Understanding Plant Endemism in and Around Akdağ Through Topographical and Climatic Parameters

Year 2024, Issue: 48, 1 - 15, 05.07.2024

Çetin Şenkul , Esra Köse

https://doi.org/10.26650/JGEOG2024-1184235

Abstract

This study involves Akdağ and its surroundings, Akdağ being located between the provinces of Afyonkarahisar and Denizli. The aim of the study is to determine the distribution of endemic plant locations according to topographic (altitude, slope) and climatic (temperature, precipitation) factors and to evaluate the correlations among these distributions using statistical analyses. For this purpose, the study has listed the current endemic plant taxa and identified the locations of 101 endemic plants. These locations were transferred to the ArcMap database, and the distribution of endemic plant taxa according to topographic and climatic factors were explained using spatial statistics and descriptive statistical analyses. According to the analysis results, the elevation range with the highest concentration of endemic plant locations is between 1085-1185 m. The areas with slope values of 12-24 degrees are where endemic plants are seen the most. Areas with an annual average temperature of 12°C and annual precipitation of 500-530 mm more commonly have endemic locations than other areas. As a result, the study has evaluated within its scope the topographic (altitude, slope) and climatic (temperature and precipitation) factors affecting the distribution of endemic plants.

Keywords

Akdağ, endemic plants, topographic and climatic factors

Project Number

Proje No: SYL – 2018 – 6910

Akdağ ve Yakın Çevresinde Topografik ve İklimsel Parametreler Üzerinden Bitki Endemizmini Anlamak

Abstract

Bu çalışma, Afyonkarahisar ve Denizli illeri arasında yer alan Akdağ ve yakın çevresinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın amacı endemik bitki lokasyonlarının topoğrafik (yükselti, eğim) ve iklimsel faktörlere (sıcaklık, yağış) göre dağılımlarını belirleyerek, bu dağılımlar arasındaki ilişkiselliği istatistiksel analizler aracılığıyla değerlendirmektir. Bu amaç doğrultusunda güncel endemik bitki taksonları listenmiş ve 101 endemik bitkinin lokasyonu belirlenmiştir. Bu lokasyonlar ArcMap veri tabanına aktarılmış, endemik bitki taksonlarının topoğrafik ve iklimsel faktörlere göre dağılımları mekânsal istatistik ve tanımlayıcı istatistiksel analizler ile açıklanmıştır. Yapılan analiz sonuçlarına göre, endemik bitki lokasyonlarının en yoğun olduğu yükselti basamakları 1085-1185 m’dir. Eğim değerlerinin 12-24 olduğu alanlar endemik bitkilerin en çok görüldüğü alanlardır. Yıllık ortalama sıcaklık değerlerinin 12°C olduğu ve yıllık yağış değerlerinin 500-530 mm olduğu alanlarda ise endemik lokasyonları diğer alanlara göre daha yoğundur. Sonuç olarak endemik bitkilerin dağılımını etkileyen ekolojik özelliklerden topoğrafik (yükselti, eğim) ve iklimsel (sıcaklık ve yağış) faktörler bu çalışma kapsamında değerlendirilmiştir.

Keywords

Akdağ, endemik bitkiler, topoğrafik ve iklimsel faktörler

Supporting Institution

Süleyman Demirel Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Project Number

Proje No: SYL – 2018 – 6910

Thanks

Bu çalışma Süleyman Demirel Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi, SYL – 2018 – 6910 numaralı Yüksek lisans BAP projesi tarafından desteklenmiştir. Bu çalışmanın çeşitli aşamalarında katkı sağlayan Prof. Dr. Mustafa Kargıoğlu’na, arazi çalışmalarındaki yardımlarından dolayı Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Bölümü doktora öğrencisi Yunus Bozkurt’a teşekkürlerimizi sunarız.

