Comparison of the Concept of Fault in Terms of Tort and Crime According To Classical Crime Doctrine

Year 2024, Volume: 12 Issue: 2, 133 - 154, 31.12.2024

Leyla Müjde Kurt , Fahri Gökçen Taner

https://doi.org/10.26650/JPLC2023-1385515

Abstract

Fault is a common element necessary for both crime and tort. However, the meaning of this common concept may differ in terms of crime within the framework of classical doctrine and tort. As a matter of fact, according to Art. 74/1 of the Turkish Code of Obligations, a civil judge is independent of the principles of criminal law in terms of determining fault in terms of acts that may constitute both crime and tort. The subject of this study is a comparison of the meanings of the concept of fault in terms of tort and crime, according to classical crime doctrine. In this study, the differences and similarities between the approaches of criminal and civil law to this concept are revealed. Defining a person guilty is a more severe judgment than defining a person as debtor. On the other hand, depriving a person of his/her liberty is a more severe sanction than making him/her pay compensation. For these reasons, the conditions for a person being condemned for an unlawful act are more severe in criminal law than in civil law. Although the rule states that acts committed with fault at the level of intent give rise to criminal liability and that negligence is exceptional, even slight negligence is sufficient for tort liability to arise. It is easier to accept the existence of fault in the field of tort, where the objectified understanding of fault is dominant and the individual excuses of the tortfeasor are not considered in determining fault, compared to criminal law, where the subjective understanding of fault is dominant and the individual abilities and characteristics of the perpetrator are considered in determining fault.

Keywords

Fault, crime, tor

Kusur Kavramının Haksız Fiil ve Klasik Suç Öğretisine Göre Suç Bakımından Karşılaştırılması

Abstract

Kusur gerek klasik suç öğretisine göre suç bakımından gerekse de haksız fiil bakımından varlığı gerekli olan ortak bir unsurdur. Ancak bu ortak kavrama verilen anlam klasik öğreti çerçevesinde suç bakımından ve haksız fiil bakımından farklılık arz edebilmektedir. Nitekim TBK m. 74 f. 1’de hem suç hem haksız fiil teşkil edebilecek fiiller bakımından hukuk hâkiminin kusurun tayini bakımından ceza hukuku prensiplerinden bağımsız olduğu belirtilmiştir. Bu çalışmanın konusunu kusur kavramının haksız fiil ile klasik suç öğretisine göre suç bakımından ifade ettiği anlamların karşılaştırılması teşkil etmektedir. Çalışmada ceza hukukunun ve medenî hukukun bu kavrama yaklaşım biçimleri arasındaki farklar ve benzerlikler ortaya konulmuştur. Bir kişinin suçlu olarak nitelendirilmesi borçlu olarak nitelendirilmesine nazaran daha ağır bir yargıdır. Öte yandan, kişinin özgürlüğünden mahrum bırakılması kişiye tazminat ödettirilmesinden daha ağır bir yaptırımdır. Bu nedenlerle, kişinin sergilediği hukuka aykırı davranış nedeniyle kınanmasının koşulları ceza hukukunda medenî hukuka nazaran daha ağırdır. Ceza hukukunda kural kasten işlenmiş fiillerin cezaî sorumluluk doğurması olup taksirli sorumluluk istisnaî olduğu halde, haksız fiil sorumluluğunun doğması için failin hafif ihmali dahi yeterlidir. Objektifleştirilmiş kusur anlayışının hâkim olduğu, failin bireysel mazeretlerinin kusurluluğun tayininde dikkate alınmadığı haksız fiil alanında kusurun varlığının kabulü, sübjektif kusur anlayışının hâkim olduğu, kusurun tayininde failin bireysel yetenek ve özelliklerinin dikkate alındığı ceza hukukuna nazaran daha kolaydır.

