su12187418 google scholar
• Kumlu, D.; Okul, M. (2023). Yapay Zeka ile Çeviri Uygulamaları: Kültürel Uygulamaların Çevirisinde ChatGPT. Contemporary Translation Studies: Bridging Cultures, Technologies and Societies. Çizgi Kitapevi Publishing. google scholar
• Linden, C.-G. (2017). Algorithms for journalism: The future of news work. The Journal of Media Innovations, 4(1), 60-76. doi:10.5617/jmi.v4i1.2420 google scholar
• Longoni, C., Fradkin, A., Cian, L., & Pennycook, G. (2022). News from Generative Artificial Intelligence Is Believed Less. 2022 ACM Conference on Fairness, Accountability, and Transparency, 2022, 97-106. doi: 10.1145/3531146.3533077 google scholar
• Moran, R. E., & Shaikh, S. J. (2022). Robots in the News and Newsrooms: Unpacking Meta-Journalistic Discourse on the Use of Artificial Intelligence in Journalism. Digital Journalism, 10(10), 1756-1774. doi:10.1080/21670811.2022.2085129 google scholar
• Öngel, A. (2024). Yapay Zeka Teknolojisinin Medya Örgütlerinde Kullanımı: Enformasyon Üretim Sürecinin Otomatikleşmesi ve Robot Gazetecilik, İstanbul Ticaret Üniversitesi Medya ve İletişim Bölümü, Yüksek Lisans Tezi. google scholar
• Özcan Dost, B. (2024). Haber Çevirisinde Makine Çevirisi Araçlarının Kullanımına Yönelik Bir İnceleme: Google Translate ve DeepL Örneği. Söylem Filoloji Dergisi, 9(1), 259-276. https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1414417 google scholar
• Özsalih, A. (2023). Yapay Zekâ Yoluyla Oluşturulan Sahte Haberlerin Medya Gündemini Belirlemesi. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 13(3), 533-550. https://doi.org/10.7456/tojdac.1285554 google scholar
• Parratt-Fernandez, S., Mayoral-Sanchez, J., & Mera-Fernandez, M. (2021). The application of artificial intelligence to journalism: an analysis of academic production. Profesional De La informacion, 30(3). https://doi.org/10.3145/epi.2021.may.17 google scholar
• Pavlik, J. V. (2023). Collaborating With ChatGPT: Considering the Implications of Generative Artificial Intelligence for Journalism and Media Education. Journalism & Mass Communication Educator, 78(1), 84-93. doi: 10.1177/10776958221149577 google scholar
• Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants. [Çevrim-içi: http://www.marcprensky.com/writing/Prensky%20- %20Digital% 20Natives,%20Digital%20Immigrants%20-%20Part1.pdf], Erişim tarihi: 9.04.2024. google scholar
• Quillbot hakkında: Https://quillbot.com/, Erişim: 10.04.2024. google scholar
• Sanchez-Garrfa, P., Merayo-Âlvarez, N., Calvo-Barbero, C., & Diez-Gracia, A. (2023). Spanish technological development of artificial intel-ligence applied to journalism: companies and tools for documentation, production and distribution of information. El Profesional de La Informacion, 32(2), https://doi.org/10.3145/epi.2023.mar.08 google scholar
• Sarısakaloğlu, A. (2021). Framing Discourses in Turkish News Coverage Regarding Artificial Intelligence Technologies’ Prospects and Chal-lenges. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, 37, 20-38. https://doi.org/10.17829/turcom.803338 google scholar
• SirenHeikel, S., Kjellman, M., & Linden, C. (2022). At the crossroads of logics: Automating newswork with artificial intelligence(Re)defining journalistic logics from the perspective of technologists. Journal ofthe Association for Information Science and Technology, 74(3), 354-366. https://doi.org/10.1002/asi.24656 google scholar
