YÖRE KAVRAMI: ERGANİ YÖRESİ

Year 2012, Issue: 25 - İstanbul Üniversitesi Coğrafya Dergisi, 31 - 54, 15.05.2013

Ayşe Çağlıyan Esen Durmuş

Abstract

Özet
“Yöre kavramı ve Ergani yöresi” adlı çalışmada coğrafî bölüm içinde doğal ve beşerî
özellikleri itibariyle belirgin özelliklere sahip en küçük coğrafî ünitelere coğrafî yöre
denilmektedir. Yöreler sahip oldukları doğal ve beşerî özellikler bakımından genelde
bütünlük gösteren en küçük coğrafî üniteler olup, kendi içinde kısmen çok küçük farklılık
gösterebilmektedirler. Bu doğrultuda Ergani hem Doğu Anadolu Bölgesi hem de Güneydoğu
Anadolu bölgesi geçiş kuşağında yer alması özelliği ile her iki bölgeyi oluşturan alt yörelerin
özelliklerini taşımaktadır. Kuzey kesimi Güneydoğu Toroslar yöresi ile Yukarı Fırat Bölümü
özellikleri, Orta ve güney kesimi Diyarbakır havzası ve Karacadağ yöreleri ile Dicle Bölümü
özelliklerini bünyesinde taşımaktadır. Bu yönüyle de ülkemizde böyle özellikler gösteren
alanların daha çok irdelenmesi gereği duyulmuştur. Ergani, doğal çevre, beşeri ve ekonomik
özellikler göz önüne alındığında birbirinden farklı alanlar görülmektedir. Kuzey kesimdeki
Maden Dağlık yöresi 700-800 mm civarında yağışların görüldüğü, orman örtüsünün
yerleştiği, dar tarım alanlarına karşılık vadi boylarında meyvecilik ve yamaçlarda bağcılığın
geliştiği, nüfus açısından seyrek nüfuslu bir saha iken, depresyon ovaları ve Diyarbakır
havzasının bir devamı niteliğindeki Ergani ve Bereketli Ovaları yöresi kuru tarım ve sulu
tarım faaliyetlerin görüldüğü yıllık yağış miktarının 500-600 mm'lere step formasyonun yer
aldığı, yerleşme sayısının artığı bir alana karşılık gelir. Karacadağ bazalt platosu ise, kuzey
ve orta kesimdeki yörelerden farklı olarak hayvancılık faaliyetlerinin ön plana çıktığı, mera
alanlarının genişlediği, yağış miktarının arttığı ve yerleşme sayısının azaldığı bir alandır.
Tüm bu özelliklerle birlikte Türkiye'nin idari sınırları ve coğrafi sınırlarının birçok alanda
örtüşmemesi son dönemlerde bölge sınırları ile ilgili tartışmaların artması, yöresel etütlere
çok daha fazla ihtiyacın doğmasına neden olmuştur.
Anahtar Sözcükler: Bölge, Yöre, Maden Dağları, Bereketli Ovası, Karacadağ Bazalt
Platosu

Abstract
In the study of “Landscape concept and Ergani Landscape”, it is said that geographic
land as the smallest geographic units in geographical segment which has explicit
characteristic in respect of natural and human characteristics. Landscape are the smallest
geographic units which have integrity in natural and human characteristics, however they
may differ from very small partially. Accordingly Ergani have the characteristics of both
Eastern Anatolia and South-Eastern Anatolia Regions and the sub-landscape which forming
the both landscape by the existence of crossing area feature. While the north part
embodying the characteristics of Taurus landscape and Upper Fırat (Euphrates) Region, the
south part embodying the characteristics of both Diyarbakır Basin and Karacadağ land with
Dicle region. And with this aspect it has been required mainly examination of areas with
these kind of characteristics. Ergani breakdowned prominently with either physical or
human and economical characteristics. Maden uplands at north where rains near 700-800
mm seen, forest cover rooted, fruit growing in along walley and developed viticulture at
slopes in response of narrow cultivated areas, rare populated area while the depression
plains and Ergani and Bereketli plains which a follow-up of Diyarbakır Basin correspond to
place at where dry and irrigated farming could be observerd with 500-600 mm rains with
step formation, the number of habitation increasing. Karacadağ basaltic plato is a area of at
where there is stockbreeding activity burst into prominence different from north and middle
lands. With all these species Turkey's administrative and geographic borders had coincided
in many fields and it has been need to arise landscape etudes with increasing analysis
about regions borders recently.
Keywords: Region, Landscape, Maden Mountains, Bereketli Depresion, Karacadağ Basalt
Plataeu

Keywords

-