Keywords

Kusur, suç, haksız fiil

References

• Akbulut B, Ceza Hukuku Genel Hükümler (8. Bası, Adalet Yayınevi 2021). google scholar
• Akdağ H, Ceza Hukukunda Kusurluluğu Kaldıran ve Azaltan Nedenler (1. Bası, Seçkin Yayınevi 2020). google scholar
• Alacakaptan U, Suçun Unsurları (1. Bası, Sevinç Matbaası 1970). google scholar
• Antolisei F, Manuale di diritto penale parte generale (14. Bası, Giuffre Editöre 1997). google scholar
• Aras B, Hukuk ve Ceza Mahkemesi Kararlarının Birbirine Etkisi (Yetkin Yayınları 2014). google scholar
• Arslan A İ, “Ceza Hukuku Kurallarının Haksız Fiilden Doğan Tazminat Taleplerine Etkisi (II)” [1980] 6 (3) Yargıtay Dergisi 295-323. google scholar
• Artuk M E ve Gökcen A ve Alşahin M E ve Çakır K, Ceza Hukuku Genel Hükümler (15. Bası, Adalet Yayınevi 2021). google scholar
• Atamer Y, Haksız Fiillerden Doğan Sorumluluğun Sınırlandırılması, Özellikle Uygun Nedensellik Bağı ve Normun Koruma Amacı Kuramları (Beta Yayınevi 1996). google scholar
• Baysal B, Haksız Fiil Hukuku, BK m. 49-76 (Onikilevha Yayınevi 2019). google scholar
• Brehm R, Berner Kommentar, Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen, Die Entstehung durch unerlaubte Handlungen, Art. 41-61 OR (5.Aufl., Stampfli Verlag 2021). google scholar
• Bucher A, Personnesphysiques et protection de la personnalite (Editions Helbing u. Lichtenhahn 1985). google scholar
• Buzelli S ve Roberta C ve Cassibba F ve Concolino P ve Pressacco L, ‘Diritto a un equo processo’ in Giulio Ubertis ve Francesco Vigano (eds), Corte di Strasburgo e giustizia penale (1. Bası, Giappichelli Editore 2016) 128-135. google scholar
• Canestrari S, ‘La Struttura Soggettiva Della Fattiespecie’ in Alberto Cadoppi ve Stefano Canestrati ve Adelmo Manna ve Michele Papa (eds), Trattato di Diritto Penale (Utet Giuridica 2013) 89-207. google scholar
• Centel N ve Zafer H ve Çakmut Ö, Türk Ceza Hukukuna Giriş (11. Bası, Beta Yayınevi 2020). google scholar
• Çiftcioğlu C T, “Türk Ceza Kanunu’nda Taksir” [2013] 3 Ankara Barosu Dergisi 317-338. google scholar
• Demirbaş T, Ceza Hukuku Genel Hükümler (17. Bası, Seçkin Yayıncılık 2022). google scholar
• Deschenaux H ve Steinauer P H, Personnes physiques et tutelle (2. ed., Editions Stampfli 1986). google scholar
• Deschenaux H ve Tercier P, La responsabilite civile (2. ed., Stampfli Verlag 1982). google scholar
• Dönmezer S ve Sahir E, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Cilt-2 (12. Bası, Beta Yayınevi 1999). google scholar
• Dural M ve Öğüz T, Türk Özel Hukuku Cilt II Kişiler Hukuku (23. Bası, Filiz Kitabevi 2022). google scholar
• Dursun S, Ceza Hukukunda Hareket Kavramı ve Terimi (1. Bası, Seçkin Yayınevi 2021). google scholar
• Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (27. Bası, Yetkin Yayınları 2022). google scholar
• Erkan V U ve Yücer İ, “Ayırt Etme Gücü” [2011] 60 (3) AÜHFD 485-522. google scholar
• Etier G ve Strauli B, “Les grandes notions de la responsabilite çivile et penale” in Christine Chappuis ve Benedict Winiger (ed.s) Responsabilite civile Responsabilite penale, (Schultess Editions Romandes 2015) 11-71. google scholar
• Fischer W, Böhme A, Gahwiler F, Kommentar zum Schweizerischen Obligationenrecht, OFK - Orell Füssli Kommentar (4. Aufl., Orell Füssli Verlag 2023). google scholar
• Garofoli R, Manuale di diritto penale parte generale (3. Bası, Giuffre Editore 2006). google scholar
• Gümüş M A, Borçlar Hukukunun Genel Hükümleri (Yetkin Yayınları 2021). google scholar
• Günal Y, “Müterafik Kusur” [1961] 16 (1) Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 208-220. google scholar
• Hafızoğulları Z ve Özen M, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (9. Bası, US-A Yayıncılık 2021). google scholar
• Honsell H, Isenring B ve Kessler M A, Schweizerische Haftpflichtrecht (5. Aufl., Schulthess Verlag 2013). google scholar
• İçel K ve Özgenç İ ve Sözüer A ve Mahmutoğlu F S ve Ünver Y, Suç Teorisi (1. Bası, Beta Yayınevi 1999). google scholar
• Kapancı KB, “Ceza Mahkemesi Kararlarının Hukuk Mahkemesi Kararlarına Etkisi (TBK m. 74)” [2016] 7 (1) İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 511-552. google scholar
• Kapancı KB, Ahlâka Aykırı Bir Fiille Kasten Verilen Zararın Tazmini (TBK 49 II) (Vedat Kitapçılık 2016). google scholar
• Karakehya H ve Usluadam A K, “Turk Ceza Hukuku Ogretisinde Sucun Manevi Unsuru Baglamında Suc Genel Teorisine Iliskin Gorusler”, [2015] 3 (2) Ceza Hukuku ve Kriminolojhi Dergisi 1-24. google scholar