• Şahin, M. (2023). Yapay Çeviri. Çeviribilim Yayınları. ISBN: 978-605-9312-51-6. google scholar
• Tanış Polat, N. (2023). Yapay Zeka ve Çeviri: Mütercim-Tercümanlık Alanında Yeni Bir Paradigma. Diyalog 2023/ 2: 482-487 (Rapor). google scholar
• Toğaçar, M., Eşidir, K. A., & Ergen, B. (2021). Yapay Zekâ Tabanlı Doğal Dil İşleme Yaklaşımını Kullanarak İnternet Ortamında Yayınlanmış Sahte Haberlerin Tespiti. Journal of Intelligent Systems: Theory and Applications, 5(1), 1-8. doi:10.38016/jista.950713 google scholar
• Turğal, L. & Küçükerdoğan, B. B. (2023). Bir Dezenformasyon Aracı Olarak Yapay Zekâ: Bing Arama Motoru Örneğinde İklim Değişikliği Konulu Haber Fotoğraflarının İncelenmesi. İletişim ve Diplomacy, 11, 57-82. doi:10.54722/iletisimvediplomasi.1376404 google scholar
• Tûnez-Lopez, M., Toural-Bran, C., & Valdiviezo-Abad, C. (2019). Automation, bots and algorithms in newsmaking. Impact and quality of artificial journalism, Revista Latina de Comunicacion Social, 74 1411-1433. https://doi.org/10.4185/rlcs-2019-1391en google scholar
• Tûnez-Lopez, J. M., Fieiras Ceide, C. & Vaz-Âlvarez, M. (2021). Impact of Artificial intelligence on Journalism: transformations in the company, products, contents and professional profile. Communication & Society, 34(1), 177-193. https://doi.org/10.15581/003 google scholar
• Turing, A.M. (1950). Computing Machinery and İntelligence. Mind, (59), 433-460. Web: https://phil415.pbworks.com/f/TuringComputing.pdf, Erişim: 08.04.2024. google scholar
• Ufarte-Ruiz, M.-J., Murcia-Verdû, F.-J., & Tûnez-Lopez, J.-M. (2023). Use of artificial intelligence in synthetic media: first newsrooms without journalists. El Profesional de La Information, 32(2). https://doi.org/10.3145/epi.2023.mar.03 google scholar
• Ültay, E., Akyurt, H., Ültay, N. (2021). Sosyal bilimlerde betimsel içerik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 188-201. google scholar
• Vergeer, M. (2020). Artificial Intelligence in the Dutch Press: An Analysis of Topics and Trends. Communication Studies, 71(3), 373-392. doi:10.1080/10510974.2020.1733038 google scholar
• Vogler, D., Eisenegger, M., Fürst, S., Udris, L., Ryffel, Q., Riviere, M., Schafer, Mike S. (2023). Künstliche Intelligenz in der journalis-tischen Nachrichtenproduktion: Wahrnehmung und Akzeptanz in der Schweizer Bevölkerung. In: Forschungszentrum Öffentlichkeit und Gesellschaft (foeg). Jahrbuch Qualitat der Medien 2023. Basel: Schwabe Verlag, 33-45. google scholar
• Wang, M. (2022). Artificial Intelligence-Driven Model for the ProductionProduction Innovation of Sports News Dissemination. Wireless Communications and Mobile Computing, 2022, 1-13. https://doi.org/10.1155/2022/6797243 google scholar
• Yeniceler Kortak, İ. (2022). Yapay Zekâ ve Haber İlişkisine Kullanıcı Gözünden Bakmak: Sosyal Medyada Robot Haber Spikerlerine Gelen Yorumların İncelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 699-710. https://doi.org/10.18069/firatsbed.1060917 google scholar
• Zorina, V. A. & Osipovskaya, E. A. (2021). Literature Review on Artificial Intelligence in Journalism: A Bibliometric Analysis of Publications Indexed in the Web of Science and Scopus, Theoretical and Practical Issues of Journalism, 10(4), 734-744. google scholar