References

• Akyol, Y. ve Altan, Y. (2013). Maldan Köyü (Manisa) Florası. Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 8(2): 1-16. google scholar
• Avcı, M. (1993). Türkiye’nin Flora Bölgeleri ve “Anadolu Diagonali”ne Coğrafi Bir Yaklaşım. Türk Coğrafya Dergisi 28: 225-248. google scholar
• Bekat, L. (1986). Barla Dağı (Eğridir)’nın Flora ve Vejetasyonu. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Temel Bilimler Araştırma Grubu, Proje No: TBAG-570, İzmir. google scholar
• Bekat, L. (2005). Barla Dağı, 210-211, Türkiye’nin 122 Önemli Bitki Alanı, WWF Türkiye, İstanbul. google scholar
• Çırpıcı, A. (1981). Murat Dağı (Kütahya-Uşak)’ nın Florası Üzerinde Araştırmalar. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Temel Bilimler Araştırma Grubu, Proje No: TBAG-317, İstanbul. google scholar
• Çırpıcı, A. (2005). Murat Dağı, 141-143, Türkiye’nin 122 Önemli Bitki Alanı, WWF Türkiye, İstanbul. google scholar
• Çingilbel, İ. (2012). Melik ve Kaldırım Dağı İle Çevresinin (Manavgat-İbradı/Antalya) Flora ve Vejetasyon Yönünden Araştırılması, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Antalya. google scholar
• Çolak, A.H. ve Rotherham I.D. (2006). A Review of The Forest Vegetation of Turkey: It ’s Status Past and Present and Its Future Conservation, Biology and Environment: Proce edings of The Royal Irish Academy, Vol. 106b, No. 3, 343-354. google scholar
• Davis, P.H. (1965-1985). Flora ofTurkey and the East Aegean Islands, 1-9. Edinburgh, UK: Edinburgh University Press. google scholar
• Davis, P.H., Mill, R.R., Tan, K. (1988). Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol 10. Edinburgh,UK: Edinburgh University Press. google scholar
• Dönmez, S. (2008). Akdağ Tabiat Parkı’nda Ekoturizm, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar. google scholar
• Eken, G., Bozdoğan, M., İsfendiyaroğlu, S., Kılıç, D.T. ve Lise, Y. (2006). Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları. Ankara: Doğa Derneği, Ankara. google scholar
• Ekim, T. (2014). Damarlı Bitkiler. Şu eserde: Güner, A. ve Ekim, T. (edlr.). Resimli Türkiye Florası, Cilt 1. Ali Nihat Gökyiğit Vakfı, Flora Araştırmaları Derneği ve Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları yayını, İstanbul. google scholar
• Eren, Ö., Gökçeoğlu, M. ve Parolly, G. (2004). The flora and vegetation of Bakırlı Dağı (Western Taurus Mts, Turkey), including annotations on critical taxa of the Taurus range. Willdenowia 34(2): 463-503. google scholar
• Erik, S. ve Tarıkahya, B. (2004). Türkiye Florası Üzerine. Kebikeç (İnsan Bilimleri için Kaynak Araştırmaları Dergisi) 17: 139-163. google scholar
• Essl, F., Staudinger, M., Stöhr, O., Schratt-Ehrendorfer, L., Rabitsch, W., Niklfeld, H. (2009). Distribution patterns, range size and niche breadth of Austrian endemic plants. Biological Conservation 142: 2547-2558. google scholar
• Gaston, K.J. (1994). Rarity. London: Chapman & Hall, London. google scholar
• Gemici, Y. (1986). Çivril (Denizli), Sandıklı ve Dinar (Afyon) İlçeleri Arasındaki Akdağ ve Çevresinin Flora ve Vejetasyonu. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Temel Bilimler Araştırma Grubu, Proje No: TBAG-571, İzmir. google scholar
• Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T. ve Başer, K. H. C. (2000). Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Supplement II., Vol. XI., Edinburgh: Edinburgh University Press. google scholar
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. ve Babaç, M.T. (2012). Türkiye Bitkileri Listesi Damarlı Bitkiler. İstanbul: Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, Flora Dizisi 1, İstanbul. google scholar