• Kaygusuz S, Yargıtay Uygulamaları Kapsamında Taksirle Öldürme, Taksirle Yaralama, Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçları (3. Bası, Adalet Yayınevi 2022). google scholar
• Keller Alfred, Haftpflicht im Privatrecht-Band I (6. Aufl., Stampfli Verlag 2002). google scholar
• Kılıçoğlu A M, “Haksız Fiillerden Sorumlulukta Ceza Hukuku İle Medenî hukuk İlişkisi” [1973] 29 (3) AÜHFD 185-225. google scholar
• Koca M ve Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (15. Bası, Seçkin Yayıncılık 2022). google scholar
• Kocayusufpaşaoğlu N, “L’effet de la chosejugee au penal sur le sort de l’action civile en droit turc”, in Türkisch-schweizerische Juristenwoche 1980 in Zürich und Bern, Die Verantwortlichkeit im Recht, Band 2 (Schulthess Verlag 1981). google scholar
• Koçhisarlıoğlu C, Haksız Eylem (Fiil) Kusuru (Seçkin Yayınevi 2022). google scholar
• Mantovani F, Diritto Penale Parte Generale (7. Bası, CEDAM 2011). google scholar
• Marinucci G ve Dolcini E, Manuale di diritto penale (3. Bası, Giuffre Editöre 2009). google scholar
• Meraklı S, Ceza Hukukunda Kusur (2. Bası, Seçkin Yayınevi 2020). google scholar
• Merle R ve Vitu A, Traite de droit criminel, T I (3. Bası, Editions Cujas1997). google scholar
• Niggli M A ve Muskens L F, “Eine Straftat ist keine unerlaubte Handlug? Die objektive Widerrechtlichkeitstheorie aus strafrechtlicher Perspek-tive” in Belser E. Maria, Pichonnaz Pascal ve Stöckli Hubert (eds) Melanges pour Franz Werro (Stampfli Verlag 2022) 495-512. google scholar
• Oftinger K ve Stark E W, Schweizerisches Haftpflichtrecht, Erster Band: Allgemeiner Teil (5. Aufl., Schulthess Verlag 1995). google scholar
• Oğuzman M K ve Öz T, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt-2 (15. Bası, Vedat Kitapçılık 2020). google scholar
• Oğuzman M K, Seliçi Ö ve Oktay-Özdemir S, Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler) (14. Bası, Filiz Kitabevi 2014). google scholar
• Önder A, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler (1. Bası, Beta Yayınevi 1985). google scholar
• Öntan Y, Ceza Hukukunda Davranış ve Netice (1. Bası, Seçkin Yayınevi 2021). google scholar
• Özbek V Ö ve Doğan K ve Bacaksız P, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (13. Bası, Seçkin Yayıncılık 2022). google scholar
• Özgenç İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (18. Bası, Seçkin Yayıncılık 2022). google scholar
• Queloz N ve Meylan P, “Capacite de discernement et capacite penale: une comparaison” in Rumo Jungo Alexandra, Pichonnaz Pascal, Hürlimann Bettina ve Fountoulakis Christiana (eds) Melanges en l’honneur de Paul-Henri Steinauer (Stampfli Verlag 2013) 131-143. google scholar
• Renucci J François, Droit Europeen des Droits de l’Homme (2. Bası, L.G.D.J 2012. google scholar
• Roberto V, Schweizerisches Haftpflichtrecht (Schulthess Verlag 2002). google scholar
• Sancar T ve Köprülü T, Ceza Hukuku Genel Hükümler Uygulamalı Çalışmalar (3. Bası, Savaş Yayınevi 2016). google scholar
• Schwenzer İ, Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil (5. Aufl., Stampfli Verlag 2009). google scholar
• Scyboz G, L’effet de la chose jugee au penal sur le sort de l’action civile (Editions Universitaires Fribourg Suisse 1976). google scholar
• Seçer Ö, “Ceza Hukuku Kurallarının Borçlar Kanunu’nda Düzenlenen Haksız Fiil Hükümleri İle İlişkisi” in Ayşe Nuhoğlu, M. Sinan Altunç ve Ceren Zeynep Pirim (eds) Prof. Dr. Feridun Yenisey’e Armağan, Cilt II (Beta Yayınevi 2014) 2647-2676. google scholar
• Selçuk S, Suç Genel Kuramı (1. Bası, Seçkin Yayınevi 2021). google scholar
• Tandoğan H, Türk Mes’uliyet Hukuku (Akit Dışı ve Akdî Mes’uliyet) (Vedat Kitapçılık 2010). google scholar
• Taner F G, ‘Suçsuzluk Karinesi ve Lekelenmeme Hakkının Kapsamı Bağlamında Bir Değerlendirme’ in Suçsuzluk Karinesi ve Lekelenmeme Hakkı Sempozyum Kitabı (1. Bası, Özel Ofset, 2022) 68-80. google scholar
• Tekinay S S, Akman S, Burcuoğlu H ve Altop A, Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler (7. Bası, Filiz Kitabevi 1993). google scholar
• Toroslu N ve Toroslu H, Ceza Hukuku Genel Kısım (25. Bası, Savaş Yayınevi 2019). google scholar
• Ubertis G, Principi di procedura penale europea (2. Bası, Cortina Editore 2009). google scholar
• Werro F, La responsabilite civile (Stampfli Verlag 2005). google scholar
• Zafer H, Ceza Hukuku Genel Hükümler (4. Bası, Beta Yayınevi 2015). google scholar