• Gür, H. (2017). Anadolu Diyagonali: Bir Biyocoğrafi Sınırın Anatomisi. Kebikeç (İnsan Bilimleri için Kaynak Araştırmaları Dergisi) 43: 177-188. google scholar
• Hijmans, R.J., Cameron, S.E., Parra, J.L., Jones, P.G. ve Jarvis, A. (2005). Very high resolution interpolated climate surfaces for global land areas. International Journal of Climatology 25: 1965-1978. google scholar
• Karamenderes, C., Demirci, B. ve Baser, K.H.C. (2008). Composition of Essential Oils of Ten Centaurea L. Taxa from Turkey. Journal of Essential Oil Research 20: 342-349. google scholar
• Kargıoğlu, M. ve Şenkul, Ç. (2005). 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı (Flora), I. Etap Algılama Raporu. T.C. Afyonkarahisar Valiliği Acil Durum Yönetimi ve Bilgi İşlem Merkezi, Afyonkarahisar. google scholar
• Koçman, A. (1993). Türkiye İklimi. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İzmir. google scholar
• Mittermeier, R.A., Gil, P.R., Hoffman, M., Pilgrim, J., Brooks, T., Mittermeier, J.C., Lamoreux, J. ve da Fonseca, G.A.B. (2005). Amsterdam: Hotspots Revisited: Earth’s Biologically Richest and Most Endangered Terrestrial Ecoregions. Amsterdam University Press, Amsterdam. google scholar
• NASA/METI/AIST/Japan Spacesystems, and U.S./Japan ASTER Science Team (2009). ASTER Global Digital Elevation Model Version 2 [Data set]. NASA EOSDIS Land Processes DAAC. doi: 10.5067/ASTER/ASTGTM.002. google scholar
• Özçelik, H. Ve Korkmaz, M. (2002). Contributions to the Flora of Sütçüler-Isparta (Türkiye). Bulletin of Pure and Applied Sciences 21B(1): 1-9. google scholar
• Özçelik, H., Özhatay, N. (2005). Sultan Dağları, 286-288, Türkiye’nin 122 Önemli Bitki Alanı, WWF Türkiye, İstanbul. google scholar
• Özhatay, N., Byfield, A., and Atay, S. (2003). Türkiye’nin Önemli Bitki Alanları. (İmportant Plant Areas in Turkey). İstanbul: WWF Türkiye Doğal Hayatı Koruma Vakfı Yayını, İstanbul. google scholar
• Özhatay, N., Byfield. A. ve Atay, S. (2005). Türkiye ’nin 122 Önemli Bitki Alanı. İstanbul: WWF Türkiye Doğal Hayatı Koruma Vakfı Yayını, İstanbul. google scholar
• Parenti, L. ve Ebach, M. (2009). Comparative Biogeography: Discovering And Classifying Biogeographical Patterns of A Dynamic Earth. London: University of California aŞenkul, Ç. ve Kaya, S. (2017). Türkiye Endemik Bitkilerinin Coğrafi Dağılışı, Türk Coğrafya Dergisi 69: 109-120. google scholar
• Şekercioğlu, Ç.H., Anderson, S., Akçay, E., Bilgin, R., Can, Ö.E., Semiz, G., Tavşanoğlu, Ç., Yokeş, M. B., Soyumert, A., İpekdal, K., Sağlam, İ, K., Yücel, M. ve Dalfes, H.N. (2011). Turkey’s globally important biodiversity in crisis. Biological Conservation 144: 2752-2769. google scholar
• T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü. Akdağ Tabiat Parkı Gelişme Revizyon Planı. (2017). Plan Raporu Afyon-Denizli. google scholar
• Tuzlacı, E. (1975). Honaz Dağı’nın Bitki Örtüsü. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Matematik, Fizik ve Biyolojik Bilimler Araştırma Grubu, Proje No: TBAG-135, İstanbul. google scholar
• Tuzlacı, E. (2005). Honaz Dağı, 190-193, Türkiye’nin 122 Önemli Bitki Alanı, WWF Türkiye, İstanbul. google scholar
• Türe, C. ve Böcük, H. (2010). Distribution Patterns of Threatened Endemic Plants in Turkey: A Quantitative Approach for Conservation, Journal for Nature Conservation 18: 296-303. google scholar
• Yavuz, M. (2011). Afyonkarahisar-Sandıklı İlçesi Akdağ Tabiat Parkı’nın Ekoturizm Potansiyelinin Değerlendirilmesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar. google scholar
• CI (Conservation International), Map of Biodiversity Hotspots. < https://www.conservation.org/Pages/default.aspx> Son Erişim 17 Ocak 2019. google scholar